Иктисодий моделлаштириш.



Download 142,72 Kb.
Sana23.04.2022
Hajmi142,72 Kb.
#576920
Bog'liq
3-мавзу-эластик

3-мавзу.

Талаб ва таклиф эластиклиги

Мавзу режаси:

  • Эластиклик ва унинг турлари.
  • Нуқтасимон ва ёйсимон эластикликлар, уларни ҳисоблаш.
  • Даромадга кўра талаб эластиклиги ва кесишган талаб эластиклиги.
  • Талаб эластиклигига кўра сотувчи даромадини максималлаштириш.
  • Солиқ юкини истеъмолчи ва ишлаб чиқарувчи ўртасида тақсимланишини эластиклик назариясига кўра тахлили.

Эластиклик - бир ўзгарувчининг бошқа бир ўзгарувчи таъсири остида ўзгаришини ўлчайдиган ўлчов аниқроқ қилиб айтганда бирор ўзгарувчининг бир фоизга ўзгаришини натижасида бошқа бир ўзгарувчининг маълум фоиз миқдорга ўзгаришини кўрсатадиган катталикдир.

Иқтисодиётдаги эластиклик турлари:

  • Баҳо бўйича талаб эластиклиги
  • даромад бўйича талаб эластиклиги;
  • Баҳо буйича талабнинг кесишма эластиклиги;
  • Ресурсларнинг баҳо эластиклиги;
  • Бир ресурсни бошқа ресур билан алмаштириш эластиклиги

Нархга боғлиқ талаб эластиклигини қуйидагича ёзамиз:


ёки
- нарх бўйича талаб эластиклиги
- талабнинг нисбий ўсиши
- нархнинг нисбий ўсиши

эканлигини ҳисобга олсак, нарх бўйича талаб эластиклигини қуйидаги кўринишда ёзиш мумкин:


Агар
ва
Q=a-bP
EP=-
EP=-1
EP=0
P
a/b
Q
0
a/2b
a/2
a
Чизиқли талаб чизиғи
EP>1
EP<1
Бахо буйича талаб эластиклиги (price elasticity of demand) — бирон–бир товар нархининг 1% га узгариши натижасида унга булган талабнинг нисбий узгариши (%да) ифодаловчи коэффициент булиб, истеъмолчиларнинг махсулот бахоси узгаришига таъсирларини ифодалайди.
— эластик;
— мутлок эластик;
— ноэластик;
— мутлок эластик эмас;
— эластиклик 1 га тенг.
Даромад буйича талаб эластиклиги (income elasticity of demand) — бирон–бир товарни истеъмол килувчиларнинг даромади 1% га узгарганда шу товарга булган талабнинг нисбий узгаришини (%да) ифодаловчи коэффициент.
— сифатли товар
— сифатсиз товар
— (юкори мусбат микдорда), Шу махсулот
сохаси келгусида кенгайиши ва ривожланиши
мумкин.
— (унча катта булмаганда), шу сохада келгусида
и/ч кискариши мумкин.
Агар:
Бахо(нарх) буйича талабнинг кесишма талаб эластиклиги (cross-price elasticity of demand) — бирон–бир товарга алмашиниладиган ёки уни тулдирадиган товарнинг нархи 1% га узгарганда шу товарга булган талабнинг нисбий узгаришини (%да) ифодаловчи коэффициент.
Талаб эластиклиги билдиради:
— товарлар алмашувчанлилиги
— тулдирувчанликни
Ресурсларнинг бахо эластиклиги (price elasticity of resources) — бирон–бир ресурс нархининг (масалан иш хакининг) 1% га узгариши натижасида шу ресурсга (масалан мехнатга) булган талабнинг нисбий узгаришини (%да) характерловчи коэффициент.
Бир ресурсни бошка бир ресурс билан алмаштириш эластиклиги (elasticity of input of substitution) — махсулот ишлаб чикарилиши узгармаган холда бир ресурснинг (масалан, мехнатнинг) микдори 1% га узгарганда бошка ресурснинг (масалан, капиталнинг) микдори канчага (%да) узгаришини ифодаловчи коэффициент.

Талабнинг нархга кўра ёйсимон эластиклигини ҳисоблаш формуласи

Талабнинг нархга кўра ёйсимон эластиклигини ҳисоблаш формуласи


Талабнинг нарх бўйича узлуксиз эластиклиги:
Талабнинг нарх бўйича узлуксиз эластиклиги:

Элементлар ва функциялар эластиклиги

1. Даражали функция


2. Курсаткичли функция
3. Чизикли функция
Товар истеъмолдаги алмашувчанлиги
Товарнинг алмашувчанлиги канча юкори булса, бахо буйича талаб эластиклиги хам шунча юкори булади.
Мисол: 80– йилларда Washington штатида бензинга 6% солик белгиланганда талаб эластиклиги 0,2 булади деб бахолашган. Аммо шу штатда бензинга булган талаб 33% га камайиб кетиб, эластиклик коэффициенти 5,5 га тенг булган. 2 ойдан сунг бу солик маън этилган.
Сабаби: истеъмолчилар Вашингтондаги киммат бензин урнига кушни штатлардан арзонрок бензин сотиб олишган.
Даромаддаги харажат салмоги
Истеъмолчининг даромадида бирон–бир товарга булган харажати салмоги канча юкори булса, шу товарга булган товар эластикликлиги хам шунча юкори булади.
Мисол: гугуртни нархи канча ошса хам, унга булган талаб узгармайди, яъни талаб эластиклиги паст булади.
Сабаб: гугуртга харажат истеъмолчи даромади кичик кисмни ташкил этади.
Фараз килайлик у катталик x га боглик булиб, у у=f(Х) куринишдаги функция оркали ифодалансин.
Бир узгарувчининг узгариши 2– узгарувчига таъсири курсаткичи куйидаги хосила оркали ифодаланади.
Эластикликнинг геометрик талкини
У
В
у
0
х А Х
С
y=f(x)
СВУ ва САХ учбурчаклар ухшашлигидан :
СВ СУ ОХ Х -f’(x)x
CА АХ АХ -y/f’(x) f(x)
Ex(y)=-CB/CA
Download 142,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish