Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

да-
товар-
моддий заҳиралар тўғрисидаги маълумотлар баланс активининг I
I
-

---

«Айланма
маблағлар»
бўлимида
жойлашган
«Ишлаб
чиқариш
заҳиралари»моддаси(
120сатр)ва«тугалланмаганишлабчиқариш»(
130-
сатр)
моддаларинингмаълумотларитекширилади.
Товар-
моддийзаҳираларниҳисобгаолишгадоирбухгалтериярегистрлари
хилма-
хилбўлишимумкин.Уларкорхонадақўлланилаётганбухгалтерияҳисоби
шакливаусулларига,ҳамдамавжудтовар-
моддийзаҳираларнингтурларива
гуруҳларигабоғлиқ.Аммо,ҳарқандайҳолатдаҳамаудитор1010-
1090,1080,1510
ва 1610 счётлар бўйича аналитик ва синтетик ҳисоб регистрларини,сальдо
ведомостлари,омборхона ҳисоби карточкалари,дафтарлар,инвентаризация
материалларини ҳамда тугалланмаган ишлаб чиқаришлар (
2010,2110,2310-
счетлар)бўйичаҳисобрегистрларинитаҳлилқилибчиқишилозим.
2.Товар-
моддийзаҳираларниаудиторликтекширувиданўтказишкетма-
кетлиги.
Товар-
моддийзаҳираларбиланбоғлиқхўжаликмуомалалариниаудиторлик
текширувиданқуйидагикетма-
кетликдаўтказишмақсадгамувофиқ:
*
мазкуртекширувучасткасинингйўналишларибўйичаҳисобсиёсатининг
қоидалариниўрганиш;
*
товар-
моддий заҳираларгадоирички назораттизиминингишончлилик
даражасини баҳолаш.Бунинг учун омбор хўжалиги ва омборхоналарнинг
ҳолатинитекширибчиқиш;моддийжавобгарликвамоддийжавобгаршахслар
ҳисоботларинингташкилэтилишиниўрганиш;
*
товар-
моддийбойликларнингҳисоботсанасигатаркибинитаҳлилқилиш;
*
танлаб инвентаризация қилинадиган объектларни ва инвентаризация
ўтказишпозицияларинианиқлаш;
*
товар-
моддийзаҳираларҳаракатинитаҳлилқилиш;
*
товар-
моддийзаҳираларнибаҳолашнингтўғрилиги;
*
товар-
моддий заҳиралар синтетик ва аналитик ҳисобининг ташкил
этилишиҳамдаҳолатинитекшириш.
Товар-
моддийзаҳираларниаудиторликтекширувиданўтказиш бухгалтерия
ҳисоботидакаттахатоларгайўлқўйишхавфиникамайтиради.Шунингучун,товар
-
моддийзаҳираларнитекширишнибошлашданолдинаудиторэнгкўпучрайдиган
қоидабузарликларнианиқлашивашуниҳисобгаолганҳолдазаруртекширув
амалларинитанлашикерак.
Товар-
моддийзаҳиралартўғрисидагиахборотларнингишончлилигибўйича
аудиторфикринингшаклланишигақуйидагиомиллартаъсиркўрсатади:
а) тўлиқ акс эттирилиш - корхонага тегишли барча товар-
моддий
заҳираларинингбухгалтерия ёзувларида акс эттирилганлиги ва бухгалтерия
ҳисоботига киритилганлиги. Товар-
моддий бойликлар билан боғлиқ
муомалаларнибухгалтерияҳисобидааксэттиришнингтўлиқлигидагихатолар
ҳисобот маълумотлари ҳаққонийлигининг пасайишига олиб келади.Бундай
хатоларни топиш анча мураккаб. Бунинг учун аудитордан дастлабки
ҳужжатларниёкиҳисобгатааллуқлибўлмаганахборотларнитанлаболиш талаб
қилинади.
б)Товар-
моддийзаҳираларбиланбоғлиқмуомалаларниетарлидаражада
асосбўлмаганҳоллардаҳисобгаолишнингмавжудлиги.Масалан,корхонаўз
балансигамулкийҳуқуққаэгабўлмаганмулкларни-комиссияёкиконсигнация
шартномалари бўйича олинган моддий қийматликларни киритган.Бундай
хатоларҳисоботкўрсаткичларинингоширибкўрсатилишигаолибкелади.