“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

Birin-ketinlik qonuni.
Xarflarni alfavitdagi tartibda yodda aytish oson, uni teskarisiga 
aytish qiyin bo’lganidek, xotirada ham ma’lumotlarni ma’lum tartibda joylashtirishga va kerak 
bo’lganda, tartib bilan birin-ketin tiklash maqsadga muvofiqdir.
 
Kuchli taassurotlar qonuni.
Eslab qolinadigan narsa to’g’risidagi birinchi taassurot 
qanchalik kuchli bo’lsa, unga aloqador obraz ham shunchalik yorqin bo’ladi. Bundan tashqari, 
siz uchun ahamiyatli va jozibali ma’lumotlar oqimida eslanayotgan material ham yaxshi esga 
tushiriladi.
 
Tormozlanish qonuni.
Xar qanday muayyan ma’lumot o’zidan oldingi ma’lumotni 
tormozlaydi. Shuning uchun uning o’chib ketmasligi uchun yangini esda saqlashdan avval 
mustaxkamlash choralarini ko’rish kerak. 
R.Atkinson va A.SHifrinning klassik 3 bosqichli modeli xotira jarayonini tushunishda 
yordam beradi, ammo bugungi tadqiqotchilar uzoq muddatli xotiraning boshqa yo‘llarini ham 
topishdi.
Xotiraning individual farqlari kishi faoliyatining xususiyatiga bog‘liqdir.
46-rasm 

---

Masalan ayrim axborotlar xotiraning ongli ishtiroki orqali “orqa eshik”dan uzoq 
muddatli xotiraga o‘tadi. Ishchi xotirasida ko‘p va faol ishlash qisqa muddatli xotira bosqichida 
uchraydi. Doktor S.Penfild faoliyati davomida epilepsiya kasaliga chalingan bemori miyasining 
qaysi qismi jarohatlanganini bilish uchun bemor miyasining qismlariga kichik elektr toklar 
jo‘natadi. Bemor og‘riq sezmaydi, chunki miyada og‘riq sezuvchi nervlar yo‘q. SHunda bemor 
yoshligidagi voqealarni eslayotganini aytdi. Bu doktorning hujayralarga birma bir tegib 
chiqayotgani natijasi edi. SHundan keyin Penfild o‘z taklifini bildirdi, biz deyarli barcha 
ma’lumotlarni xotiramizda saqlab qolamiz, gap ularni qayta eslash uchun turtki berishda. 
Amaliy nuqtai nazardan