Ijtimoiy pedagogika

Giyohvandlikning oldini olish: muammoni hal qilishning ikki darajasi mavjud.

Bir tomondan, giyohvandlik jamiyat va davlatning kasalligi. Boshqa tomondan, bu har bir bemor va uning qarindoshlari uchun individual halokat. Shuning uchun, giyohvandlikning oldini olish ikki bosqichda amalga oshiriladi: davlat va oila. Davlat giyohvandlikka qarshi kurashda ikki yo'l bilan kurashmoqda. Birinchidan, bu taqiqlangan moddalarning noqonuniy savdosining oldini olish choralari. Shu tarzda ularning tarqalishini kamaytirish mumkin deb taxmin qilinadi. Aslida, taqiqlash usullari ko'pincha o'zgaruvchan tarkibi va oldindan aytib bo'lmaydigan ta'sirga ega bo'lgan yanada xavfli dorilarning paydo bo'lishiga olib keladi - masalan, shafqatsiz ziravorlar kabi. Ikkinchidan, faol targ'ibot ishlari olib borilmoqda. Bu ommaviy axborot vositalari va turli xil ijtimoiy institutlar, shu jumladan maktablar, kollejlar, universitetlar orqali amalga oshiriladi. Targ'ibotning vazifasi yosh avlodga giyohvand moddalar xavfini anglash, sog'lom qadriyatlar va jamiyatda moslashish ko'nikmalarini shakllantirishdan iborat. Giyohvandlikni oldini olish choralari tizimida ijtimoiy jihatlar asosiy, eng muxim va serkirra jixat bo’lib xisoblanadi. U giyohvandlikning oldini olish bo’yicha davlat organlari va muassasalari, jamoat tashkilotlari tomonidan umumiy va yakka tartibda amalga oshiriladigan turli xil faoliyatni uz ichiga oladi. Ular qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin: tarbiyaviy; giyohvandlarga nisbatan davolash-reabilitatsiya qilish va ijtimoiy-reabilitatsiya qilish choralari,giyohvandlikka qarshi tashviqotning profilaktik choralari: aholining ma`naviy sog’lomligini saqlashga karatilgan va ijtimoiy-ruhiy inqirozning profilaktik chora-tadbirlari; giyohvandlikning oldini olishga qaratilgan tegishli dasturlarning bosqichma-bosqich ishlab chiqilishi va amalga oshirilishi. Gasanovning fikricha, giyohvandlikni oldini olishning huquqiy jihati qonunlarda, boshqa me`yoriy hujjatlarda ko’rsatilgan giyohvandlik vositalari bilan bog’liq bo’lgan noqonuniy harakatlarni man etuvchi va buning uchun yuridik javobgarlikni belgilovchi, giyohvandlik bilan kasallanganligi oqibatida yoki giyohvandlik vositalarini Giyohvandlikni oldini olishning ijtimoiy va huquqiy jihatlari kriminologik jihatlar bilan bog’liq. U quyidagilarni o’z ichiga oladi: giyohvandlik bilan bog’liq jinoyatlar darajasi holati, tuzilishi va dinamikasini o’rganish, tahlil qilish va umumlashtirish; giyohvandlikka qarshi kurash sohasida huquqiy ongni mustahkamlash va rivojlantirishga imkon beruvchi, ularning kelajakda amalga oshirilishini taqozo qiluvchi o’ziga xos kriminogen xolatlarni aniqlash; giyohvandlik vositalari bilan bog’liq bo’lgan huquqbuzarliklarni sodir etishda aybdor bo’lganlarning tipologiyasini aniqlash va qayd qilish, ularning oldini olish bo’yicha choralarni ishlab chiqildi. Giyohvandlik vositalari bilan bog’liq noqonuniy harakatlarning oldini olish va to’xtatish bo’yicha faol choralar majmuasi giyohvandlikning va giyohvandlik vositalari noqonuniy muomalasining tarqalishi oldini olishning muhim vositasi sifatida ko’rilishi lozim.

Fikrimizcha, quyidagilar giyohvandlikni oldini olishning ustuvor choralari sifatida qayd etilishi lozim.

-tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlar;

-giyohvandlik vositalarini su`istemol qilishning profilaktikasi;

-giyohvandlik vositalarini notibbiy maqsadlarda iste`mol qiluvchi

shaxslarni reabilitatsiya qilish va mehnatga layoqatini tiklash, davolash;

-giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, ularning prekursorlarini

ishlab chiqarish va tarqatish ustidan qat`iy nazoratni ta`minlash;

-giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, ularning prekursorlari noqonuniy muomalasining oldini olish. Giyohvandlik tarqalishining, giyohvandlik vositalari noqonuniy muomalasining xaqiqiy ko’lamini aniqlash giyohvandlik darajasi, uning sifat va mikdor ko’rsatkichlari, giyohvandlik vositalarining noqonuniy muomalasi bilan bog’liq jinoyatlarning tarkibi va dinamikasi bo’yicha kompleks tadqiqotlar o'tkazishni talab qiladi.

XULOSA

Xulosa qilib, shuni e'tirof etish kerakki, bugungi kunda jamiyat , ta'lim muassasalari, pedagog-psixologlar giyohvandlikning oldini olishda strategik yo'nalishini hamda tegishli profilaktik chora-tadbirlarni ishlab chiqish lozim. Ushbu masala giyohvandlik muammosini hal qilishning mumkin bo'lgan yondashuvlarini ko'rsatadi. Siz "cho'kayotgan" bolalarni kasalxonalar va reabilitatsiya markazlari qurish, giyohvand moddalar sotuvchilarga qarshi kurash va hokazolar bilan qutqarishingiz mumkin. Ammo, giyohvandlikka moyil bolalarning mavjud o'sish sur'ati, davolashning yuqori narxi va mavjud davolash usullarining past samaradorligi bu ishlarni samarasiz qiladi. Ota-onalar, o'qituvchilar va mutaxassislarning vazifasi ikkinchi bobda bayon qilingan "daryoning burilishiga yugurish va bolalarning daryoga tushishining oldini olish"dir. Yoshlar o'rtasida giyohvandlikning oldini olishning ustuvor choralari sifatida quyidagilarni e'tirof etish lozim:

-tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlar;

-giyohvandlik vositalarini su`istemol qilishning profilaktikasi;

-giyohvandlik vositalarini notibbiy maqsadlarda iste`mol qiluvchi

shaxslarni reabilitatsiya qilish va mexnatga layoqatini tiklash, davolash;

-giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, ularning prekursorlarini

ishlab chiqarish va tarqatish ustidan qat`iy nazoratni ta`minlash;

-giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, ularning prekursorlari noqonuniy muomalasining oldini olish. Giyohvandlik tarqalishining, giyohvandlik vositalari noqonuniy muomalasining haqiqiy ko’lamini aniqlash giyohvandlik darajasi, uning sifat va miqdor ko’rsatkichlari, giyohvandlik vositalarining noqonuniy muomalasi bilan bog’liq jinoyatlarning tarkibi va dinamikasi bo’yicha kompleks tadqiqotlar o'tkazilishini talab qiladi.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Karimov I.A. “Yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch” T.: 2008 y.

2. Sh. M. Mirziyoyev. Erkin va farovon , demokratik O’zberkiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O’zberkiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag’ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo’shma majlisidagi nutqi . Toshkent: O’zbekiston , 2016 – 56 b.

3. Sh.M . Mirziyoyev. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent: “O’zbekiston” 2017 – 17, 448 b.

4. X.Ibragimova, Sh.Abdullayeva “Pedagogika nazariyasi” Toshkent-2008. 269bet.

5. Nodira Egamberdiya “Ijtimoiy pedagogika” Toshkent-2009. 77-15bet.7

6. T.G. Kobyakova, O.A. Smerdov “Giyohvandlik va alkogolga qaramlikning birlamchi profilaktikasi bo'yicha o'smirlar ko'ngillilar xizmatini tashkil qilish nazariyasi va amaliyoti”.

7. S. Belogurov "Giyohvandlik va giyohvandlik haqida mashhur".

8. V. V. Dunaevskiy V.D.Stajkin "Giyohvandlik va giyohvandlik".

9.Timoti Dimoff Stiv Karper "Bolalarni giyohvandlikdan qanday himoya qilish kerak"

ILOVALAR

1. Ziyonet.uz

2.Arxiv.uz

3.Aim.uz

4.Lex.uz

5. WikipediA