Ijtimoiy fanlar” kafedrasi «kasbiy psixologiya» fanidan

Iqtisodiy tafakkurning tarkibiy qismlariga quyidagilar kiradi:
75-rasm


Iqtisodiy tafakkur qismlarining uyg‘unligi jamiyatning nafaqat iqtisodiy ahvoliga, balki ijtimoiy tuzilishiga ham bog‘liq. Inson tug‘ilganidan boshlab to umrining oxirigacha bir qator iqtisodiy munosabatlarni amalga oshiradi, turli faoliyatlar bilan shug‘ullanadi, bularni biz o‘yin faoliyati, bilim olish va mehnat faoliyatiga ajratishimiz mumkin.
Mazkur faoliyatlar iqtisoddan ajralmagan holda kechadi, bola uyin faoliyati bilan jamiyatdagi iqtisodiy munosabatlarni anglaydi, ta’lim muassalarida matematika, ona tili, adabiyot bilan bir qatorda iqtisodiy bilim asoslari bilan tanishadi, mehnat faoliyati esa ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish, bir qator korxonalar bilan iqtisodiy munosabatlarga asoslangan shartnomalar tuzish, ularni amaldagi jarayoni bilan birga kechadi.
SHu jarayonni anglagan buyuk iqtisodchi A. Smit “Iqtisodiy odam konsepsiyasi”ni shakllantirgan.³³
Iqtisodiy odam - tanlov erkinligiga ega va o‘z maqsadi, qiziqishlari va ehtiyojlariga asoslanib, imkoniyatga qarab optimal va ratsional qaror chiqara oladigan bozor iqtisodiyotining ijodiy subekti.³⁴
Bu ta’rifdan biz iqtisodiy odamni faoliyatning har qanday turida o‘z iqtisodiy xulq-atvori bilan faoliyat yurituvchi shaxsni angladik. Mazkur iqtisodiy odam o‘z iqtisodiy ongi va xulq-atvori bilan jamiyatga xizmat qiladi, faoliyat yuritadi va munosabatga kirishadi.
Iqtisodiy ong va xulq-atvor insonni ma’lum bir iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanishga sababchi bo‘ladi, bu faoliyat kishilarni iqtisodiy bilim olishga, va nihoyat iqtisodiy madaniyat asosida ish faoliyatini olishga undaydi. Jamiyat iqtisodiy rivojlanganda faqat iqtisod emas balki, siyosat, san’at, adabiyot, fan, ma’rifat, madaniyat, ta’lim uyg‘unlikda rivojlanadi.
Iqtisodiy tarbiya - iqtisodiy bilim va iqtisodiy savodxonlik asosida kechadi. Iqtisodiy tarbiya - o‘quvchilar tomonidan o‘zlashtirilgan nazariy – iqtisodiy bilimlarga tayangan holda ulardamuayyan sifat (tejamkorlik, tadbirkorlik, oqillik, uddaburonlik, kommunikativlik, vaziyatni to‘g‘ri baholay olish, mehnatsevarlik, ishchanlik hamda boshqalar) hamda iqtisodiy faoliyat ko‘nikma va malakalarini shakllantirishga yo‘naltirilgan pedagogik jarayon.