Ilm manfaati, jaholat zarari haqida

ADIB AHMAD YUGNAKIY
«HIBATU-L-HAQOYIQ«DAN HIKMATLAR

ILM MANFAATI, JAHOLAT ZARARI HAQIDA
Biliktin ayurman, so’zumga ula,
Biliklikka ya do’st o’zungni ula
(Bilim haqida so’zlayman, so’zimga quloq sol, ey do’st ilmli kishiga o’zingni yaqin tut).
Bilik birla bilnur sa’adat yo’li,
Bilik bil sa’adat yo’lini bula.
(Bilim bilan saodat yo’li ochiladi, (shunga ko’ra) ilmli bo’l, baxt yo’lini izla).
Bahaliq dinar ul biliklik kishi,
Bu jahil biliksiz bahasiz bishi.
(Bilimlik kishi baholik dinordir, ilmsiz johil kishi qimmatsiz yemish (meva)dir).
Biliklik biliksiz qachan teng bo’lur,
Biliklik tishi er jahil er tishi.
(Ilmlik kishi bilan ilmsiz odam qachon teng bo’ladi, bilimlik xotin kishi — er kishidir, bilimsiz erkak — xotin kishidir).
So’nakka yilik tek eranga bilik,
Eran ko’rki aql ul so’nakning yilik.
(So’ngakda1 ilik bo’lishi lozim ekanligi kabi er kishiga bilim kerakdir, er kishining ko’rki aqldir, so’ngakning ko’rki esa ilikdir).
Biliksiz yiliksiz so’ngak tek xali,
Yiliksiz so’ngakka sunulmas elik.
(Ilmsiz iliksiz so’ngak kabi bo’shdir, iliksiz so’ngakka esa qo’l urilmaydi).
Bilik bilti bo’lti eran belguluk,
Biliksiz tirikla yituk ko’rguluk.
(Ilmli kishilarning (nomi) mashhur bo’ldi, bilimsiz (kishilar) esa tiriklayin o’ldi hisob va bu unga ko’rgulikdir).
Biliklik er o’lti ati o’lmatu,
Biliksiz esan erkan ati o’luk.
(Bilimli kishi o’lsa ham, uning nomi o’chmaydi, ilmsiz kishining o’zi hayot bo’lsa ham, oti o’likdir).
Biliklik biringa biliksiz mingil,
Tengakli tengadi bilikning tengin.
(Bilimlikning biri bilimsizning mingiga teng, ilmli kishilar ilm-ma’rifatning qadriga yetadi).
Baqa ko’rgil emti uqa sinayu,
Ne neng bar biliktin asig’liq o’ngin.
(Endi o’zing sinab, uqib, boqib ko’r, bilimdan foydaliroq qanday narsa bor).
Bilik birla alim yuqar yuqladi,
Bilikni biliksiz uzun ne qilur.
(Bilim bilan olim yuqoriga ko’tariladi, ilmsizlik esa kishini tubanlashtiradi).
Bilik bil usanma bil o’l haq rasul,
Bilik kimda ersa siz arqang dedi.
(Bilimli bo’l, hech qachon erinma, Haq Rasul(i) kim ilmli bo’lsa, uni siz maqtang (qidiring) deb aytdi).