Ijtimoiy fanlar fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIOLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNVERSITETI
IJTIMOIY FANLAR FAKULTETI
AMALIY PSIXOLOGIYA YO'NALISHI
KURS ISHI

MAVZU: OMMAVIY TA'SIRLARGA TUSHISHNING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI

Bajardi: Nazaraliyev Durbek
Ilmiy rahbar: Karimova Mohigul

Toshkent 2021
Mundarija
Kirish…..…………………………………………………………………………..3
1.Ommaviy tasirlarga tushish haqida umumiy tushuncha………………………………………………………………………….5
2. Ommaviy tartibsizliklar, ularning mohiyati va namoyon bo'lishi……………………………………………………………………………18
3. Xulqi og'ishgan bolalar psixologiyasi…………………………………………25
Xulosa ……………………………………………………………………………34
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………………..36


KIRISH
Hammamiz ham dyeyarli har kuni ijtimoiy istalmagan axloqning turli-tuman ko`rinishlari – tajovuzkorlik, zararli odatlar, qonunga zid harakatlar bilan to`qnashamiz... Shu kabi muammolar bilan shug`ullanuvchi mutaxassislar ko`p yillardan byeri qator savollarga javob izlamoqdalar. Bunday axloqning sababi nimada bo`lishi mumkinq! Nima insonni qayta-qayta o`ziga va atrofdagilarga zarar kyeltirishga majburlaydiq Bunday qanday qutulish mumkinq Va nihoyat, “og`ishgan xulq” atamasidan foydalanish qonuniymikin. Dyeviantlik, og`ishgan xulq psixologlar, shifokorlar, pyedagoglar,huquqni himoyalovchi organlar xodimlari, sotsiologlar, faylasuflarda jonli qiziqish uyg`otib kyelgan. Og`ishgan xulq mavzusi sohalararo va munozarali xaraktyerga ega. Atamaning “ijtimoiy mye'yor” tushunchasi bilan payvasta ekanligi muammoni ko`p marotaba murakkablashtiradi, chunki mye'yorning chyegaralari o`ta shartli, insonda esa barcha ko`rsatkichlar bo`yicha absolyut mye'yorning o`zi mavjud emas. Yondoshuvlarning turli-tumanligi shaxs xulq ini og`ishganligini tashhis qilish, uni profilaktikalash va ijtimoiy-psixologik yordam ko`rsatish davomida bartaraf etish kabi amaliy vazifalarni yechishda ham ko`zga tashlanadi.
Hulqi og`ishgan bolalar psixologiyasi fanining asosiy maqsadi o`quvchilarda shaxs og`ishgan xulqi muammolarining zamonaviy holati haqida ilmiy asoslangan, yaxlit tasavvurning shakllanishida yordamlashishda ko`rinadi. Og`ishgan xulqni tushuntirish uchun turlicha psixologik kontsyeptsiyalar qimmatini tan olgan qolda biz asosida kognitiv-axloqiy yondoshuv yotuvchilarni ustuvor sifatida ajratamiz. Ushbu fanni o`qitish tajribasi shuni ko`rsatdiki, matyerialni anglashda ba'zi bir qiyinchiliklar mavjud ekan. Birinchidan, “og`ishgan xulq” tushunchasining ko`p ma'noliligi va bu bilan bog’liq bo`lgan tyerminologik chalkashliklar. Ikkinchidan, har birimizning ichki dunyomizga xos bo`lgan shaxsiy ozodlik ehtiyoji va jamiyatning chyeklashlari orasidagi qarama-qarshilikdir. Og`ishgan xulq fyenomyeni mavjudligining o`zi “ozodlik yoki zaruriyat” dilyemmasi faktini tasdiqlaydi, qatto jamiyatning umidlariga qarshi har bir odamning shaxsiy tanlovchi pryedmyeti hisoblanadi. Yana bir ma'lum murakkablik shundaki, og`ishgan xulq muammosi bo`yicha ma'lumotlarni turli fanlar, masalan, sotsiologiya, tibbiyot, huquq, psixologiya, pyedagogikadan izlash lozim bo`ladi. Mavjud bo`lgan adabiyotlar, qoidadagidyek, yoxud o`ta ixtisoslashtirilgan, yoki o`ta ommaviy xaraktyerga ega.
Og`ishgan xulq psixologiya bo`yicha adabiyotlar unga ta'sir qilishning samarali tyexnologiyalari yetishmagani kabi shubhasiz yetishmaydi. O`quvchiga taqdim etilayotgan ish o`zida mavjud bo`lgan ilmiy yondoshuvlarni ko`rib chiqishga intilishni va muallifning psixologik aspyektda ko`rib chiqiluvchi shaxs og`ishgan xulqini o`rganish qamda uni bartaraf etishdagi amaliy tajribalarini umumlashtirishni aks ettiradi.
Inson ruhiyatini o„rganish murakkab jarayon bo„lib, ko„p asrlar davomida olimlar tomonidan “ruhiyat”o„zi nima ekanligi qiziqtirib kelgansavollarga javob izlab kelishgan. Psixologiya fani yangi fan bo„lsada, dastlabki psixologik qarashlar antik davrda paydo bo„lgan. shu bois ham psixologiya faniga nazar tashlaganimizda antik davrda yashab o„tgan buyuk faylasuflar Arastu hamda Platon, Demokritlarni ushbu fanga qo„shgan xissalarini bee‟tibor qoldirishimiz mumkin emas.
Mustaqillikning dastlabki yillaridanoq bir ijtimoiy jamiyatning ikkinchisiga almashinishi, milliy o„zlikni anglash, respublikamiz fuqarolarida tub o„zgarishlarni vujudga keltirmoqda. milliy tuyg„u, qiyofa, xarakter, qadriyat, ruhiyat ta‟siri ostida o„zining tub mohiyatini aks ettira boshlaydi. yosh avlod tarbiyasida milliy ruhiyat, urf-odat, an‟analar etakchi o„rin tutmog„i, bular orqali yoshlar xulq-atvorida aks ettirilishi masalalari mavzuningdolzarbligini belgilab beradi.