―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 Kalit so'zlar: radiatsiya,ionlahtiruvchi nurrlanish, rentgen, gamma nurlanish, 
alfa zarralar, elektronlar, neytronlar , protonlar ,radiatsion nurlanish dozasi, 
yutilgan doza, ekvivalent doza. 
Radiatsiyaning tirik organizmga ta`sirini o`rganayotgan tadqiqotchilar 
radiatsiya- ning keng tarqalayotganidan jiddiy havotirda. Bitta tadqiqotchi aytgan 
ekan, zamonaviy inson radiatsiya ummonida cho`milmoqda. Ko`zga ko`rinmaydigan 
radioaktiv zarralar tuproq- da va havoda, suvda va oziq-ovqatda, bolalar 
o`yinchog`ida,qurilish materiallarida va bosh qalarda. Ilk nigohda eng beozor 
ko`ringan narsalar aslida sog`liq uchun juda xavfli bo`lishi mumkin. 
Radiatsiya so'zi lotincha "radiation"- ya'ni nurlanish energiyasi ma'nosini 
anglatadi. 
Radiatsiya 
ionlashtiruvchi 
nurlanish 
hisobiga 
paydo 
bo'ladi. 
Ionlashtiruvchi nurlanishning bir qancha turlari: rentgen, gamma nurlanish, alfa 
zarralar, elektronlar, neytronlar va pro- tonlar oqimi ko'rinishida bo'lishi mumkin.
Atom yadrosi proton va neyronlardan tarkib topgan. 
Ularning tarkibiy tuzilishi, soda qilib aytganda, unchalik omadli emas. Aynan 
shu tufayli yadrolar nostabil holatga o`tadi. Bunday yadrolarda har doim ortiqcha 
energiya mavjudligidan undan halos bo`lishga intilish kuzatiladi. 
 Alfa zarralar- nisbatan katta massaga ega bo'lganligi uchun, o'z energiyasini 
tezda yo'qotadi va arzimas yugurish yo'liga: havoda 20-100 mm, biologik 
to'qimalarda 30-150 mm, alyuminiyda 10-70 mm gacha bo'lib, shuncha qalinlikka 
kira oladi. 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal