Ijtimoiy maishiy sektorlarda elektr energiya tejalishining amaliy hisobi

5.4. Masala

Energetic nuqtai nazaridan 5 daqiqa davomida 1 xil haroratli suvda vanna qabul qilish yoki dush qabul qilish foydaliroq?

Yechish

Vannaning hajmi 200 l ni tashkil qiladi. Foydalilik nuqtai nazari – sarflangan suv miqdoridir. Vanna uchun bu 200l. Dush uchun sarflangan suyuqlik miqdori:

W= AVt,

Bu yerda, W – suyuqlik hajmi, m3;

A – 0.785 d2 teng quvur kesim yuzasi,m2;

d – quvur diametric, m;

V – suyuqlik oqish tezligi, m/s;

t- berilgan hajmda oqadigan vaqt,sek.

Suyuqlik oqish tezligini quyidagicha aniqlash mumkin.

Bu yerda, g= 9.81m/s2 – erkin tushish tezligi;

h- suyuqlik ustunining balandligi, masalan h=10m. suv bosimi 10m, dush quvur kesim diametric 0.005m bo`lganda 5 daqiqa davomida suv sarfi quyidagini tashkil etadi.

0,2 : 0,082 = 2,5.

Demak, dush 2.5 marta tejamli.
5.5. Masala

Dvigatelning ichki qizishida har 4l benzinda 2l azot ishqori hosil bo`ladi. Agar o`rtacha 100km da 15l sarflagan holda kuniga 40 ming km yursa,har bir avtomobil 1 yilda shahar atmosferasiga qancha azot ishqorini chiqaradi. Shaharda 10000 avtomobil ro`yxatga olingan.

Yechish

Har bir avtomobil yiliga: 40000*15/100=6000l benzin sarflaydi.

Bunda (6000/4)*2=3000l azot ishqaori yoki yil davomida:

3000*10000=30000000 azot ishqorini atmosferaga chiqaradi.

5.6. Masala

Podyezdlarda va zinalarda o`rnatilgan yoritish uskunalari - bu elektr energiyaning sezilarli darajadagi tejamkorlik rezervidir.

Yechish

Taxminan hisoblaymiz. Siz yashayotgan zina katakchalarida quvvati 40 Vt bo`lgan elektr cho`g`lanma lampalari yonib turibdi deb tasavvur qilamiz. Ayrim uylarda lampalar uzluksiz yonadi. Bunday lmpalar 1 sutkada:

0.04kVt*24soat=0.96kVt*soat/sutka

Agar uy 10 qavatli bo`lsa, unda iste`mol energiyasi har bir podyezdda:

0.96kVt*soat*9=8.64 kVt*soat/sutka

6 podyezdli uylar uchun:

8.64 kVt*soat*6=51.84 kVt*soat/sutka bo`ladi.

6 podyezddan iborat 10 qavatli uylarda podyezdlarini yoritishga yiliga :

51.84 kVt*soat*365kun=18921.6 kVt*soat/yil=19 mVt*soat/yil energiyani iste`mol qiladi.

0.7 rub/kVt*soat tarifida iste`mol qilingan energiya narxi 19000 kVt*soat/yil*0.7 rub/ kVt*soat= 13300rub/yil ni tashkil etadi.

Mustaqil yechish uchun masalalar

1. Masala

Qaysi biri tejamli: 1 litr suvni kamforkada kastryulkada qaynatishmi yoki elektr choynakda?

2. Masala

Cho`g`lanma lampalarni lyuminitsentlarga almashtirilganda bir qancha elektr energiya tejaladi. Kuniga 9 soat ishlaganda 1 yillik tejamini hisoblang. Lampalar soni 8 ta. Qancha vaqtdan keyin lyuminitsent lampalar o`zini oqlaydi?