Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq

11-MAVZU. MULOHAZA. XULOSA CHIQARISH 

 

  

169  

  

Yer va Quyosh solishtirilayapti, deylik. Yerning quyoshga o’xshash elementlari: a) har ikkisi bir 

sistemaga  kiradi.  b)  spektral  analiz  orqali  har  ikkalasining  kimyoviy  tuzilishi  o’xshashligi 

aniqlandi. v) Quyoshda geliy mavjudligi aniqlandi va shu asosda geliy Yerda ham mavjud bo’lsa 

kerak,  degan  xulosa  chiqarildi.  Keyinchalik  bu  xulosa  geliy  elementining  kashf  qilinishi  bilan 

isbotlandi.   

Analogiya  yordamida  xulosa  chiqarishdan  amaliyotda  keng  foydalaniladi.  Masalan:  g’o’zadagi 

ko’sakka qarab, hosildorlikni aniqlash; ekin zararkunandalariga qarshi kurashning biologik usulini 

topish; turli texnik vositalar, moslamalar yasash, kibernetik mashinalarni yaratish va boshqalarda 

mantiqiy fikrlashning analogiya usulidan foydalanilgan.   

Analogiya  yordamida  chiqarilgan  xulosalar  insonning  olam  haqidagi  bilimlarining 

chuqurlashuviga xizmat qiladi.   

Odatda,  analogiya  bo’yicha  chiqariladigan  xulosa  ehtimollik  xarakteriga  ega  bo’ladi,  uning 

haqiqatga qanchalik yakinroq bo’lishi bir qator omillarga bog’liq bo’ladi:   

-

 

o’rganilayotgan  va  solishtirilayotgan  ob’ekt  mumkin  qadar  ko’proq  umumiy  belgilarga  ega 

bo’lishi;   

-

 

bu belgilarning mumkin qadar ko’proq narsa va hodisalar mohiyatidan kelib chiqishi.   

  

Xulosaga asos qilib olingan axborot (belgi, tomon va hokazo)ning xarakteriga ko’ra analogiya 2 

ko’rinishda namoyon bo’ladi: