Ijtimoiy fanlar

 
 
 
 
SHaxslararo o‘zaro ta’sir nazariyasi. Nizolar. 
 
Odamlarning  bir-biri  bilan  kontaktga  kirishishi,  ya’ni  aloqada  bo‘lishi, 
yoki aloqani uzishiga nima ta’sir ko‘rsatadi? 
SHaxslararo o‘zaro ta’sirning bir qancha nazariyalari mavjud: 
·  almashuv nazariyasi (Dj. Xomans, P.Blau); 
·  ramziy interaksionizm nazariyasi (Dj. Mid, T. Blumer); 
·  taassurotlarni boshqarish nazariyasi (E. Gofman); 
·  psixoanalitik nazariya (Z. Freyd) va boshqalar. 
Almashuv  nazariyasi  ijtimoiy  xulq-atvorni  bir-biri  bilan  moddiy  va 
nomoddiy  uzluksiz  ruhiy  bixeviorizmga  asoslangan  almashuv  jarayonida 
bo‘lgan kishilarning o‘zaro ta’siri deb biladi.  Bixeviorizmga binoan insonning 
xatti-harakati quyidagi  asosiy  qonunga  bo‘ysunadi:  shaxsning ijtimoiy  faoliyati 
qanchalik ko‘p taqdirlansa, u shu faoliyatni shunchalik ko‘p amalga oshirishga 
harakat  qiladi.  Agar  shaxs  boshqa  bir  shaxs  bilan  bo‘ladigan  o‘zaro  ta’sirdan 
o‘ziga ijobiy natija kutsa, u kontakt (aloqa)ni davom ettiradi, kutilgan natijaga 
erishmasa  aloqani  to‘xtatadi.  Kontakt  muayyan  sarf-harajatlar  bilan  kechadi. 
Agar  odam  aloqadan  xarajatdan  ko‘ra  ko‘proq  ijobiy  natijaga  erishsa, 
munosabatlar barqaror bo‘ladi (M. Doych).