Илмий тадқиқот асослари (ита)

Kdidnoma (protokol) diplomatik alokalar, munosabatlar, shartnoma, bitim, muzokaralar bayonnomasi bo’lib, u ham dip­lomatik xujjat hisoblanadi va boshka bayonnomalardan tamo- mila fark kiladi. Unda ishtirok etdilar, kun tartibi, eshi- tildi, suzga chiqdilar, qaror qilindi kismlari, majlis raisi, kotibi kabilar bo’lmaydi. Aytilgan fikr-istaklar, kdror- larning har biri alohida xatboshidan beriladi. Sarlavha urnida protokol qaysi masala yuzasidan tuzilganligi, sung unda ishtirok etgan davlatlar nomi kdyd etiladi. Oxirgi xatbo- shida protokol kdchon va kaerda, necha nusxada, qaysi tilda tuzilgani va kachondan boshlab kuchga kirishi ko’rsatiladi. Sung har ikki davlat nomidan ishtirok etgan vakillar lavozimi, ismi-sharifi yozilib, imzo va muxr bilan tasdikdanadi.

Memorandum — davlatlarning biror masala yuzasidan uzaro Kabo’l kilgan karorlari yuzasidan bergan bayonnomasi. Ushbu hujjatda har tomonlama tax„pil kilingan masalalar bo’yicha har birdavlatningfikri va uzaro kelishuvi bayon kilinadi. Memorandum ham notalar yoziladigan toza, sifagli kokozlarga yoziladi, fakat unda gerb tasviri va tartib rakami bo’lmaydi. Shupingdeq notaga ilova tarzida beriladigap yoki ko’rer (cho- par) orkali yuboriladigan memorandumlar ham bor. Bunda go monlardan birining ushbu masala yuzasidan uz mavkeini sak- lashga karatilgan fikrlari bayon etiladi. Bunday memoran­dumlar notaga ilova tarzida berilsa, gerb, muxr, tartib raka­mi va sana bo’lmaydi. Chopar orkali aloxdqa yuboriladigan me­morandumlar esa notalar yoziladigan gerbli maxsus blanka- larga yoziladi, sana va manzili ham ko’rsatilishi shart.