Ijtimoiy fanlar

g)  fohishabozlik.  Fanda  nikohsiz  jinsiy  aloqaning  ikkita  turi  mavjud.1. 
Konkubinat  -  nikohsiz  birga  yashash.  2.  Fohishabozlik-  pul  uchun  o’z  tanasini 
sotish.  G’arbda  asosan  ikkinchisi  qoralansada,  bizda  ikkila  holatda  ham 
axloqsizlik deb qaraladi.  
Me’yor  doimiy,  o’rtacha  tushuncha  bo’lganligi  sababli  uning  salbiy  va 
ijobiy  ma’noda  buzilish  mavjuddir.  Jamiyat  taraqqiyotini  ta’minlovchi  har 
qanday yangilik me’yorni ijobiy ma’nodagi buzilishidir.  
Sotsiologiya predmetining asosiy tushunchalari sotsial status va sotsial rol 
hisoblanadi. 
Statusdeb  insonning  guruhdagi  yoki  jamiyatdagi  pozisiyasi,o’rniga 
aytiladi.Guruhda  lider  bo’lish  norasmiy  yoki  shaxsiy  statusni  bildiradi. 
Injener,erkak,er,o’zbek,  rus,provoslav,musulmon,biznesmen  bo’lish  rasmiy 
statusni  bildiradi.Sotsial  status  rol  orqali  amalga  oshiriladi.O’qituvchi  bo’lish 
“o’qituvchi”statusiga ega bo’lish va o’qituvchilik rolini bojarishni anglatadi.Har 
o’anday  status  huquq  va  majburiyatlar  majmuasidan  tashkil  topgan.Ma’lum 
statusga  birlashtirilgan  rasmiy  xuquq  va  majburiyatlarga  mos  keluvchi  hatti-
harakat  modeli  sotsial  rol  deb  ataladi.Inson,odatda  bir  statusda  bo’lib  bir  rolni 
bajarishi mumkin.Huddi shu inson bir qancha statusga ega bo’lishi mumkin.M-
n,erkak,xarbiy,talaba.Demak,bir  insonda  bir  qancha  status  va  shuncha  rol 
bo’lishi  mumkin.Ibtidoiy  jamoa  tuzumida  statuslar  kam  bo’lgan:qabila 
boshlig’i,erkak,ayol,qiz,shaman,qariya,  ovchi,  farzand,va  h.k.Zamonaviy 
jamiyatda prfessional statuslarning o’zi,40.000 ga yaqin,oila,nikoh-qorindoshlik 
munosabatlari  200  ga  yaqin  (qaynisingil,er  ,xotin,  amma,tog’a,amaki...),yuzlab 
siyosiy,diniy,  iqtisodiy  statuslar  mavjud.  Ularning  har  birini  orqasida  esa  etnik 
guruh-millat,elat,qabila  va  h.k.  mavjud.Bular  ham  statuslar,ular  demografik 
sistemaga  kiradi.Rus  sotsiologi  A.Kravchenko  jamiyatning  sotsial  strukturasini 
arining  uyasiga  qiyoslaydi.Ko’p  sonli  bo’sh  yacheykalar  bir  biriga 
qapishgan.Sotsial    uyalar  bir  biriga  mustahkam  fundament-sotsial  funksiyalar 
bilan bog’langan.Sotsial rollarni ijro etayotgan individlaro’zaro sotsial harakatga 
kirishadilar.bu  regulyar  va  takrorlanuvchi  jarayon.Faqat  takrorlanuvchi  sotsial 
o’zaro harakatlar sotsial munosabatlarga aylanadi.