Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

маҳсулотнинг бир бирлиги учун норма бўйича сарфланган хом-
ашё ва
материаллар ва ҳақиқатда олинган маҳсулотлар ҳисоб-
китоби;хом-
ашё ва

---

материалларниҳақи-
қийсарфибилантаққослаш;хом-
ашёваматериалларни
сарфлашдатафовутларнианиқлаш.
Тайёр маҳсулот балансини аниқлашда унингҳақиқий чиқиши маҳсулот
бирлиги учун кетадиган хом-
ашёвамате-
риаллар нормасидан келиб чиққан
ҳолда ҳисоблаб чиқарилган нормативлари ва хом-
ашё ва материалларнинг
ҳақиқийсарфибилантаққосланади.
Бундайбаланснитузиш хом-
ашё,материалларсарфивамаҳсулотчиқиши
(
ишбажариш,хизматкўрсатиш)нормативиданчетгачиқишларнианиқлашвашу
биланбиргамолиявийнатижаниҳисоблабчиқаришнингҳаққонийлигигаишонч
ҳосилқилишгаимконберади.
Муқобилбаланстузиш–аудиторликишинингмуҳимэлементидир.Уаудитни
бошлашдан олдин синтетик ва аналитик ҳисоб регистрларининг ёки бош
дафтарнингмаълумотларибўйичатузилади.Натижада,аудитортасдиқланиши
лозимбўлганбалансгаўхшаш,янгибалансгаэгабўлади.Агаррасмийвамуқобил
балансларўртасидатафовутларвужудгакелса,бутофовутлармижоз-
корхона
ҳисоботидабошбухгалтернингатайлабқилганчалкашликларинибилдиради.
Баёнқилинганларниумумлаштиришасосидатаъкидлашзарурки,аудиторлик
текширувларинингсамарадорлигимаъ-
лумдаражадааудиторликдалилларни
тўплашдақўлланилади-
ганусулларниқандаймаҳоратбиланқўллашгаҳам
боғлиқ.
10-
МОДУЛ:ЭКСПЕРТИШЛАРИДАНВАБОШҚААУДИТОРЛИКТАШКИЛОТИМАЪЛУМОТЛАРИДАНФОЙДАЛАНИШ
РЕЖА:
1.
Экспертишиданаудиторликдалилисифатидафойдаланиш.
2.Бошқааудиторишнатижалариданфойдаланиш
1.Экспертишиданаудиторликдалилисифатида
фойдаланиш.
Аудиторликтекширувижараёнидааудиторгакўпинчанафақаткомпьютер
технологиясисоҳасидаги,балкимижознингбизнесигабевоситаалоқадорбўлган,
бухгалтериягатааллуқлибўлмаганмахсусбилимларҳам зарурбўлади.Бундай
ҳолларда аудиторлик текшируви ўтказишда фақат аудиторлик фирмасининг
ходимлари эмас,балки пудратшартномаси асосида четдан махсус эксперт
мутахассисларҳамжалбқилинади.Масалан,қурувчиташкилотларкаби,нефтни
қайтаишлаш компаниялари,заргарликбуюмлариишлабчиқарувчиватиббий
хизмат кўрсатувчи ташкилотларни ҳам текшириш зарурияти пайдо бўлиши
мумкин.Бундамазкурмуайянсоҳаэкспертлариёрдамигамурожаатқилишзарур.
Аудиторликташкилотиқандайҳоллардавақайтарздаэксперттайинлаши,
экспертишларинингнатижаларини расмийлаштиришгаоид қандай талаблар
мавжудлиги ва улардан фойдаланиш тартиблари №16 «Эксперт ишларидан
фойдаланиш» номли аудиторлик фаолиятининг миллий стандартида баён
қилинган.Стандартга мувофиқ мазкур аудиторлик ташкилотининг штатида
турмайдиган,бухгалтерлик ҳисоби ва аудитдан бошқа (
ташқари) маълум
соҳаларда (
маълум масалалар бўйича)етарли даражадаги билим ва (
ёки)
тажрибагаэга,ушбусоҳагатааллуқлимасалаларбўйичахулосабераоладиган
мутахассисэкспертдебтанолинади.
Ушбустандартталабларитекширувнатижаларибўйичарасмийаудиторлик
хулосаси тайёрлаш кўзда тутилган барча аудиторлик ташкилотлари учун
мажбурий,аудиторликхулосасибериш кўздатутилмагантекширувлар,ҳамда

---

профессионал хизматкўрсатувчи аудиторлик ташкилотлари учун эса тавсия
тавсифига эга ҳисобланади. Аудиторлик ташкилоти муайян топшириқни