Ijtimoiy psixologiya

A. Banduraning  agressiyani  ijtimoiy  o‘rganish  nazariyasi
—  Biologik  omil  (nerv  sistemasi,  garmon)
—  0 ‘rganish  (bevosita  tajriba,  kuzatuv)
agressiyaning  yu­
zaga  kelishi
—  Shablonlar ta’sirida  (hayajon,  e’tibor)
—  Qabul  qilib boim as  murojaat  bilan  (do‘q 
urish,  frustratsiya)
—  Qiziqtiruvchi  motivlar  bilan  (pul,  zavq- 
lanish)
—  Yo‘riqnomalar bilan  (buyruq)
—  Ekssentrik  ishontiruvchilar  bilan  (para- 
noidal  ishontiruvchilar)
agressiyani  pro­
vokatsiya  qilish
—  Tashqi  rag‘batlantirish  va jazo  berish  bi­
lan  (moddiy  rag‘batlantirish,  yoqimsiz  oqi- 
batlar)
—  Vikar  mustahkamlash  bilan  (boshqalar- 
ni  rag‘batlantirilayoganini  yoki  jazolayot- 
ganini  kuzatish)
—  0 ‘z-o‘zini  boshqarish  mexanizmi  bilan 
(g‘urur,  ayb)
agressiyani
boshqarish
Shu  sababdan  bunda  katta  e’tibor  o‘qitishga,  ijtimoiylashuv- 
ning  birlamchi  vositalari  boigan  ota-onalarning  bolalarni  agres­
siv  xulq-atvorini  o‘zgartirish  uchun  ta’siriga  qaratiladi.  Xususan, 
shu narsa isbotlanganki,  ota-onaning xulq-atvori agressiya modeli 
boiib xizmat qilishi mumkin, ya’ni odatda agressiv ota-onalardan 
agressiv  farzandlar dunyoga  kelishi  mumkin.  Bu  nazariyaga  ko‘ra 
agressiv  harakatlarning  ba’zilar  tomonidan  (masalan,  talabaning 
do‘sti  tomonidan  «yasha,  boplading»,  deb)  quvvatlanishi  bunday 
harakatlarning kelgusida ham qaytarilish ehtimolini oshiradi.  Shu

---

bilan  birga,  natijali  agressiya,  ya’ni  agressiv  harakatlarni  amalga 
oshirish  yo‘li  bilan  muvaffaqiyat  qozonish  ham  agressiv  harakat- 
larning  qaytarilishida  alohida  ma’no  kasb  etadi.
Hozirgi  paytda  ijtimoiy  o‘rganish  nazariyasi  agressivlikning 
oldini  olish  mumkin  deb  hisoblovchi  eng  effektiv  metod  bo‘lib 
kelmoqda.