Ikkinchi taktda

Yonilg‘i ta’minot tizimining nosozliklari. 
Avtomobil bo‘yicha 
nosozliklar va buzilishlarning 5
%
ga yaqini ta’minot tizimiga to‘g‘ri 
keladi. Tizimning asosiy elementi bo‘lgan karburatorning me’yoriy 
to‘g‘ri sozlanganligi yonilg‘i tejamkorligini ta’minlash bilan bir qatorda 
chiqindi gazlar tarkibidagi zaharli birikmalar ruxsat etilgan 
konsentratsiyadan oshmasligini ta’minlashda muhim ro‘l o‘ynaydi.
Ta’minot tizimining asosiy nosozliklari: jipslikning buzilishi, 
yonilg‘i baki va quvurchalaridan yonilg‘ining oqishi, tezlatuvchi nasos 

---

 67
ishlamasligi tufayli drossel qopqog‘i birdaniga ochilganda dvigatel 
bo‘g‘ilib ishlashi, yonilg‘i va havo tozalagichlarining ifloslanishi, 
kalibrlangan teshik va jiklyorlar o‘tkazuvchanlik qobiliyatining 
o‘zgarishi, salt yurish jiklyorlarining ifloslanishi, ignali klapan 
jipsligining buzilishi, qalqovichli kamerada yonilg‘i sathining o‘zgarishi, 
yonilg‘i nasosidagi diafragmaning teshilishi, prujina elastikligining 
yo‘qolishi. 
Karburator, yonilg‘i nasosi va alohida elementlarning ko‘zga 
tashlanmaydigan nosozliklari jihozlar yordamida va avtomobilni 
yurgazib sinash yo‘li bilan hamda ular avtomobildan yechilganda 
bo‘laklarga ajratilib, ustaxonadagi sinash jihozlari yordamida aniqlanadi.
Dizel dvigatellari ta’minot tizimi nosozliklari.
Dizel dvigatellari 
ta’minot tizimiga avtomobillar asosiy nosozliklarining 9% to‘g‘ri keladi. 
Bularga yuqori bosim yonilg‘i nasosi va injektor jipsligining buzilishi, 
havo va yonilg‘i filtrlarining kirlanishi, plunjer juftining yeyilishi va 
sozligining buzilishi, injektor purkash teshigini qurum bosib qolishi, 
yonilg‘i purkashni boshlash vaqtining o‘zgarishi misol bo‘la oladi. Bu 
nosozliklar yonilg‘i nasoslarining bir maromda ishlamasligiga, ya’ni 
ularning ishlab chiqarish qobiliyatiga va yonilg‘ini purkash sifatining 
pasayishiga, bu esa, o‘z navbatida dvigatelning tutab ishlashiga va 
quvvatining 3
…
5% ga kamayishiga sabab bo‘ladi. 
Tizimning nosozligi va ishlamay qolishining tashqi belgilari 
(alomatlari) uni ishga tushirishning qiyinlashishi, notekis, qattiq to‘qillab 
ishlashi, tutashi, quvvatining kamayishi va yonilg‘i sarfining ortib ketishi 
kabilardan iborat. 
Dvigatelni ishga tushirishning qiyinlashishiga asosiy sabab – 
yonilg‘ining yonish kamerasiga kam miqdorda uzatilishidir. Tizimga 
havo kirib qolishi, filtrlovchi elementlarning ifloslanishi, past yoki 
yuqori bosimli yonilg‘i nasosi(YUBYON) nosozligi, plunjer juftining 
yeyilishi oqibatida bosimning kamayishi va injektor purkagichi kallagi 
teshigining yeyilishi yoki uni qurum to‘sib qolishi natijasida yonilg‘inig 
purkalishi yomonlashadi. 
Dvigatelning turg‘un ishlamasligi(tirsakli val aylanishlar sonining 
kamligida) ta’minlash tizimiga havo so‘rilib qolishi, yonilg‘i nasosi 
seksiyalaridan yonilg‘i notekis yetkazilib berilishi va injektor holatining 
nosozligidan kelib chiqadi. Dvigatelning tutab (qora tutun chiqarib) 
ishlashi sabablari: YUBYON dan yonilg‘ining erta yoki kech yetkazib 
berilishi sababli to‘la yonmasligi, injektorning purkash teshigining 

---

 68
kengayishi yoki kirlanishi natijasida purkash bosimining kamayishi, 
yonilg‘ining kech yetkazib berilishi, injektordan sizib oqishi, havo 
filtrining kirlanishi, purkash teshigining qurum bosib ketishi natijasida 
purkashning yomonlashishi, yonilg‘ida suv to‘planib qolishi. 
Dvigatel quvvatining kamayishi ta’minlash tizimiga havo so‘rilib 
qolishi, havo filtrining ifloslanishi, yonilg‘ining yetarli miqdorda 
yetkazib berilmasligi, purkash burchagi sozligining buzilishi, injektordan 
yonilg‘i purkalishining yomonlashishi, YUBYON dan yonilg‘ini notekis 
va kam yetkazib berilishi, kompressiyaning kam bo‘lishi hamda tegishli 
(belgilangan) yonilg‘idan foydalanmaslik sabablidir.