“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

 
ijtimoiy-psixologik bilimdonlik
- odamlar bilan ishlash, ular bilan til topishish, 
jamoani uyushtira olish, uni yaxshi ishlashga safarbar qilish, o`zidagi liderlik sifatlarini to`la 
namoyon eta bilish qobiliyati. Bu tushuncha ko`pincha 
“kommunikativ bilimdonlik”
 
tushunchasi bilan sinonim sifatida ham ishlatiladi. 
Rahbarlikka loyiq mezonlar asosida liderlikning vazifalari quyidagilar: 
Lider
–
ma’mur, rejalashtiruvchi, siyosatchi, baholovchi ekspert, jamoning vakolatli vakili, 
rag`batlantirish va jazolash tashabbuskori, hukm chiqaruvchi va yarashtiruvchi, namuna “Ota”, 
jamoaning ramzi – referent, individual mashullikni cheklovchi, dunyoqarashlar shakllantiruvchi, 
“balogardon”. 
Liderlik va superliderlik
- ijtimoiy-psixologik hodisalardan muhimi hisoblanib, bu 
muammoni aynan bizning sharoitimizdagi talqini, ya’ni mardlik va jasorat ko`rsatish 
uchun ochiq maydonlar yo`q bo`lgan sharoitda liderlik hislatlarining namoyon bo`lish 
xususiyatlarini ko`rib chiqish mumkin. Zamonaviy ishlab chiqarishning samaradorligi eng 
avvalo rahbarni lider fenomeni doirasida - guruhning samarali faoliyat ko`rsatish 
yo`llarini belgilab berishdir. 
Eng yaxshi lider – bu «superliderdir»
. U o`z xodimlarining 
aksariyatini birinchi navbatda o`zlari uchun liderlarga aylantira oladi. Asosiy g`oya 
shundan iboratki, agar odam eng avvalo o`zi uchun lider bo`la olsa, o`zidagi bu malaka 
yoki mahoratni boshqalarga yetkaza oladi, jamoa o`zi mustaqil ishlaydigan, bevosita 
tepasida turib boshqarib turadigan insonga muhtoj bo`lmagan mexanizmga aylanadi. 
Bu – 
superliderlikdir.
96-rasm 
 
 
Oddiy rahbar yoki liderning superliderga aylanishi bir necha bosqichlarda kechadi: 
o`zi uchun lider bo`lish, ya’ni shaxsiy maqsad va maslaklar, o`zini-o`zi kuzatish, 
o`zini-o`zi rag`batlantirish, hayoliy repititsiyalar va kognitiv tahlillar orqali o`zining mustaqil 
inson, shaxs ekanligini, o`zida boshqalarga o`rnak bo`luvchi sifatlar borligini anglash; 

---

yuqorida qayd etilgan sifatlarning afzalliklarini o`zgalarga namoyish etib, uning 
afzalliklariga ishontira olish; 
xodimlariga o`zlarida tashabbus va o`ziga ishonchni namoyon etish uchun sharoit 
yaratish; 
mustaqil qobiliyat egalari bo`lgan xodimlarni rag`batlantirish, kerak bo`lganda, 
faqat konstruktiv tanbehlar berish; 
o`z-o`zini boshqarishga asoslangan ijtimoiy faoliyatni tashkil etish va ishlarga 
hadeb aralashaverishdan o`zini tiyish. 
97-rasm