Ijtimoiy pedago’gikadan yakuniy nazorat savollari 1-variant

1)Jinоyatchilik bоlаlаrdа g‘аyriqоnuniy hаtti-hаrаkаtning nаmоyon bo‘lish shаkli sifаtida Балоғат ёшига йетмаганлар ва ёшлар ўртасидаги жиноятчилик бутун дунёда энг долзарб ижтимоий муаммолардан бири ҳисобланади. Бундай жиноятчиликнинг ўсиши энг аввал ривожланган капиталистик мамлакатлар учун хосдир. Балоғат ёшига йетмаганлар ва ёшлар ўртасида жиноятчиликнинг асосий сабаблари деб ғарб мутахассислари ёшлар ўртасидаги ишсизликни, ёшларнинг келажакларига ишонмасликлари, жамиятни бошқариш ҳозирги замон усулларидан қониқмасликларини кўрсатадилар. Масалан, Германия полицияси маълумотлари бўйича 1996 йили ҳибсга олинган ҳамма ҳуқуқбузарлардан 14 % доимий иш жойига эга эмас эди. Аниқ ҳаракатлар билан ўғрилик қилган жиноятчилар орасида ишсизлар тўртдан бир қисмини ташкил этдилар, улар томонидан шахсларга нисбатан жиноятлар 28 %, 34 % босқинчиликлар амалга оширилган. Жиноят кодексига биноан, тарбиялаш колонияларида озодликдан маҳрум этишга ҳукм этилганлар, 14 ёшдан 18 ёшгача бўлган балоғатга йетмаганлар ҳамда улар 21 ёшга етгунча тарбиялаш колонияларида қолдирилишга ҳукм этилганлар жазо ўтайдилар. Ёши кўп жиҳатдан инсоннинг жисмоний ҳолатини, унинг хулқини, қизиқишларини, ҳаётдаги имкониятларини белгилаши ҳаммага маълум. Оғир моддий таъминланганлик ҳолати ўсмирларнинг ўз эҳтиёжлари ва қизиқишларини қондириш учун имкониятларини камайтиради, бу кўпинча ўсмирларни жиноят содир этишга мажбур этади. Бирор-бир буюм харид қилиб олиш учун маблағнинг йетишмаслигини улар ноқонуний усул билан тўлдирадилар. Балоғатга йетмаган ҳукм этилганлар учун номусига тегиш, ўғрилик, босқинчилик, одам ўлдириш, тан жароҳати йетказиш, автомашиналарни ўғрилаш каби жиноятлар хосдир. Ёмон ниятда жиноят содир этишнинг сабаблари қуйидагилар: қимматбаҳо буюмни эгаллаб олиш истаги, буюмлар сотиб олиш учун шахсий пулига эга бўлиш истаги. Бу жиноятлар асосида модадан қолмаслик тенгдошлари эга бўлган нарсаларга эга бўлиш, ҳатто жиноят содир этиб бўлса ҳам эга бўлиш истаги ётади. Куч ишлатиб жиноят содир этишнинг энг кўп учрайдиган сабаблари: қасос олиш, «эркаклигини» кўрсатиб қуйиш, «иродасини мустаҳкамлаш», «ҳеч нарсадан қўрқмаслик» ва шунга ўхшаш. Кўпчилик жиноятлар «хавфи бўлганига жавобан», «дўстини сотмаслик», «ўртоқларини ишонтиришга» сабабли содир этилади.