Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Monotsitopoez. Monotsitlar makrofag hujayralarining ilk bosqichi bo`lib, suyak ko`migidagi 

o`zak  hujayralardan  rivojlanadi.  Monotsitopoez  quyidagi  hujayra  bosqichlarini  bosib  o`tadi:  o`zak 

hujayra 



 miyelopoezning boshlang`ich hujayrasi 



 monoblast



 promonotsit



 monotsit (qonda) 



 to`qima monotsiti



 makrofaglar. 

Monoblast hujayrasi o`z tuzilishi bilan miyeloblastni eslatadi, biroq undan farqlanib, yadrosida 

botiqlik bo`ladi va u yadroga loviyasimon shaklni beradi. Sitoplazma bazofil bo`yalib, unda kam sonli 

azurofil  donachalar  ko`rinadi.  Elektron  mikroskop  ostida  promonotsitlar  sitoplazmasining 

endoplazmatik to`r kanalchalariga, mitoxondriyalarga va turli kattalikka ega bo`lgan vakuolalarga boy 

ekanligi  aniqlangai.  Shuningdek,  sitoplazmada  kattaligi  0,2-0,5  mkm  keladigan  elektron  zich 

donachalar  ham  uchraydi.  Ular  yorug`lik  mikroskopida  ko`rinadigan  azurofil  donachalarga  mos 

keladi.  Monoblastlardan  monotsitlar  hosil  bo`lguncha  hujayralar  7-8  marta  bo`linadi.  Yetuk 

monotsitlar qonda uch sutkagacha aylanib yuradi, so`ngra to`qimalarga o`tib, makrofaglarga aylanadi. 

Limfotsitopoez.  Limfotsitopoez  sxema  tarzida  bunday  ifodalanadi:  o`zak  hujayra



 

limfotsitopoezning  boshlang`ich  hujayrasi



T,  B-limfotsitlarning  boshlang`ich  hujayrasi



T,-B-

limfoblast 



T-, B-prolimfotsit 



T,B-limfotsit. 

---

 

106 

Limfoblast tuzilishi jihatidan boshqa blast hujayralariga juda yaqin turadi. Ular yumaloq yoki 

oval shaklga ega bo`lib, sitoplazmasi bazofil bo`yaladi. Limfoblastlar birmuncha dag`al xromatinga 

ega bo`lgan yadro saqlab, yadrochalari kam sonli bo`ladi. 

Prolimfotsitlar yadrosida xromatin ancha zichlashgan, dag`alroq bo`lib, elektron mikroskopda 

yadrodagi botiqliknp ko`rish mumkin. Prolimfotsitlar va limfoblastlar sitoplazma-sida juda ko`p sonli 

erkin  holda  joylashgan  ribosoma  va  polisomalar,  sust  rivojlangan  Golji  kompleksi  va  kam  sonli 

mitoxondriyalar  uchraydi.  Limfoblastlardan  limfotsitlar  hosil  bo`lguncha  hujayralar  bir  necha  bor 

mitotik bo`linadi. Limfotsitlarning umumiy yetilish davri taxminan 2 sutka davom etadi. Bir-biridan 

farq qiluvchi T-limfotsitlar va B-limfotsitlar sistemasi aniqlanishi bilan limfotsitopoez protsessi ana 

shu nuqtai nazardan ko`rib chiqiladigan bo`ldi. Bu ma’lumotlarga ko`ra T-limfotsitlar bo`qoq bezida 

ishlab  chiqarilib,  B-limfotsitlar  qushlarda  fabritsiy  xaltachasida,  odamlarda  esa  suyak  ko`migida 

ishlanadi. Har ikki limfotsitlarning o`ziga xos vazifalari bo`lib, ular birgalikda organizmda ma’lum 

immunologik holatni ta’minlaydi. 

Miyelogramma. Meditsina amaliyotida turli xil qon kasalliklariga diagnoz qo`yish va ularni 

davolash  jarayonida  suyak  ko`migini  tekshirib  ko`rishga  murojaat  qilinadi.  Suyak  ko`migi  I.  A. 

Kassirskiy ixtiro etgan maxsus igna yordamida punktsiya qilib to`sh suyagidan olinadi. Suyak ko`migi 

hujayra elementlarining protsent nisbatida ifodalanishi miyelogramma deb yuri-tiladi.