Ilmiy bilim strukturasi va funksiyalari Reja

Ilmiy bilim strukturasi va funksiyalari
Reja

1. Empirik bilim darajasi, uning o‘ziga xosligi va metodlari.

2. Nazariy bilim darajasi, uning oziga xosligi va metodlari.
3. Ta’rif, tushunturish va prognozlash - ilmiy bilimlarning asosiy funksiyalari (vazifalari).
4. Ijtimoiy fanlarda prognozlashning o'ziga xos xususiyatlari.

Mustakkil ishga topshiriklar
1 –topshiriq. Jadvalni toldiring.

Jadvalni to'ldiring. 1. Empirik bilim va mrtodlari

Empirik bilim va uning o‘ziga xosligi	Kuzatish	Eksperiment	Taqqoslash
bizningmuayyannarsalarhaqidagibilimlarimizva (yoki) e’tiqodlarimizningishonchlilikdarajasinio‘rganadi.	Kuzatish – bilish ob’ektining muhim xossalari va munosabatlarini aniqlash maqsadida ataylab amalga oshiriladigan izchil idrok etishdir	uning yordamida ob’ekt yo sun’iy tarzda yaratiladi, yo tadqiqot maqsadlariga mos keladigan ma’lum shart-sharoitlarda o‘rganiladi.	Taqqoslash (qiyoslash) - ilmiy bilishning keng tarqalgan metodi bo`lib, u “hamma narsa qiyoslanganda bilinadi“ degan tamoyilga asoslanadi.
; u kuzatish, kuzatilayotgan narsa yoki hodisani tavsiflash, bayonnomalar yuritish, hujjatlardan foydalanishni nazarda tutadi, masalan, tarixchi arxivlar va boshqa manbalar bilan ishlaydi	Kuzatish maqsadini belgilash, uning usullarini aniqlash, o‘rganilayotgan ob’ekt xulq-atvorini nazorat qilishning rejasini tuzish, asboblardan foydalanish kabilar kuzatishning muhim xususiyatlaridir.	Eksperimentning asosiy metodi – o‘rganilayotgan ob’ekt mavjud bo‘lgan odatdagi shart-sharoitlarni o‘zgartirish.	Taqqoslash natijasida bir necha ob`ektga taalluqli bo`lgan umumiy jixatlar aniqlanadi. Bu esa, ma`lumki, qonuniyat va qonunlarni bilish yo`lidagi birinchi qadamdir.
Empirik bilimlar nazariy bilim negizini tashkil etuvchi ilmiy dalillar majmuidir.	Kuzatishlarning natijalari bizga borliq haqida ilmiy dalillar ko‘rinishida dastlabki axborot beradi.	Eksperiment o‘rganilayotgan hodisani sun’iy tarzda gavdalantirish va nazariy yoki empirik bilim natijalarini amalda sinash imkonini beradi.	Taqqoslash sermaxsul bo`lishi uchun quyidagi ikki talab bajarilishi kerak: 1.O`rtasida ma`lum ob`ektiv umumiylik mavjud bo`lishi mumkun bo`lgan ob`ektlargina taqqoslanishi zarur;
Empirik bilim mavjud narsaning bevosita emas, balki bilvosita in’ikosi bo‘lishi mumkin. Empirik bilim ikki kuzatish va eksperiment metodlari yordamida shakllanadi.	Kuzatish – bu faoliyatning muayyan ob’ektlarga qaratilgan, maqsadlar va vazifalarni ta’riflashni nazarda tutadigan faol shakli.	Eksperiment doim, ayniqsa hozirgi zamon fanida ba’zan juda murakkab texnika vositalari, ya’ni asboblardan foydalanish bilan bog‘liq.	2.Ob`ektlarni taqqoslash eng axamiyatli (bilish, o`rganish nuqtai nazaridan) xossalari, belgilari va jixatlari bo`yicha amalga oshirilishi shart.