Ijtimoiy xayot va din

Demak, inson harakteridagi komillik Budda va bodhisatvalar haykallarida ko`rsatiladi. Buddizi haykaltaroshlik san'atining estetik qimmati ham shundadir. Inson hayoti, mazmuni, mohiyatini, inson ruhiy kechinmalarini qadimgi davr haykaltaroshlari g‘oyatda mohirona ishlaganlar.

Insonning his-tuyg‘u va kechinmalari ifodasi bo`lgan haykaltaroshlik san'ati shuning uchun ham san'atshunoslarimiz tomonidan e'zozlanib o`rganib kelinadi. Bu kabi qarashlar hozirgi yoshlar ma'naviy, estetik, axloqiy dunyoqarashlari bilan bog‘liq his-tuyg‘ularini tarbiyalashda katta ahamiyatga ega. Bu san'at namunalaridan ma'naviyat asoslari, milliy g‘oya, estetika, madaniyatshunoslik, san'atshunoslik fanlarini o`qitishda foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bu san'at ko`p asrlik madaniyatimiz tarixidagi yorqin sahifa sifatida, din bilan bog‘liq san'at asarlari ham ma'naviy merosimiz tarkibi sifatida o`z qimmati, qadrini yo`qotmaydi. Aksincha, yoshlarimizning ma'naviy dunyoqarashini shakllantirishda vosita sifatida xizmat qiladi

Buddaviylik manbalari. Buddaviylik ta'limoti bir qator devon shakliga keltirilgan to`plamlarda bayon qilingan. Ulardan eng asosiysi Tripitaka (yoki Tipitaka) - uch savat ma'nosini anglatadi. U uch qismdan iborat bo`lganligi uchun shunday nom bilan atalgan. buddaviylikning bu yozma manbasi hozirgi davrda Shri-Lankada saqlanib qolgan. U eramizning boshlarida shakllangan. Ular - budda targ‘ibotining haqiqiy bayoni hisoblangan sutra matnlari (sutta-pitaka), rahboniylik axloqi va xonaqoqlar nizomlariga bag‘ishlangan vinaya matnlari (vinaya-pitaka), buddaviylikning falsafiy va psixologik muammolarini bayon qilib berishga bag‘ishlangan abxidxarma matnlari(abxidxarma-pitaka)dan iborat. Keyinchalik shakllangan sanskrit, xitoy, tibet, kxmer va yapon tillaridagi buddaviylikka oid adabiyotlar ancha keng tarhalgan, ammo ularning tarixiy qiymati kamroq. Budda hayotiga tegishli rivoyatlarning barchasi Tripitakada jamlangan.

Mavzuni muatahkamlash uchun savollar:

1. Buddaviylik dini qachon va qayerda vujudga kelgan?