133
ijtimoiy;
ma’naviy;
ekologik;
ijtimoiy-madaniy.
3. Ijtimoiy bilimlar daraja-siga
ko’ra:
3.1.
Makroijtimoiy:
metodologik;
milliy;
ko’chiriladigan;
innovatsion;
kreativ.
3.2.
Mikroijtimoiy:
jamiyat fikri;
ijtimoiy kafolat;
ijtimoiy talabning qoni-qarliligi;
ijtimoiy
adaptatsiyani
na-zorat
qilinishi.
4. Boshqaruv darajasiga ko’ra:
global;
mintaqaviy;
milliy;
hududiy;
mahalliy.
5. Belgilanganligiga ko’ra:
ilmiy;
informatsion;
qonun muhofazasi;
resurslar himoyasi.
6. Shaxsiylik.
uzoq muddatli;
o’rta muddatli;
qisqa muddatli.
3. Ob’ektning ijtimoiy etuk-lik
darajasiga ko’ra:
past;
o’rta;
yuqori.
4. Ijtimoiy samara va amaliy
samaradorlik darajasiga ko’ra:
uzoq davr samara bilan o’rta
samara bilan past samaradorlik.
5. Metodika ko’ra:
prognozlash;
ijtimoiy diagnostika;
modellashtirish;
loyihalashtirish;
rejalashtirish;
ijtimoiy nazorat.
6. Ijtimoiy xarakatning shax-siylik
turiga ko’ra:
o’z-o’zini o’qitish;
o’z-o’zini tarbiyalash;
o’z-o’zini moslashtirish;
o’z-o’zini ifodalash;
o’z-o’zini boshqarish.
Ijtimoiy olamni o’zgarib turuvchi hayot dinamikasi bizning oldimizga aynan
bugungi masalalarni hal qilishda yangi va zamonaviy texnologiyalarni ishlab
chiqishni talab qilib qo’yadi.
Bu texnologiyalar innovatsiya nomini oldilar
1
. Shtatsiz xolat har doim
innovatsion munosabatni talab qiladi.
Ijtimoiy injeneriyaning barcha pog’onalari faqatgina yaxshi tashkilotda
samarali va yo’lga qo’yilgan bo’lishi mumkin. Bir pog’onadan keyingi pog’onaga
o’tish uchun bir pog’onaning material va usullaridan foydalaniladi. Boshqaruv
qarorlarini ishlab chiqish va tashkilotda ularni bajarilishi ko’p tomonlama ijtimoiy
boshqaruvning metod va formalaridan foydalangan holda tashkilotning boshqaruv
munosabatlarini aniqlab beradi
2
.
Bu savollarni, ya’ni boshqaruv tizimi bilan faoliyatning zaruriy soha va
darajasi hisobi; sub’ektlarning o’zaro ta’siridagi boshqaruvning formalari,
vositalari va metodlari; boshqaruvchi-boshqariluvchi; boshqaruv jarayonida
134
ijtimoiy munosabatlarning vujudga kelishi sifatida ijrochilik, tarbiya masalalarini
boshqaruv tizimi bilan o’zaro aloqador va o’zaro ta’sirda bo’lgan - boshqaruv
sotsiologiyasi ko’rib chiqadi. Bulardan kelib chiqqan xolda, boshqaruv
sotsiologiyasi obyekti boshqaruvning o’zaro ta’sir tizimi, predmeti esa ularda
boshqaruv munosabatlarini shakllantirish hisoblanadi
3
.
Ijtimoiy texnologiyalar ijtimoiy sub’ektlarning yashash sharoitini yaxshilash
maqsadida obyektga ta’sir etishning turli xil yo’llarini ilmiy asoslangan xolda
ta’minlaydilar. Ijtimoiy kenglikda hayotning dinamik o’zgarishi bizning oldimizga
hozirgi muammolarimizga mos ravishda yangi texnika va texnologiyalarni
yaratishni talab qilib qo’yadi.
Shunday qilib, ijtimoiy injeneriya ijtimoiy menej-mentning vositasi
hisoblanadi va u jarayonlarning mantiqiy bog’langan zanjiridan tashkil topadi va
mabodo ushbu zanjir ketma-ketligida bironta bosqichi buzilsa yoki yaxshi
saqlanmasa to’g’irlab bo’lmaydigan natijalarga olib kelishi mumkin.
Qisqa xulosalar
Ijtimoiy injineriya moxiyati ijtimoiy haqiqatni shakllantirish usuli sifatida.
«Ijtimoiy injeneriya» tushunchasi tarixi va unga bo’lgan turli munosabatlarning
sabablari. Ijtimoiy injenerlik jarayonlari va sotsioin-jenerlik ta’sir bosqichlarining
aloqasi. Sotsioinjeneriya va ijtimoiy texnologik ta’sir etish usullari.
Do'stlaringiz bilan baham: