Ilgan insonlar o‘z taval

---

6
Istiqbol g‘unchalari
1-(27
9
)
son
Turfa olam
Bu yil 29
-
fevral sanasida 
tug
‘
ilgan insonlar o‘z taval
-
lud ayyomlarini nishonlash 
imkoniyatiga ega bo‘li
-
shadi. Sababi 2020-yil kabi
-
sa yili hisoblanadi. Odatda 
har to‘rtinchi yil, to‘rtga 
qoldiqsiz bo‘linadigan yillar 
kabisa yili bo‘lishi barchaga 
ma'lum. Bu yilda boshqa 
yillardagidan farqli ravishda 
fevral oyi 29 kundan iborat 
bo‘ladi. 
Darvoqe, “kabisa” so‘zi arabcha “kabasa”, 
ya'ni “chuqurni to‘ldirish”, “to‘ldiruvchi” degan 
ma'noni anglatadi.
Tarixdan ma'lumki, kabisa yili eramizgacha 
bo‘lgan 45-yilning 1 yanvaridan qo‘llanila 
boshlangan. Kunning bunday hisob-kitob usuli 
asoschisi Rim imperatori Yuliy Sezar sanaladi. U 
Iskandariyadagi Sozigen boshliq munajjimlariga 
astronomik yil hisobi bo‘yicha kun va soatni aniq 
belgilash uchun farmon bergan. Hisob-kitoblar 
yakuniga ko‘ra, yil 365 kun-u 6 soatdan iborat 
bo‘lgan. Munajjimlar esa yilning kunini 
tenglashtirish, ya'ni ortib qolgan 6 soatni yilga 
kiritish uchun hukmdorga to‘rt yilda bir marta 
kabisa yili bo‘lishi kerakligini taklif qilishgan. 
Chunki to‘rt yilda har yili olti soatdan qo‘shilib, 
bir kecha-kunduz “ortib” qoladi. Ana shu bois 
har to‘rtinchi yilning fevrali 28 emas, balki 29-
sana bilan yakunlanadi. Shu tariqa eramizdan 
avvalgi 45-yil tarixda ilk kabisa yili bo‘lib 
qolgan. Keyinchalik astronomik asboblar 
rivojlana boshlagach, bir yil Sezar davrida 
aniqlanganidek, 365,25 kun emas, taxminan 365 
kun 5 soat 49 daqiqa ekani aniqlangan. 
Baxitjan SERIKBAYEV,
Uchquduq tumanidagi 9-maktabning 
geografiya fani o‘qituvchisi.
Kabisa yili haqida bilasizmi?
Kabisa yili haqida bilasizmi?
to‘qimalariga yetkazish bolalarda kariyes, raxit paydo 
uchun javobgardir. Agar bo‘lishi mumkin. Ta'kidlash joiz
-
inson tanasida gemoglobin ki, bolalarda va qariyalarda D 
yetishmovchiligi bo‘lsa, un
-
vitamini yetishmovchiligi ko‘p
-
Ma'lumki, bahor 
da barcha organlar va to‘
-
roq uchraydi. Aynan bu vitamin 
fasli kelishi bilan in
-
qimalar yetarli miqdorda suyak va mushak to‘qimalarining 
son organizmi har 
kislorod bilan ta'minlanmaydi rivojlanishi uchun zarurdir. Shu
-
qachongidan ham ko‘p
-
va samarali ishlay olmaydi. Bu esa ning uchun uni to‘g‘ri miqdorda 
roq vitaminlarga ehtiyoj sezadi. 
kamqonlikka olib keladi.
iste'mol qilish yoshlik va keksalik 
Bahorgi vitamin yetishmasligi 
davrlarida, shuningdek, homila
-
Yod yetishmovchiligi muam
-
hattoki xilma-xil ovqatlanadigan, 
dor ayollar uchun juda muhimdir. 
mosi 
ham 
aholi orasida juda keng 
sabzavot va mevalarni ko‘p is
-
tarqalgan. Yod yetishmasligida 
Darvoqe, D vitamini quyosh
-
te'mol qiladigan kishilarda ham 
teri quruqlashib, ko‘zlar, osh
-
da ishlab chiqariladi va oziq-
uchraydi.
qozon, ovqat hazm qilish va xotira ovqatlar orqali uni kerakli miq
-
Agar insonda temir moddasi 
bilan bog‘liq xastaliklar yuzaga dorda o‘zlashtirish qiyin. Shunga 
yetishmasa, kuchli charchoq, bosh 
keladi. Kartoshka, qulupnay, qaramay, tovuq tuxumlari va 
aylanishi va uyqusizlik holatlari 
xurmo va dengiz mahsulotlarini yog‘li baliq orqali me'yorni saq
-
kuzatiladi. Shuningdek, oyoq va 
ko‘proq iste'mol qilish yod tan
-
lashga harakat qilish mumkin.
qo‘llarning shishishi, oyoqlarning 
qisligining oldini oladi.
bezovtalanishi, tez-tez nafas 
D darmondorisi “quyosh vita
-