Ijtimoiy pedagogika tamoyillari
Reja:
I. Kirish
II. Asosiy qism
1. Ijtimoiy pedagogika prinsiplari va metod, shakllari
2. Ijtimoiy pedagogika mezonlari va tamoyillari
3. Ijtimoiy pedagogikaning asosiy tamoyillari (prinsiplari).
III. Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
I. Kirish
Mavzuning dolzarbligi: Ijtimoiy pedagogikani fan sifatidagi xususiyatlarini anglash uchun uning tadqiqot ob‘ekti xususiyatlarini o‘rganmok lozim. Shu sabab fanda tadqiqot ob‘kti va predmeti tushunchasi mavjud. Ijtimoiy pedagogikaning tadqiqot ob‘ekti za predmetini tahlil qilishdan avval ijtimoiy pedagogika terminining o‘ziga ahamiyat bermoq kerak. Bu termin ijtimoy va pedagogika so‘zlaridan tashqil topib, ularning ma‘nosini o‘zida jamlaydi. Bu birlik fanda differensatsiya va integratsiya hodisalari bilan birgalikda namoyon bo‘ladi. Yangi bilimlarni o‘sishi ilmiy fikrlarni real hayotga tadbiq etilishi, yangi muallimlarni yuzaga kelishi jamiyatni ilmga extiyojini yuzaga keltirish darajasi fanning differensatsiyasi va maxsuslashtirish tendentsiyasi kuzatiladi. Chunonchi asosiy fan mustaqil rivojlanuvchi xususiy tarmoqlarga ajratiladi. Shuningdek bir qator muammolarni hal qilishda to‘plam nuktai nazardan bir ob‘ektni o‘rganuvchi mustaqil fan birligini o‘zida namoyon qiluvchi integratsiya hodisa kuzatiladi. Masalan: pedagogikani boshqa fanlar bilan aloqasida tadqiqotning mustaqil ob‘ektlari alohida kuzatiladi: falsafa bilan birgalikda ta‘lim falsafa psixologiya bilan o‘zaro munosabatda psixolo- pedagogika, siyosatshunoslik bilan birlikda. Bunday misollarni ko‘plab keltirish mumkin. Pedagogikada keyingi vaktda differentsiya hodisasi yetarli darajada kuchaydi. Pedagogikaning mustaqil fan sifatidagi tarmoqlari maktabgacha pedagogika, maxsus pedagogika, professional pedagogika rivojlanib, takomillashib bormokda. Ijtimoiy pedagogika shular jumlasidandir.
Ijtimoiy pedagogikaning tadqiqot ob‘ekti pedagogika o‘rganadigan jarayon va vokelik bo‘lib, u masalani muayyan, o‘ziga xos aspektda ko‘radi. Uning o‘ziga xosligi esa «ijtimoiy» degan so‘zda ifodalangan. Ijtimoiy pedagogikaning ob‘ekti insonning ijtimoiylashuv jarayonidir. Xalkning boy merosi, pedagogikasidan, fan, madaniyat, jamiyat yutuqlaridan foydalanib, ijtimoiy pedagogika o‘z nazariyasini, metodi va texnologiyasini ishlab chikadi. Ijtimoiy pedagogika davlat va jamiyat institutlarining ma‘naviy ma‘rifiy markazlari faoliyati sohasidir, bu yerda yangi kadriyatlar san‘ati shakllantiruvchi va birlashtirib turuvchi faoliyat jamlanadi. «Ijtimoiy» tushunchasida odamlarning birga yashashi bilan bog‘liq jarayonlar ifodalangan, ammo ularning mulokati va o‘zaro aloqalari turli shakllarda bo‘ladi. Demak, pedagogika o‘sib kelayotgan avlod tarbiyasi va ta‘limi to‘g‘risidagi fan bo‘lib, ijtimoiy pedagogika esa jamiyat a‘zosini tarbiyalash va unga ta‘lim berish to‘g‘risidagi fandir.
Fanning bilimlar tizimi uning tushunchalari va mezonlarida aks etadi. Tushunchalar – mavjud dunyoni idrok etish jarayonidagi aks etishi shakllaridan biri. Har qanday fan rivojlanishi jarayonida tushunchalar fan mezoniga birlashadi, kengayadi va qayta hosil qilinadi. Mezonlar yanada umumiy, fundamental “asliy” deb atalmish tushunchalarni bildiradi. Bu tushunchalardan mazkur fanda ishlatiladigan qolgan tushunchalar hosil bo‘ladi.
Oxirgi yillarda pedagogikada farqlanish jarayoni kuchaydi. Ko‘pgina yangi ilmiy sohalar yuzaga keldi, bular soniga ijtimoiy pedagogika ham kiradi. Pedagogikaning har bir yangi ilmiy sohasi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar uning mezon va tushunchalari tizimida o‘z aksini topadi.
Ijtimoiy pedagogika mezonlarini ko‘rib chiqishda avval biz pedagogika mezonlarini ajratamiz. U (pedagogika) boshqa fanlardan nimani o‘zlashtirganini, qaysi mezonlar asl o‘ziniki ekanligini ko‘rib chiqamiz. So‘ng u boshqa fanlardan nimani o‘zlashtirganini va qaysi tushunchalar o‘zinikiligini bilish uchun pedagogika mezonlarini ijtimoiy pedagogikaga loyihalashtiramiz. Ma’lumki, pedagogika boshqa fanlar tushunchalarini o‘zlashtiradi va ulardan keng foydalanadi, masalan, “shaxs”, “rivojlanish”, “faoliyat”, “sotsializatsiya (ijtimoiylashuv)”, “jamiyat”. Uning asl mezonlari “tarbiya”, “ta’lim” va “o‘qitish” hisoblanadi. Hozirgi kunda shuningdek, umumqabul qilingan “pedagogik faoliyat” mezoni ham kiradi.
Ijtimoiy pedagogika mezonlariga “ijtimoiy pedagogik faoliyat”, “ijtimoiy ta’lim” va “ijtimoiy tarbiya” kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |