Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

Miyelotsitlar bir oz maydaroq bo`lib (10-17 mkm), ular ham xuddi promiyelotsitlar singari o`z 

sitoplazmasidagi donadorlikning  tuzilishi va bo`yalish  xususiyatlariga  qarab uch tur-ga  - neytrofil, 

---

 

103 

eozinofil va bazofil miyelotsitlarga bo`linadi. Neytrofil miyelotsitlar sitoplazmasi promiyelotsitlarga 

nisbatan ancha sust bazofil bo`yalib, Romanovskiy usulida ko`k-qizg`ish tusda bo`ladi. 

Elektron  mikroskopik  va  sitoximik  tekshirishlar  odamning  suyak  ko`migidagi  neytrofil 

miyelotsitlarda asosan ikki xil donachalar mavjudligini va bu donachalar o`zaro fermentativ xos-salari 

bilan farqlanishini ko`rsatadi («Neytrofillar» ga q.). 

 

 

 

67-rasm.  Odam  suyak  ko`migidagi  neytrofil  promiyelotsit.  Elektron  mikrofotogramma. 

 

X8.000. 

 1-yadro;  2-xromatin;  3-donador  endoplazmatik  to`r;  4-spetsifik  donachalar;  5-

 

mitoxondriya. 

 

Neytrofil  miyelotsitlarda  ham  promiyelotsit  bosqichidagi  kabi  yaxshi  taraqqiy  etgan 

endoplazmatik  to`r  va  Golji  kompleksi  joylashgan  bo`lib,  bu  hujayrada  aktiv  ravishda  ikkilamchi 

donachalar hosil bo`lishi amalga oshayotganligidan dalolat beradi. 

Eozinofil  va  bazofil  miyelotsitlar,  asosan,  ularning  sitoplazmasidagi  donadorlikni  mustasno 

etganda neytrofil miyelotsitlardan deyarli farq qilmaydi. Eozinofil miyelotsitlar sitoplazmasini sariq-

qizg`ish  donachalar  to`ldirib,  bu  donachalarning  ultrastrukturasi  promiyelotsitlar  bosqichida 

ta’riflanganidek.  Faqat  shuni  qayd  qilish  kerakki,  miyelotsit  bosqichida  o`zida  kristalloid  tuzilma 

saqlaydigan tipik eozinofil donachalarning miqdori ancha ko`paygan bo`ladi. 

Bazofil  miyelotsitlarning  donachalari  yirik  bo`lib,  elektron  mikroskopda  ularning 

plastinkasimon yoki donador tuzilishga ega ekanligi va tashqi tomondan qalinligi 5-6 mkm keladigan 

membrana bilan qoplanganligi aniqlangan. 

Bazofil miyelotsitlarda endoplazmatik to`r va Golji kompleksi neytrofillarga nisbatan sustroq 

takomillashgandir. 

Granulotsitlarning rivojlanishi davomida, ya’ni ular yosh metamiyelotsit va tayoqcha yadroli 

leykotsit  bosqichiga  o`tganida  yadro  va hujayra  sitoplazmasida  ma’lum  o`zgarishlar ro`y  berib, bu 

o`zgarishlar  granulotsitlarning  ko`rsatilgan  uch  turi  uchun  ham  umumiydir.  Metamiyelotsit 

bosqichida yadroning shakli o`zgaradi  - unda botiqlik paydo bo`lib, bu botiqlik yadroga tatsasimon 

shaklni  beradi.  Shu  bilan  birga  yadro  xromatini  zichlashadi  va  xromatin  ipchalari  yo`g`onlashib 

dag`allashadi. 

Elektron mikroskopda ko`rilganda metamiyelotsitlarda hujayra organellalarining reduksiyaga 

---

 

104 

(ya’ni teskari taraqqiyotga) yuz tutganligini ko`rish mumkin. Endoplazmatik to`r va Golji kompleksi 

kam sonli bo`lib qoladi. Bu hol metamiyelotsitlar bosqichiga kelib hujayrada donadorlik hosil bo`lish 

jarayonining  ancha  sustlashganligidan  yoki  butunlay  to`xtaganidan  darak  beradi.  Sitoplazmaning 

asosiy  qismini  donadorlik  to`ldirib,  bu  donadorlikning  tuzilishi  neytrofil,  eozinofil  va  bazofil 

metamiyelotsitlarning har birida o`ziga xosdir. 

Takomillashish davomida yadrodagi botiqliklar chuqurlashib boradi va yadroni alohida bir-biri 

bilan  ingichka  qismlar  orqali  bog`lanadigan  bo`laklarga  bo`ladi  va  natijada  yetuk  yoki  segment 

yadroli granulotsitlar hosil bo`ladi. 

Granulotsitopoez jarayoni davomida yosh hujayralar - p r o m i y e l o t s i t l a r, miyelotsitlar 

mitoz  yo`li  bilan  bo`linib  ko`payadi.  Metamiyelotsit  va  tayoqcha  yadroli  granulotsitlar  bo`linish 

qobiliyatini yo`qotgan hujayralardir. Uzak hujayradan yetuk granulotsit hosil bo`lishi uchun taxminan 

7,5-11,5  sutka  vaqt  talab  etiladi.  Voyaga  yetgan  granulotsitlar  darhol  qonga  chiqmay,  suyak 

ko`migida 2-3 sutka ushlanib qoladi va so`ngra sinusoid kapillyarlardagi endotelial yoriqlardan qonga 

o`tadi.