Ижтимоий таъминотнинг аҳамияти

Қисқача хулосалар
Иқтисодий категория сингари ижтимоий таъминот бу муҳим тизим алоқалар тақсимланиши, бу жараёнда ҳам миллий даромаднинг бир бўлагини, шунингдек, жамоат фондидан фуқароларни моддий жиҳатдан таъминлашда фойдаланилади. Бу каби кенг қамровли ижтимоий таъминот жамиятнинг барча аъзоларини ундан маҳрум қилмайди.
Бозор муносабатларига ўтиш ва иқтисодий-ижтимоий тизимни ислоҳ қилишда аҳолини, айниқса ночор гуруҳларини аниқ манзили ва мақсадди ижтимоий ҳимоя қилиш тизими барпо этилади. Бу тизимни асосини ижтимоий таъминот ва нафақа ташкидл этади.
Ижтимоий таъминот бу - бепул тиббий ёрдам кўрсатиш бўлмай, балки даволаниш, бепул ўқиш кабиларни ўз ичига олади, чунки бу маданий ва ижтимоий тадбирларни амалга оширишда кенг қўлланилади. Бу каби ҳуқуқлар инсонларнинг фаровон ҳаёт кечиришига хизмат қилади. Бу каби ҳуқуқлар қариялар, беморлар, меҳнатга лаёқатини йўқотганларга берилади. Бунинг учун маблағ ажратилади. Ижтимоий таъминот учун етарли даражада асос йўқ. Ижтимоий таъминотни ижтимоий суғурта тушунчасининг паралели деб тушуниб бўлмайди. Ижтимоий тадбирлар учун давлат бюджетидан маблағ ажратилади. Ижтимоий суғурта бу асосан ижтимоий суғурта фондидан ажратилади. Ижтимоий таъминот давлат томонидан ажратилганлиги, нафақа фонди, ижтимоий суғурта фондлари орасида ҳеч қандай характерли аҳамияти йўқ. Ижтимоий суғурта доим ижтимоий таъминот билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, у ижтимоий таъминотнинг шаклларидан бири ҳисобланади.
Ўзбекистонда ижтимоий таъминотнинг асосий манбаи давлат бюджети суғурта жамғармаси, корхона ва жамоат ташкилотлари ажратаётган маблаглардан ташкил топади.
Бюджет ҳисобидан тиббий, меҳнат, эксперт комиссиялар аҳолини ижтимоий ҳимоялаш учун ҳам ишлатилади. Шунингдек, бюджетда шахсни ишга қайтариш учун шартлар қўйилади ва ишчининг ижтимоий ҳолатини таъминлаш кафолатланади. Ҳисобланган нафақалар кўпайтириб борилади.
Ижтимоий таъминотнинг ислоҳ қилиниши, янги мулкчилик шакллари пайдо бўлиши аҳоли даромадлари таркибига катта таъсир ўтказилди. Унда меҳнат фаолиятининг фақат бозор шаклларидантадбиркорлик, якка тартибдаги меҳнат фаолиятидан, фермер хўжаликларида ишлашдан олинган даромадлар, мол-мулкдан олинган даромадлар катта ўрин эгалламоқда.