Ilmiy bilimlarni shakllantirishda falsafaning

dunyoqarashning o'ziga xos xususiyati shundan iboratki, u kishiga tabiat, jamiyat, 

inson  tafakkuri    rivojlanishining  umumiy  qonuniyatlari  haqida  ma'lumot  beradi. 

Shu  bilan    birga    u    insonni  qurshab  turgan  moddiy  olamning,  materiyaning 

obyektivligini, 

uning 

hyech 

kim 

tomonidan 

yaratilmaganligini, 

bekor  

kilinmasligini,    abadiyligini  uqtiradi.  Falsafiy  dunyoqarash  dunyoni  va  uning 

taraqqiyot  qonunlarini  bilish  mumkinligini,  bilish  esa,  murakkab,    ziddiyatli  

jarayondan iboratligini ta'kidlaydi. 

 

Mifologik va diniy dunyoqarashlardan farqli  ravishda  falsafiy dunyoqarash 

tabiat  va  insoniyat  jamiyati  taraqqiyotining    sabablari    va  mohiyatini,  o'ziga  xos 

xususiyatlari va qonuniyatlarining xarakteri va xarakatlantiruvchi kuchlarini to'g'ri, 

ilmiy asosda tushuntirib beradi. Falsafiy dunyoqarash ta'lim berib aytadiki,  butun  

mavjudot - organik va noorganik dunyo ham, insoniyat dunyosi xam, o'simliklar va  

hayvonot  dunyosi ham doimo xarakatda,  o'sish,  o'zgarish  va  rivojlanishdadir. 

Falsafiy dunyoqarash asosida kishilar obyektiv olamdagi narsa va hodisalar, 

jarayonlar  o'zidan  boshqa  narsalar  bilan  ichki,  zaruriy,  muhim  va  asosiy 

aloqadorlikda, ta'sir va aks ta'sirda  ekanligini  chuqur anglab oladilar. 

 

Falsafiy  dunyoqarashning  o'ziga    xos    xususiyatlaridan    yana    biri  shundan 

iboratki,  u  dunyo  qanday  bulsa,  uni  shundayligicha,  xech  qanday  uydirmalarsiz, 

mubolag'alarsiz tushuntiradi.  

---

 

Falsafiy  dunyoqarash  kotib  kolgan  emas,  balki  doimiy  ravishda  o'zgarib, 

rivojlanib, boyib  va  takomillashib  boradigan  dunyoqarashdir.  Tabiatda,  jamiyatda 

bo'ladigan o'zgarishlar  tufayli  birinchi navbatda tabiiy, texnik to'xtovsiz ravishda 

ro'y  berib  turadigan  muhim  o'zgarishlar  natijasida  kishilarning  obyektiv  olam 

haqidagi    ilmiy  bilim  va  tasavvurlari,  xususan  falsafiy  dunyoqarashlari  oldingiga 

nisbatan ancha rivojlanadi. 

 

Falsafiy  dunyoqarash  faqat  nazariy  bilish  jihatidangina    emas,  balki  amaliy 

jihatdan  ham  katta  ahamiyatga  egadir.  Dunyoqarash  amaliyot  uchun 

qo'llanmadir.Falsafiy  dunyoqarash tabiat va ijtimoiy xayot hodisalarini tushunish 

uchun    yordam    beradi.    Kishining  amaliy  faoliyatida    tutadigan  yo'li  shu  kishi 

dunyoqarashining  qanday ekanligiga bog'liq. 

 

Falsafa  yangi  g'oyalarning  tug'ilishiga  imkon  beradi.Hayot,  ijtimoiy  tajriba 

bilan uzviy bog'liq holda rivojlanadi.U tarixiy davr bilan mustahkam aloqadorlikda 

taraqqiy  etadi.  Har  bir  tarixiy  davr,  uning  oldiga  yangi  masala  va  muammolarni 

qo'yadi. Falsafiy muammolar bevosita hayot zaruratidan tug'iladi. Aynan ular orqali 

falsafada  davrning  taraqqiyot  tamoyillari  va  o'ziga  xos  xususiyatlari  aks  etadi. 

Masalan, hozirgi davrda istiqlol mafkurasi falsafiy asoslarini izohlash zarurati shu 

bilan belgilanadi. 

 

Falsafiy ta'limotlarda jamiyat hayotining barcha sohalari tarixiy jarayonga 

xos tamoyillar, ijtimoiy guruhlarning manfaat va kayfiyatlari, tafakkur usullari o'z 

aksini topadi. Shuning uchun ham muayyan ijtimoiy kuch, sinf, guruh, partiya va 

oqimlar o'z maqsad-muddaolari va g'oyalarini ilmiy asoslashda falsafadan 

foydalanadi. Falsafadagi ustuvor qarash va qoidalar davr mahsuli bo'lgani uchun, 

zamonning taraqqiyot tamoyillari va muammolari unda o'z ifodasini topadi.