“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

iqtisodiy psixologiya
- keng ma’noda xo’jalikni boshqaruvchi 
subyekt psixologiyasidir.
115
Iqtisodiy psixologiya predmetidagi asosiy kategoriyalar: 
74-rasm 
Shu uchala kategoriyalarning mutanosibligi, bir-biriga munosabatlarini aniq faoliyat 
hamda ishlab chiqarish jarayonlarida namoyon bo’lish xususiyatlarini o’rganish katta amaliy 
ahamiyatga egadir. 
Iqtisodiy ong
- o’z qarashlari, maqsadlari, dunyoqarashiga ega bo’lgan inson ongida 
bevosita ishlab chiqarish, o’zlashtirish va foyda olishga aloqador obyektlarning aks etishidir.
114
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 433.
115
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 434.

---

Ya’ni iqtisodiy ong mavjud bo’lgani uchun ham biz moddiy, ma’naviy ehtiyojlarimizga 
aloqador bo’lgan ne’matlarni topish, ko’paytirish yo’llarini hamda jamiyatda o’z mehnatimiz 
bilan moddiy ishlab chiqarishga ulush qo’shishga oid bilim, tasavvur va hissiyotlarga ega 
bo’lishimiz mumkin. Shuning uchun ham iqtisodiy ong deganda, avvalo, iqtisodiy 
munosabatlardan kelib chiqadigan emosiyalar, his-kechinmalar, ularning turli jihatlarini 
tushunishga taalluqli perseptiv idrok elementlari, iqtisodiy tasavvur va tafakkurning natijasi 
bo’lmish bilimlar, tushunchalar, g’oyalar, ko’nikma hamda malakalarning aql-farosatga tegishli 
xususiyatlarini tushunish mumkin.
Demak, iqtisodiy ong murakkab psixologik tuzilma bo’lib, u bevosita iqtisodiy vaziyatlar 
va shart-sharoitlarning shaxs ongi, dunyoqarashi va motivlariga ta’siridan hosil bo’ladi.
Tanlovning natijasi esa, foyda va yo’qotishlar hisoblanib, sarflangan - kuch, vaqt, 
qobiliyat, pul va olingan manfaat - ishlangan haq, foyda taqqoslanadi. Oddiy ko’ringani bilan, bu 
iqtisodiy jarayonlar qiyin, sirli va o’ziga xos ilmiy izlanishni talab etadi. 
Psixolog V.M.Karimovaning fikricha, iqtisodiy ong mahsuli bo’lgan