"ijtimoiy fanlar" kafedrasi

«Farishtalar esa (osmon) atrofida (Allohning amriga 
muntazir bo‘lib) tururlar. Ularning ustida Rabbingiz Arshini u kunda sakkiz 
(farishta) ko‘tarib turur» 
(Hoqqa, 17). 
Farishtalarning aniq ko‘rinishlari haqida ma’lumotlar manbalarda berilmagan. 
Faqat ba’zi jihatlari aytilgan, jumladan: 
«...farishtalarni ikki, uch, to‘rt qanotli 
elchilar qiluvchi...» 
(Fotir, 1). Farishtalardan to‘rttasi: Jabroil, Mikoil, Isrofil va 
Azroil bosh farishtalar hisoblanadi. 
3.
Ilohiy kitoblarga imon keltirish. Alloh tarafidan payg‘ambarlariga kitoblar 
tushirilganiga imon keltirish. Buni 
«... kitoblariga va payg‘ambarlariga 
birortasini ajratmasdan (hammasiga) imon keltirdi» 
(Baqara, 285) oyatidan 
bilish mumkin. 
Shu bilan birga bu kitoblarga umumiy imon keltiriladi. Ammo ularning adadi 
va ismlari haqida aniq ma’lumot mavjud emas. Muhammad payg‘ambarga 
(alayhis-salom) Qur’on nozil qilinganidek, boshqa payg‘ambarlarga ham kitob 
tushirilgan. Ulardan manbalarda zikr qilib o‘tilganlari quyidagilardir: Ibrohim 
payg‘ambarga «Sahifalar», bu haqda Qur’onda 
«Ibrohim va Muso sahifalarida 
(ham) bordir»
(A’lo, 19) deyilgan. Bir hadisda «Abu Zarr: Ey Allohning Rasuli, 
Ibrohimning sahifalarida nima bo‘lgan?» deb savol berganda, Payg‘ambar 
(alayhis-salom): «Barchasi zarbulmasal bo‘lgan...» dedilar. Bu hadisdan uning 
mavzusi qanday bo‘lganini bilish mumkin. Olimlar uni ma’lum varaqlardan iborat 
ekani va kitob holiga etmaganini aytganlar. Keyingisi «Tavrot» bo‘lib, u Muso 

---

207 
payg‘ambarga, «Zabur» Dovud payg‘ambarga berilgan. Iso payg‘ambarga «Injil» 
nozil qilingan. Islom ta’limotiga ko‘ra Muhammad payg‘ambarga (alayhis-salom) 
«Qur’on» nozil qilingan. Shuningdek, biror payg‘ambarga kitob nozil qilinsa, u 
o‘zidan avvalgi shariatni o‘zgartirgan yoki butunlay yangi qarashlarni olib kelgan 
deb hisoblangan. 
4.
Payg‘ambarlarga imon keltirish. Islom dini ta’limotiga ko‘ra Allohning 
insonlarga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatish uchun yuborgan payg‘ambarlariga imon 
keltirish vojib hisoblanadi. «...