―ilm-fan va ta‘limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar‖ mavzusidagi

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
54 
www.academiascience.uz
Chizmadan ko‗rinib turibdiki, 
sin
sin
x
dl
a
r
x
d
r






dq
dl


ni inobatga olib, quyidagini hosil qilamiz: 
Q
dF
k
d
a
 

, 
cos
sin
x
y
dF
dF
dF
dF




, 
0
90

 
2
2
0
0
cos
x
x
Q
Q
F
dF
k
d
k
a
a




 





2
2
0
0
sin
y
y
Q
Q
F
dF
k
d
k
a
a




 





x
y
F
F

2
2
1
2
x
y
Q
F
F
F
k
a




Gorizontal qismning ta‘siri:

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
55 
www.academiascience.uz
2
Qdq
dF
k
x

, 
dq
dx


, 
a
x
a l
  
, 
l
a

.
2
2
1
1
a l
a l
a
a
dx
Q
F
dF
kQ
kQ
k
x
a
a l
a



















2
2
1
2
1
2
2
cos 45
5
kQ
F
F
F
F F
a





.
 
 

---

 ―ILM-FAN VA TA‘LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR‖ MAVZUSIDAGI
4-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
 
 
30 - SENTABR 2020 - YIL 
―UzACADEMIA‖ scientific-methodical journal
 
 
 
 
 
 
56 
www.academiascience.uz
BIOLOGIYA DARSLARIDA INTEGRATSIYA VA INTERFAOL 
USULLARDAN FOYDALANISHNING, SAMARADORLIGI 
 
 Ergasheva Nasima
Uchqo‘rg‘on tumanidagi 10-maktabning 
 Biologiya fani o‘qituvchisi 
 
[e-mail]
 
 
Annotatsiya: Ushbu maqolada bugungi kunda biologiya darslarini tashkil 
etishda interfaol usullardan samarali foydalanish orqali dars sifatini oshirgan holda, 
o‘quvchilarda ijodiy tafakkur, mustaqil fikrlash, o‘z ustida ishlash ko‘nikmalarini 
shallantirish to‘g‘risida fikr yuritiladi. 
Kalit so‟zlar. Axborot texnologiya, innovatsiya, integratsiya, interfaol, 
interaktiv, multimedia. animatsiya, fantaziya,‖Venn diagrammasi‖ 
Bugungi kunda ta‘lim sohasida olib borilayotgan yangiliklar, yaratilayotgan 
imkoniyatlar, ta‘lim sifatini oshirishga oid chiqarilayotgan yurtboshimizning 
qarorlari, barchasi ta‘lim sifati samaradorligini oshirish hamda tez taraqqiy etib 
borayotgan jamiyat uchun barkamol avlodni tarbiyalab yetishtirishni talab qiladi. 
Buning uchun esa har bir zamonaviy o‘qituvchi o‘z ustida koproq ishlashi bilan birga 
yuksak salohiyatga ega bo‘lishi, ijodkorlik va aktyorlik mahoratini ishga 
solib,innovatsion hamda axborot texnologiyalaridan foydalanib integratsiyalashgan 
dasrlarni tashkil etishi lozim. Xozirgi zamonaviy ta‘lim ham integratsiyalashgan 
darsni talab etadi. Pedagogik texnologiya va pedagogik maxoratiga oid bilim, tajriba, 
interaktiv va interfaol metodlar, innovatsion yondashuvlar asosida tashkil etilgan 
darslar, o‘quvchilarni nafaqat fanga bo‘lgan qiziqishlarini ortishiga, qolaversa ularda 
chuqur bilim, malaka va ko‘nikmalarni hosil bo‘lishiga shu bilan birga ijodiy 
qobiliyat va fantaziyalarini shakllanishiga ham sababchi bo‘ladi. Integratsiya – 
fanalararo bog‘liqlikdir. Integratsiya- lotincha ―integration‖ so‘zidan olingan bo‘lib, 
qayta qurish, tiklash, to‘ldirish;‖integr‖-to‘liq, butun, yaxlit degan ma‘noni anglatadi. 
Shunday ekan darslarni bir nechta fanlar bilan bog‘lab o‘tish, ta‘lim sifatini yuqori 
bosqichga ko‘taruvchi eng samarali usuldir. Biologiya darslarini bir necha fanlar 
bilan bog‘lab – integratsiya asosida o‘tish o‘quvchilarda faqat biologiya fanini 
o‘rganibgina qolmay, balki boshqa fanlardan olgan bilim va tushunchalarini qayta 
shakllantirib, mavzuni yanada chuqurroq o‘zlashtirishga yordam beradi. O‘quv 
fanlarni integratsiyalashda bir darsning o‘zida mavzuni uchta, to‘rttagacha fanlar 
bilan bog‘lash orqali amalga oshirish mumkin. Masalan biologiya fanini kimyo, 
fizika, geografiya, ingliz tili, rus tili, tarix, matematika, adabiyot kabi ko‘plab 

---