- Shuday qilib, bilish, ilmiy dunyoqarash jonli kuzatishdan
- abstrakt tafakkurga va undan amaliyotga o’tish orqali amalga oshadi.
- Ilmiy dunyoqarash ijtimoiy-tarixiy hodisa sifatida doim vorislik asosida rivojlanadi. O’tmish dunyoqarashlari yangi davr dunyoqarashlarining ildizini tashkil etib uni hayotbaxsh ozuqa bilan ta’minlab turadi
Mifologik dunyoqarash - Ijtimoiy taraqqiyotning eng boshlang’ich davriga xos bo’lgan xalq og’zaki ijodi-naql va afsonalarda gavdalantirgan ijtimoiy ongning asosiy shaklidir. Mifologik ( yunoncha- mifos- naql, rivoyat, logos-tushuncha, ta’limot) dunyoqarash- ijtimoiy taraqqiyotning eng boshlangich davriga xos bo’lgan xalq og’zaki ijodi-naql va afsonalarda gavdalantirgan ijtimoiy ongning asosiy shaklidir
Diniy dunyoqarash-olamdagi voqea va hodisa sabablarini,insonning orzu-umidlarini ilohiy kuchlar,oldindan belgilangan qismat,taqdir bilan bog’lab tushunishdir. Falsafiy dunyoqarash-dunyoni, borliqni aqliy jihatdan mantiqiy, izchil umumlashtirib tushuntiruvchi nazariy qarashlar tizimidir Dunyoqarash pedagogik jarayonda ham asos bo’lib xizmat qiladi. Bilimlarni egallash murakkab jarayon bo’lib, u insondagi eng avvalo fiziologik jihatdan barkamollikni, ya’ni 5 asosiy sezgi organlarini bus-butun bo’lishini hamda bilim olish uchun tinimsiz mashq qilishni talab etadi. Inson tafakkuri vositasida ilm egallaydi, ilm tufayli dunyoni biladi va uni boshqaradi, tasbiatniu o’ziga moslashtiradi. Ilmiy dunyoqarashni shakllantirish avvalo, maktablarda o’qitiladigan tabiiy-ilmiy, aniq fanlarning, shu bilan birga adabiyotning, xalq og’zaki ijodi, ertak hikoya va qissalarning ahmiayti beqiyosdir. Yosh avlodni ilmiy dunyoqarashini shakllantirish hamda davrlarda millatning ig’or kishilari diqqat markazida bo’lib kelgan. Insoniyat boshidan kechirgan barcha tuzumlarda davrning o’qimishli, ziyoli, bilimdon kishilari dunyo ilm faniga umuminsoniy madaniyatiga salmoqli hissalarini qo’shganlar. Bilim olish, albatta, yoshlikdan boshlanadi. “Yoshlikda olingan ilm toshga o’yilgan naqshdir”,- deydi dono xalqimiz. Bilimli kishi hech qachon tarix sahifalatidan, xalqimizning qalbidan o’chmaydi. - Yosh avlodni ilmiy dunyoqarashini shakllantirish hamda davrlarda millatning ig’or kishilari diqqat markazida bo’lib kelgan. Insoniyat boshidan kechirgan barcha tuzumlarda davrning o’qimishli, ziyoli, bilimdon kishilari dunyo ilm faniga umuminsoniy madaniyatiga salmoqli hissalarini qo’shganlar. Bilim olish, albatta, yoshlikdan boshlanadi. “Yoshlikda olingan ilm toshga o’yilgan naqshdir”,- deydi dono xalqimiz. Bilimli kishi hech qachon tarix sahifalatidan, xalqimizning qalbidan o’chmaydi.
Sharq va G’arb musulmon dunyosi mutafakkirlari - Al- Kindiy, Gazzoliy, Beruniy, Xorazmiy, Naqshbandiy, Yassaviylarni, G’arb allomalari I.Kant, F.Gegel, L.Feyerbax, A.Shopengauerlar
- ning nomlarini tilga olmasdan bo’lmaydi.
Dunyoqarashning ikkita darjasi mavjuddir. Birinchisi, kishilarning kundalik hayotiy amaliy tajribasi hamda kasbiy faoliyati asosida to’plangan bilimlar, tasavvurlar, qarashlar tashkil qilsa - Dunyoqarashning ikkita darjasi mavjuddir. Birinchisi, kishilarning kundalik hayotiy amaliy tajribasi hamda kasbiy faoliyati asosida to’plangan bilimlar, tasavvurlar, qarashlar tashkil qilsa
- Ikkinchisi ilm-fan tufayli to’plangan nazariy bilimlar, g’oyalar yig’indisi tashkil etadi. Ularning ikkalasi bir-biri bilan uzviy bog’langan bo’lib, bir-birini to’ldiradi.
Foydalanilgan adabiyotlar
Do'stlaringiz bilan baham: |