Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

GEMOGRAMMANING YOSHGA QARAB O’ZGARISHI 

Klinik praktikada gemogrammaniig yoshga qarab o`zgarishini bilish ham muhim ahamiyatga 

ega. Yangi tug`ilgan chaqaloqda eritrotsitlar soni 6-7x10

12

/l bo`lib, 2 haftadan so`ng 4,5-5,5X 10

12

/l 

gacha kamayadi. Eritrotsitlar miqdori yana tobora kamayib 3-6 oylik chaqaloqda minimal darajaga 

(3,5-4,0x10

12

/l)  yetadi.  Yosh

 

bolalarda  eritrotsitlar  soni  birmuncha  kamroq  bo`lib,  faqat  balog`at 

yoshidagina voyaga yetgan katta odamnikiga yaqinlashadi. 

Leykotsitlar soni ham yoshga qarab turlicha bo`ladi. Yangi tug`ilgan chaqaloqlarda ular juda 

ko`paygan (10-28x10

9

/l) bo`ladi. Ikkinchi haftaga kelib leykotsitlar soni 9-15x10

9

/l gacha kamayadi. 

Organizm  o`sishi  davomida  leykotsitlar  miqdori  sekin-asta  kamayadi  va  balog`at  yoshida  voyaga 

yetgan odamnikidek bo`lib qoladi. Yangi tug`ilgan bolalarda neytrofillar va  limfotsitlarning nisbati 

voyaga yetgan odamlarnikidek bo`ladi. Ammo limfotsitlar soni tez oshadi va 4-5 sutkada neytrofillar 

bilan tenglashadi (birinchi fiziologik kesishuv). Limfotsitlar miq-dorining oshuvi davom etadi va 1-2 

yashar bolalarda ular 60- 65% ni, neytrofillar esa 20-25% ni tashkil etadi. So`ngra limfotsitlar soni 

---

 

95 

sekin-asta kamayadi va 4 yoshli bolalarda ular yana neytrofillar bilan tenglashadi (ikkinchi fiziologik 

kesishuv). Limfotsitlarning kamayishi va neytrofillarning oshishi balog`at yoshigacha davom etadi.  

 

LIMFA (LYMPHA) 

Umurtqali  hayvonlar  organizmida  qon  tomirlar  sistemasi-dan  tashqari  limfatik  tomirlar 

mavjud.  Bu  nozik  tomirlar  ichidan  sarg`imtir  rangda  oqsil  tabiatiga  ega  bo`lgan  va  o`z  tarkibida 

shaklli elementlarni saqlagan suyuqlik-limfa oqadi. Limfa - limfoplazmadan va shaklli elementlardan 

iborat. Ximiyaviy tuzilishi jihatidan limfoplazma qon plazmasiga yaqin, ammo limfoplazma tarkibida 

oqsillar  ancha  kam.  Oqsil  fraksiyalaridan  albumin  limfoplazmada  globulindan  birmuncha  ko`pdir. 

Oqsillardan  tashqari  limfoplazmada  fermentlar,  neytral  yog`lar,  oddiy  karbon  suv,  erigan  mineral 

tuzlar va mikroelementlar bo`ladi. 

Shaklli  elementlari  asosan  limfotsitlar  (95-98%),  monotsitlardan  tashkil  topgan.  Bundan 

tashqari, leykotsitlarning boshqa turlari, bir oz miqdorda eritrotsitlar ham uchraydi. 

Limfa to`qima va organlarning limfatik kapillyarlarida hujayra oraliq suyuqlik hisobiga hosil 

bo`ladi va limfatik tomirlar orqali limfa tuguniga quyiladi. U yerdan limfa tomirlariga o`tib va nihoyat 

venaga quyiladi. Shuning uchun 3 xil limfa suyuqligini tafovut qilish mumkin. 

1. Periferik limfa (limfa tugunigacha). 

2. Oraliq. limfa (limfa tugunidan utgandan so`ng). 

3. Markaziy limfa (kukrak qafasida joylashgan yirik limfatik tomirdagi limfa). 

Limfa tarkibi organizm holatiga qarab o`zgarib turadi. Periferik limfa tomirlar bir uchi berk 

naychani eslatadi. Uning ichidagi limfa suyuqligi limfoplazmadan tashkil topgan bo`lib, qon shaklli 

elementlari ko`rinmaydi. Limfa suyuqligi limfa tugunlaridan o`tish jarayonida limfotsitlarga boyiydi. 

Markaziy limfa tomirlaridagi limfa suyuqligi qon shaklli elementlarini ko`p tutadi.