Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

803 - САВОЛ: 
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ҚАНДАЙ ҚАМ-
РОВГА ЭГА? 
ЖАВОБ: Математик модель фақат объектнинг ўзини эмас, 
балки улар амал қиладиган қоидаларнинг маълум мажмуасини 
тавсифлайдиган аксиомалар тизимини ҳам қамраб олади. 
Қоидалар мажмуи берилган объект устидан амалга ошириш 
мумкин бўлган амалларни белгилайди. Далиллар йиғилиши билан 
модель аста-секин математик назарияга айланади, бу назариянинг 
ўзи ахборотнинг янги манбаи бўлиб хизмат қила бошлайди, янги 
финоменларнинг мавжудлигини айтиб беради. У ёки бу жараённи 
чуқурроқ ўрганишни талаб этади, янги техникани яратиш ва 
ривожлантириш имкониятларини аниқлайди. Худди шундай нормал-
лаштирилган моделлар техника тараққиётининг бирига айланади.
КЎРСАТМА: 1. Ҳаётда учрайдиган барча масалаларнинг 
математик моделини тасвирлаш анча мураккаб. Чунки, улар 
турли-туман бўлиб, ишлаб чиқаришни бошқариш, табиат ҳоди-
саларини ўрганиш, маиший хизмат кўрсатиш, иншоoтларни лойи-
ҳалаштириш, матнларни таржима қилиш, маҳсулот етиштиришни 
режалаштириш ҳамла кўпроқ фойда олиш, дарс жадвалини тузиш 
учун уларга мос математик моделлар ишлаб чиқиш керак. 
2. Математик моделлаштириш масаласини фақат ҳисоблаш 
техникаси бўйича мутахассислар ҳамда математиклар ҳал 
этмасдан, унга турли соҳа мутахассислари ҳамда дастурчилар 
биргаликда фаолият кўрсатишлари керак. 
804 - САВОЛ: 
МАТЕМАТИК ХАРИТОГРАФИЯ ФАНИ 
НИМАЛАР ҲАҚИДА БАҲС ЮРИТАДИ? 
ЖАВОБ: Математик харитография хариталарнинг математик 
асоси, (проекция, масштаб, геодизик асос ва компоновка) ҳақидаги 

---

513 
фан бўлиб, унинг вазифаси харитографик проекциялар 
назариясини ва харитографик турларни тузиш методларини ишлаб 
чиқиш, улардаги хатоликларнинг (шакл, майдон, бурчак ва ҳ.к.) 
келиб чиқиш сабабларини ва тақсимланишини ҳар томонлама 
тадқиқ этиш ҳамда уларни амалда қўллаш усулларини ўрганишдан 
иборат.
КЎРСАТМА: Математик модель ўрганилаётган жараёнга 
айнан мос келишини тест, тажриба ёки бошқа усуллар ёрдамида 
амалиётда текширилиб кўрилади. Бу эса мослик даражасини 
белгилайди ва зарур бўлса моделни янада аниқлаштириш имко-
нини беради.