Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va

TADQIQOT METODOLOGIYASI VA EMPIRIK TAHLIL 
Amaliyot shuni ko‗rsatadiki, ertaklar erta chet tili o‗qitishning manbai 
hisoblanadi. Ularda odamlarning o‗ziga xosligi, uning madaniyati, urf-odatlari, 
axloqiy tamoyillari, milliy turmush tarzining o‗ziga xos xususiyatlari aniq ifoda 
etilgan. Shu bilan birga, ingliz tilida so‗zlashadigan mamlakatlarning ertaklarida 
madaniy xilma-xilligi bilan bir qatorda bolalarga yoshligidan singdiriladigan 

---

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA 
YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 2
4
-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI
“UzACADEMIA” scientific-methodical journal
 
 
 
 
133 
www.academiascience.uz
umuminsoniy qadriyatlar ham aks ettirilgan
27
. 
Ertaklar bolalar tasavvurini rivojlantiradi, fantaziya va real dunyo o‗rtasida 
bog‗lovchi bo‗lib xizmat qiladi, bolalar ijtimoiy tajribaga ega bo‗ladilar. 
O‗qituvchilarning uzoq yillik tajribasi bizni ertaklarni o‗rganish bolalarni o‗ziga jalb 
qiladi, chet tilini o‗rganishga motivatsiyasi oshadi. Ertaklar, o‗z navbatida, 
bolalarning hissiy holatiga ta‘sir qiladi: u tashvish va salbiy namoyonlarni 
kamaytiradi, idrok etish, hamdardlik va sevimli qahramonlari bilan muloqot qilish 
uchun ozuqa beradi, g‗ayrat va quvonch muhitini yaratadi. 
Chet tilini o‗qitishning dastlabki bosqichida, o‗qitish uchun mazmunli asos 
sifatida nimani olish kerakligi haqida savol tug‗iladi. Chet tilini o‗qitishning 
an‘anaviy yondashuvi nutq materialidan foydalanishni o‗rganishni boshlash, 
o‗quvchilarni to‗g‗ridan-to‗g‗ri sinfda o‗rab turgan narsalarga nom berishni o‗z 
ichiga oladi. Ertaklarning o‗ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib, ular o‗rganish 
uchun mazmunli asos bo‗lib xizmat qilishi kerak. 
Maktabgacha 
yoshdagi bola, ertakni 
tinglab, hayoliy qahramonning 
mavjudligini haqiqiy kabi his qiladi, unga hamdard bo‗lib, ertakda tasvirlangan 
narsalarni boshdan kechiradi. Hamdardlik va xayolparastlik qobiliyati bolalarning 
mustaqil ijodiy faoliyatini keltirib chiqaradi. Har doim badiiy adabiyot mavjud 
bo‗lgan ertak bolaga o‗zining boy tasavvurini amalga oshirish uchun keng 
imkoniyatlar yaratadi. Ertak bilan ishlashda pedagog nafaqat bolalar tajribasiga, balki 
ularning tasavvuriga ham tayanishi mumkin, bu esa muloqotning mazmunli tomonini 
kengaytirishga yordam beradi. 
Ertak - bu avvalo she‘riy fantastika. Biroq, ertakning badiiy uslubining ushbu 
asosiy prinsipi, uning g‗oyaviy mazmunini, syujet xarakterini, obrazlarini, 
tafsilotlarini, tilini belgilaydigan haqiqat bilan bog‗liqligini hech qachon inkor 
etmaydi. Ertakdagi badiiy adabiyot, qoida tariqasida, haqiqatga asoslangan zaminda 
quriladi. Har bir ertak, qanchalik hayoliy to‗ldirilmasin, xalq hayotining realistik 
avqeligini aks etadi. Ertak qahramonlarining sarguzashtlari ortida inson taqdiri paydo 
bo‗ladi, ertakdagi to‗qnashuvlari murakkab kundalik va ijtimoiy munosabatlarni 
ko‗rsatadi
28
. 
Chet tilidagi ertak ulkan ta‘lim salohiyatiga ega. Ertak har doim ko‗zga 
tashlanmaydigan tarbiya. U o‗zining eng yaxshi obrazlarida bolaga dunyoni, odamlar 
o‗rtasidagi munosabatlarning mohiyatini, insoniy hissiyotlarning nozik tomonlarini 
ochib beradi - mehr-oqibat, hurmat, hamdardlik, do‗stlik, adolat, ma‘suliyatlik, o‗zaro 
muloqot va shu bilan boy axloqiy salohiyatga ham egadir [3, 22]. Chet tilidagi ertak 
bilan erta tanishish orqali bolalarda boshqa mamlakatlar xalqlari hayotiga tabiiy 
27
Vigotskiy L.S. Bolalikdagi tasavvur va ijodkorlik / LS Vygotskiy. - M.: Ta‘lim, 2011 yil.
28
Zaporojes A. V. Maktabgacha yoshdagi bolaning aqliy rivojlanishi / A. V. Zaporojes. - M.: Pedagogika, 2014.

---

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA 
YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 2
4
-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI