Ijtimoii pedagogika

Delinkvent xatti-harakat — deviant harakatlardan farqti o‘laroq, ular vaziyat ta’sirida emas, balki yuqoridagi kabi assotsial harakatlarning doimiy xarakterga ega bo‘lishidir. Delinkvent harakatlarning quyidagi turlari mavjud:

haqoratlash, xo‘rlash, azoblash va undan huzurlanish kabi agressiv bosqinchilik harakatlar;

kichik o‘g‘irliklar, ta’magirlik, avtotransport va boshqa kerakli buyum va anjomlarni o‘g‘irlash kabi moddiy foyda ko‘rishga qaratilgan o‘z shaxsiy manfaati yo‘lidagi harakatlar;

narkotiklar sotittg va tarqatish.

Kriminal xatti-harakat — bu jinoiy javobgarchilikka tortilishga yoshi yetgan shaxslarning huquqtarga zid harakatlari bo‘lib, ular ustidan jinoiy ish ko‘zg‘atilish jarayonidir. Kriminal harakatlarga deviant va delinkvent harakatlar asos yaratadi.

Bolalar, o‘smirlar va u mu may ba’zi jamiyat a’zolarining jamiyat tan olgan me’yorlarga zid keluvchi xatti-harakatlarni namoyon etipsh birdaniga, o‘z-o‘zidan bo‘ladigan hodisa emas.

Insonlarning shunday yo‘l tutishiga nimadir sabab bo‘ladi.

Deviant hatti-harakatlarni keltirib chiqaradigan sabablarni bir, ikkita muammoga bog‘lash noto‘g‘ridir. Bu hatti-harakatlarning ildizlari nihoyatda sertarmoq iqtisoddan tortib tarbiyagacha, madaniyatdan to dingacha, oilaviy muhitdan, ota-onaning o‘zaro munosabatlari, axloqiy harakatlariga bog‘liq. Ijtimoiy pedagogika fanini o‘rganar ekanmiz, deviant hatti-harakatlar bir-biri bilan bog‘lanib ketgan holatlar natijasi ekanligining (avloddan-avlodga o‘tadigan nasliy (genetik) xususiyatlar (qiziqqonlik, yengiltaklik, «o‘ta aqllilik», xudbinlik, vazminlik...), kishi yashab o‘sgan va tarbiyalangan muhit, deviant hatti-harakatni sodir etittgi uchup mavjud vaziyatlar) guvohi bo‘lamiz.

Voyaga yetmagan yoshlar orasida deviant harakatlarni vujudga keltiruvchi qator faktorlar mavjud. Jumladan: