«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

1.5.Ijtimoiy texnologiyalar-ijtimoiy menejmentning innovatsion resursi 

Ijtimoiy  kenglikning  texnologiyalashuvi  asosida    mexanizmlari  hayot 

talablaridan  orqada  qolgan  ijtimoiy  boshqaruvning  nazariya  va  uslubi  yotadi. 

Bugungi kunda, hozircha yo’q bo’lgan boshqaruvning zamonaviy nazariyasi zarur. 

Bu sohadagi ilmiy munozaralar, ijtimoiy resurslardan, ayniqsa, ularni loyihalash va 

texnologiyalash bosqichida boshqaruv darajasining pastligi bundan dalolat beradi. 

Ijtimoiy  modellar,  dasturlar  va  texnologiyalarni  ishlab  chiqish  gumanitar 

fanlarning vazifasi, lekin ijtimoiy  kenglikni axborotlashtirish va texnologiyalashda 

ularning  roli  kamaytirilgan.  Ilmiy  bilimning  bu  shakli  o’z  tahliliy,  informatsion, 

texnologik, eksport funktsiyalarini bajarayapti. 

«Jamiyat oldida turgan muhim masalalardan biri bu ilmiy g’oyalar yo’lidagi 

hamma byurokratik to’siqlarni olib tashlash, ularning erkin aylanishini ta’minlash, 

ma’suliyatli  echimlarni  ishlab  chiqish  va  amalga  oshirish  mexanizmiga  ilmni 

kiritishdir»

1

. 

Albatta,  bu  tezis  ilmni  boshqaruv  sub’ektlari,  jamiyat  tomonidan 

bildiriladigan o’rinli e’tirozlardan xalos etmaydi. 

Inqiroz holatlarida, jamiyatning zamonaviylashuvi va uning o’tish holatlarida 

bu inqirozdan  chiqish strategik sayin-harakatlar  roli ortib boradi.  Bu funktsiyani 

---

15 

 

strategik  va  taktik  masalalar  maqbul  munosabatini,  ularning  bosqichliligini  

aniqlashga qodir ijtimoiy dasturlar, loyihalar bajaradi. 

Ijtimoiy  loyiha  o’zida  dasturnig  shunday  xilma-xilligini    ko’rsatadiki,  unda 

nafaqat  dolzarb  yo’nalishlar,  umumiy  masalalar,  balki  maqsadga  erishish 

muddatlari,  obyektning    rivojlanishini  chuqur  o’rganish  asosida  bajaruvchilar 

harakatlari  va  ijtimoiy  normativlardan  foydalanish  aks  ettirilishi  kerak.  Bir  so’z 

bilan  aytganda,  loyiha    ijtimoiy  masalalarni  chuqur  ishlab  chiqish  bilan 

xarakterlanadi va nafaqat ijtimoiy tashhis, balki tashkiliy - boshqaruv (texnologik) 

ta’minotni ham o’z ichiga oladi. 

Deformatsiyalangan ijtimoiy boshqaruv vositalari va  maqsadlardan boshlash 

kerak.  Shunisi  qiziqki,  rivojlangan  mamlakatlarda  zamonaviy  ijtimoiy  boshqaruv 

nazariya va amaliyotiga - hayot ne’matlari ishlab chiqarish maqsadlaridan yuqori - 

degan  marksistik  g’oya  keng  kirib  keldi.  Amerika  va  yapon  adabiyotlarida 

boshqaruv  g’oyasi  natijalar  bo’yicha  muhokama  qilinadi  va  boshqaruvning  

amerikancha tizimi maqsadlar (foyda,  

daromad, kapital) bo’yicha qoniqarsizligi aytiladi. 

Farbda  natija  tushunchasi  deganda,  inson  omili,  ijodiy  imkoniyatlar, 

rivojlangan  fikrlash, tashkilotning  rivojla-nishi, o’z-o’zini  boshqarish,  shaxslararo 

munosabatlarni mustah-kamlash tushuniladi va ayniqsa natijaning ijtimoiy qismini 

olish  mexanizmi  ishlab  chiqiladi.  Bu  mexanizm  odamlarni  boshqarishga  emas, 

balki,  insonning  aqliy  va  jismoniy  kuchlarini  erkin  rivojlanishi  uchun  sharoit 

yaratishga,  yashash  sifati,  ijtimoiy  tizimni  tashkil  etish  darajasini  oshirishga, 

mehnatni  direktiva,  ko’rsatmalar  bilan  emas,  balki,  mehnatnig  o’zi,  uning  ijodiy 

mazmuni, moddiy va ma’naviy omillar bilan rag’batlantirishga yo’naltirilgan. 

Farbda  joriy  qilinayotgan  ijtimoiy  boshqaruv  tizimlari,  shuningdek,  natijalar 

buyicha  (fan  tajribasi)  ham  nafaqat  ijtimoiy  natijaga  erishishga,  balki,  uning 

natijasini boshqaruv-tashkiliy tomondan ta’minlashga yo’naltirilgan. 

Ijtimoiy  menejmentning  mohiyati  shundan  iborat  bo’lib,  uning  zamonaviy 

nazariya va amaliyoti shakllanmoqda. 

Shunday  qilib,  zamonaviy  usullar  yordamida  ijtimoiy  resurslar  va  ijtimoiy 

qobiq,  ijtimoiy  jarayonlarni  samarali  boshqarish  zaruriyati  hakida  fikr 

yuritilmoqda.  

Qisqa xulosalar 

Ilg’or o’zgarishlar davri – menejerlik inqilobi davri. Menejerlik inqilobining 

sabablari.  Boshqaruv  madaniyatining  yangi  ko’rinishlari  va  ularning  mazmuni  va 

mohiyati. Tashkilotchilik madaniyati.