Илмий фаолиятга тайёргарлик асослари

 
ТЕЗИСЛАР 
Идеал ҳолатда режанинг ҳар бир бандини тезисга (таъкид, қоидага) 
айлантириш мумкин: 
- ўқиб чиқилган (ёки оғзаки баён қилинган) матнни такрорлайди, 
лўнда ифодалайди ва хулосалайди; 
- ҳар доим далилларга эга бўлади; 
- мазмун моҳиятини аниқлайди; 
- материални умумлаштиришга имкон беради; 
- мақола, маъруза, диссертация ва шу кабиларни танқидий таҳлил 
этиш учун қимматлидир.
Режанинг тури ва 
тузилмаси
 
оддий 
мураккаб 
Асосий бандлардан 
ташкил топади. 
1. … 
2. … 
3. … 
ва бошқалар 
Асосий бандлардан таш-
қари, 
мазмунни 
аниқлашти-
радиган ва деталлаштирадиган 
кичик бандларни ҳам ўз ичига 
олади.
I. … 
1.1. … 
1.2. … 
II. … 
2.1….
ва бошқалар 

---

20
1-схема. 
Нима учун? Бундан нима келиб чиқади? 
Тезис 
(таъкид, 
Қоида) 
Далиллар,
фактлар, 
исботлар 
хулоса 
чунки, негаки, бинобарин,
шунинг учунки,… шундай қилиб, шунинг учун… 
2-схема. 
Кириш 
Асосий қисм
Хулоса
Тезис 
Кўп сонли далиллар
Хулоса 
Т 
Д 
О 
Т 
Д 
О 
Т 
Д 
О 
Т 
Д 
О 
Т - тезис
Д – далил 
О - оқибат 
Тезислар тури 
кўпинча кўчирмалардан 
иборат бўлади
 
одатда мустақил 
ифодаланади 
ўзида икки хил ёзувни 
жамлайди
 
асосий
мураккаб 
оддий

---

21
МИ 
МИ 
* 
Ахборот, маъруза, мақола материали 1-схемага мувофиқ уч 
қисмли тузилма асосида тузилади. 
•  Илмий матн жанри сифатидаги тезис 2-схема бўйича 
тузилади. Тезисларнинг бандлар бўйича тузилишида 
фикрлар қуйидаги тарзда расмийлаштирилади: 
1.ТД 
2.ТД 
3.ТД 
4.О 
Диссертация тадқиқотидаги қоида сифатидаги тезис таъкид 
сифатида ифодаланади. 
Тезисни ўз ичига оладиган фикрнинг тузилиши схемасини 
кўриб чиқинг. Таклиф қилинган мавзулардан бири бўйича шу 
схемалардан бирига асосланиб, ўз фикрингизни тузинг. 
Фикрни тузиш учун мавзулар: 
• Банк хизматларини ривожлантириш. 
• Рақобатбардошликнинг маркетинг тадқиқоти. 
• Дистанцион таълим. 
• Талабаларнинг тил маданияти. 
• Талабаларнинг касбий тайёргарлигида жисмоний тарбия. 
Сизнинг илмий асарлар тўплами учун тезисларни тақдим 
этишингиз керак. Сиз схемалардан қайси бирини қўллайсиз. 
Нима учун?
КОНСПЕКТ 
- режа, кўчирмалар ва тезисларнинг бирлаштирилишини 
назарда тутади; 
- баённинг ички мантиқига қурилган; 
- асосий хулосалар ва қоидалар, фактлар, далиллар, усулларни 
ўз ичига олади; 
- тузувчининг материалга нисбатан муносабатини акс 
эттиради; 
- нафақат тузувчи, шу билан бирга унинг бошқа ўқувчиси 
томонидан ҳам ишлатилиши мумкин. 
Конспектда қуйидагиларни 
акс эттириш керак
• Гап нима ҳақида; 
• Нима
таъкидланаяпти; 
• Қандай 
далилланаяпти 

---

22
* 
Конспектда сўзлар кўп бўлиши, ҳаддан ортиқ кўчирма олиш, 
матннинг мантиқига путур етказиб, унинг услубий хусусиятини сақлаб 
қолишга уринишдан ўзингизни тийинг.