«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi


Ijtimoiy tizimlarni bashorat qilish



Download 4,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet72/492
Sana01.09.2021
Hajmi4,91 Mb.
#162172
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   492
Bog'liq
Ijtimoiy menejment

 

8.3.Ijtimoiy tizimlarni bashorat qilish 

 

Bashorat  ijtimoiy  ko’ra  bilish    shakli  sifatida    u  yoki  bu  maqsadlarga 

erishishning imkon darajasini ifodalaydi. Bunda bashorat ham boshqariluvchi, ham 

boshqarilmaydigan jarayonlarni qamrab olishi mumkin va shart.  

Boshqaruv  jarayonida  bashoratlar  qator  funktsiyalarni  bajaradi:  mo’ljallash, 

me’yoriy,  ogohlantiruvchi  va  boshqalar.    Ular  boshqaruv  organlarini  istiqbolli 

muammolarini  echishga  yo’naltiradi,  bashorat  modelini  amalga  oshirish  mumkin 

bo’lgan  sharoitlarni  aniqlaydi,  ulardan  mumkin  bo’lgan    chetlashtirishlar  xaqida 




81 

 

ogohlantiradi.  Shunday  qilib,  bashoratlar  butun  boshqaruv  jarayonining    zarur 



elementi sifatida namoyon bo’ladi, uning maqbullashishiga ko’maklashadi. 

Ijtimoiy  organizmdagi  aloqalarni    qiyinlashtiruvchi  va  jamiyat  dinamikasini 

oshiruvchi  ilmiy-texniuninnqilobi  sharoilarida  bashorat  qilishning  roli  va 

ahamiyati  ortadi.  Ilmiy-texnika  inqilobi  boshqaruv  sub’ekti  faoliyat  natija-larini 

mumkin bo’lgan rivojlanishini aniq oldindan ko’ra bilishni talab qiladi. 

«Bashorat qilish, modellashtirish sifatida ham bu murakkab ilmiy-tadqiqot va 

mantiqiy-konstruktiv    faoliyatdir.  U  shunday  tashkil  etilishi  kerakki,    boshqaruv 

qarorlarini tayyorlashda zarur axborot berishi kerak. Ijtimoiy jarayonlarni boshqa-

rishda  bashoratlarning  ahamiyati  shundan  iboratki,  ular  rejadan  oldingi  xujjatlar 

sifatida  namoyon bo’ladi. Shubhasiz, bashorat qilish va modellashtirish uslublari 

XXI asrda boshqaruv qarorlarini qabul qilishda ma’lum o’rin egallaydi»

1



Ijtimoiy  tizimlarni  modellashtirish  va  bashorat    qilish-o’zaro  uzviy  bog’lik 

faoliyat  turlari:  ma’lum  ma’noda    bashoratni  kelajak  modeli    sifatida  qarash 

mumkin. Modellashtirish uslubi bashorat qilish faoliyatida keng qo’llaniladi. 

Nazariya  va  amaliyotda  turli  ekspert  baholash  uslublari  ham  ma’lum.  Ular  

bashorat  qilish va boshqaruv qarorlarini ishlab  chiqishda keng qo’llaniladi. 

Zamonaviy  sharoitlarda  boshqaruv  jarayoni  qiyinchilik-larining  o’sishida 

boshqaruvga  xizmat  qiluvchi  mahsus  mehnat    turi  -  konsultativ  mehnat 

shakllanmoqda.  Rivojlangan  kapitalistik  mamlakatlarda  ekspert  baholarini  ishlab 

chiquvchi  va  rahbarlarga  maslahatlar  beruvchi  ko’pgina  jamiyatlar  idoralar, 

tashkilotlar faoliyat yuritadi. Ko’pchilik olimlar boshqaruv bo’yicha mutahassislar 

va tashkilot rahbariyati o’rtasida kommunikatsiyalar tizimini yaratish kerak degan 

fikrda. 


Kompaniyalarni boshqarish tuzilmasiga tez-tez biror-batlar orqalariga mas’ul 

bo’lmagan  va  hokimiyat  tomonidan  berilmagan  figura      (informal    man)   

kiritilmoqda.  U   prezident   yoki   bosh  

boshqaruvchining 

maslahatchisi, 

mustaqil 

ekspert 

bo’ladi. 

kompaniyalardagi  narsalar  holatini biror-bir  bo’linma  yoki    xizmat  pozitsiyasidan 



emas,  balki,  keng  strategik  masshtabda  baholaydi.  Shartnoma  asosida  boshqaruv  

bo’yicha konsultativ firmalardan jalb qilinadigan mutahassislardan farqli ravishda 

bu  ekspert  bosh  rahbariyatning  ishongan  odami  hisoblanadi.  Undan  ish  holatiga  

sezilarli  ta’sir  qiluvchi  keng  masshtabli  jasur  maslaxatlar,  obyektiv  baholar  talab 

qilinadi. 

Mustaqil  ekspertizaning  xilma-hilligi  sifatida  kompaniya  direktorlar 

kengashiga  iqtisodiyot,  bozor  munosabatlari,  moliya,  kapital,  ijtimoiy  boshqaruv 

masalalari  bo’yicha  ihtisoslashgan  olimlar  kiritiladi.  Institut  yoki  ilmiy  tadqiqot 

markazida doim ishlovchi olim bir vaqtning o’zida kompaniya direktor-laridan biri 

hisoblanadi.  Ma’lum  ish  qismiga  javob  bermay  va  kelajakda  biror-bir  alohida 




82 

 

ishlab  chiqarish    funktsiyasi  bilan  bog’liq  bo’lmay,  u  oliy  rahbariyat  qarorlari 



xarakteriga ta’sir qilishi mumkin. 

Rahbarlik qarorlarini tayyorlash bo’yicha ishlarni muvo-fiqlashtirish yo’llari  

va vositalari ko’rib chiqilayotganda aniq ijtimoiy va sotsiologik tadqiqotlar rolini 

ham ko’zda tutish kerak. Ular orqali rahbarga uning faoliyatida yordam beruvchi 

o’rganilayotgan obyekt to’g’risida axborot    yig’ish ta’minlanadi,  uning  xarakterli 

jihatlari va rivojlanish tendentsiyalari ochiladi, xulosa va takliflar shakllanadi. 

Sotsiologik tadqiqotlar nafaqat u yoki bu boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish 

va qabul qilishga yordam beradi, balki ularni  insonlarga ta’sir qilish mexanizmini 

o’rganishga,  bu  qarorlarni  turli  ijtimoiy  kategoriyalar  qabul  qilinish    xarakteriga, 

boshqaruv  qarorlari  odamlar  fikrlarida  qanday  joylashishini,  ularni  xulq-atvorida 

qanday aks etishini, ijtimoiy hodisalar rivojida, ijtimoiy guruhlar va jamoa-lardagi 

munosabatlarda,  shahslararo  munosabatlarda  qanday  aks  etishini  kuzatishga  ham 

yordam beradi. 

Aniq  ijtimoiy  tadqiqotlarda  anketalash  uslubi  tez-tez    qo’llaniladi.  Bu  uslub 

o’rganilayotgan jarayonlar va xodisalarning ijtimoiy-psixologik jihatlari to’g’risida 

axborot beradi. Bunday axborot juda zarur, lekin jarayon va xodisalarning chuqur 

mohiyatini  ochish  uchun  etarli  emas.  Zamonaviy  bosqichda    xaqiqatni  aniq 

o’rganishning barcha uslublari va  vositalaridan foydalanishga intilish juda muhim. 




Download 4,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   492




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish