“ijtimoiy fanlar” kafedrasi

Ommaviy (davlat) mulkining zarurati va manbalari

O`tgan mavzularda aytganimizdek, davlat mulki mulkning mus-taqil shakli hisoblanadi. Davlat mulki zarurligining obyektiv sabablari quyidagilarda ko`rinadi:

– davlat hokimiyati va boshqaruv organlari faoliyatini tashkil etish;

–huquqni muhofaza qiluvchi idoralar faoliyatini tashkil etish;

– davlat xavfsizligi va mudofaa ehtiyojlari;

–ilm-fan va madaniyatni ta'minlash;

–kam ta'minlangan aholini ijtimoiy himoya qilish;

– tabiiy ofatlarga va favqulodda holatlarga qarshi kurash va uning oqibatlarini bartaraf etish;

– ba'zi tarmoqlarda ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirish (masalan, atom, yonilg`i energiyasi kabi).

Davlat mol-mulki quyidagi manbalardan shakllanadi:

–soliqlar;

–mahalliy yig`imlardan;

–ishlab chiqarish faoliyatidan olingan daromaddan;

–kreditlar va zayomlardan;

–davlat mulkini xususiylashtirishdan tushgan daromadlardan;

–natsionalizatsiyadan;

–rekvizitsiyadan;

–musodaradan;

–topilmalardan;

–xazinalardan;

–egasiz ashyodan;

–turli shartnoma (kontrakt)lardan;

–xorijiy mamlakatlarda ko`chmas mulk sotib olishdan va hokazo.

b) ma'muriy-hududiy tuzilmalar mulki (munitsipal yoki kommunal mulk). Mazkur mulk tarkibiga mahalliy budjet mablag`lari, munitsipal uy-joy fondi va kommunal xo`jalik korxonalar va boshqa mulkiy komplekslar, xalq ta'limi, madaniyat, sog`liqni saqlash muassasalari va boshqa mol-mulk munitsipal mulk bo`ladi.

Munitsipal mol-mulkni qonun hujjatlarida boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo`lsa, davlat hokimiyati mahalliya organlari yoki ular vakil qilgan organlar tasarruf etadilar.