Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

17-MAVZU. TABIAT VA TEXNOGEN SIVILIZATSIYA ESTETIKASI  

   

258  

  

etib saylanishiga, hatto o‘zining ham geografiyadan ilmiy ishlar qilishiga sabab bo‘ldi, ko‘pdan-

ko‘p olimlarning ilmiy kashfiyotlariga turtki berdi.   

Tarbiyaviylik  -  san’at  uchun  ustuvor  vazifa.

  Tarbiyachi  sifatida  san’at  inson 

hissiyotlariga ta’sir qiladi, estetik kechinmalar uyg‘otadi va shu orqali bizda ezgulikdan yovuzlikni 

farqlay  bilish  ko‘nikmasini  shakllantiradi.  Bu  jarayon  ikki  yoqlama  ta’sir  tufayli  ro‘y  beradi. 

Birinchisi  –  bevosita,  ikkinchisi–  bilvosita.  Birinchisi  –  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  didaktik  usul  orqali 

amalga oshiriladigan tarbiya. Bunda san’at asarining o‘zi, shakli va mazmuni bilan, butunisicha 

nasihat  ruhidagi  tarbiyaga  qaratilgan  bo‘ladi.  Misol  tariqasida  SHayx  Sa’diyning  «Guliston», 

Ahmad  YUgnakiyning  «Hibbat  ul-haqoyiq»  pandnomalarini,  Maxtumqulining  she’rlarini, 

Ezopning masallarini keltirish mumkin. San’at tarbiyaviyligining ikkinchi, bilvosita tomoni real 

hayot tajribasi sifatida asardan idrok etuvchi o‘ziga «yuqtirgan», ya’ni qalb prizmasidan o‘tkazib, 

o‘zi uchun zarur deb qabul qilgan axloqiy-estetik qadriyatlar bilan bog‘liq.  

Bunda  san’at  asari  ijtimoiylashgan  badiiyat,  undagi  qahramon  g‘oyaviy-badiiy  yaxlitlik  tarzida 

tarbiyaviy rol o‘ynaydi.