Ijodkor o‘qituvchi jurnali

IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI
 
5 YANVAR / 2022 YIL / 14 – SON 
54 
H
А
YVONL
А
R TO
ʼ
QIM
А
L
А
RI 
А
SOSID
А
А
JR
А
TIB OLING
А
N 
BIRIKM
А
L
А
R V
А
UL
А
RNING IMMUN TIZIMI HUJ
А
YR
А
L
А
RIG
А
T
А
'SIR KO
ʼ
RS
А
TKICHL
А
RI 
Boboqulova Nodira Nurmat qizi 
Qarshi davlat universiteti pedagogika instituti 
А
nnotatsiya: 
Hayvonlar to
ʼ
qimalari asosida ajratib olingan birikmalar eritmalari asosida 
tayorlangan peptid bog
ʼ
lamli dori vositalari va ularning immun tizimi a
ʼ
zolariga ta
ʼ
sir 
mexanizmlari
Kalit so
ʼ
zlar: 
Immunologiya , antigen, immun tizimi, antitana, lokal gemoliz , SSI4, 
immunizatsiya, timozin, to
ʼ
qimali preparat, antitana xosil kiluvchi hujayralar, toksik gepatit.
Dolzarbligi: Immunitet – bu organizmning o
ʼ
zini barcha genetik jihatdan yot bo
ʼ
lgan 
zarrachalar va moddalardan, ya
ʼ
ni antigenlardan himoya qilish qobiliyatidir. 
А
ntigenlar 
organizmga tashqaridan tushishi (ekzoantigenlar) yoki organizmning o
ʼ
zida ( autoantigenlar) 
hosil bo
ʼ
lishi mumkin. Immunologik tizim juda noyob, murakkab jarayonlarni mukammal 
ravishda amalga oshiradigan tizim bo
ʼ
lib, uning asosiy vazifasi organizmga turli yo
ʼ
l bilan kirib 
olgan mikrob, virus va sodda hayvon hujayralarini aniqlab, ularni organizmdan chiqarib 
yuborishdan iborat. Immunologik tizimning yana bir muhim fazilati, bu organizmning o
ʼ
zida 
hosil bo
ʼ
lgan «yod» tuzilmalarni (autoantigen) aniqlash va ulardan organizmni tozalash 
qobiliyatini mujassamlashidadir. Bu tizimning o
ʼ
ta noyob deb ta
ʼ
kidlanishi bejiz emas, chunki 
tashqi muhitda mavjud bo
ʼ
lgan va o
ʼ
zida organizmga nisbatan begonalik asoratlarini namoyon 
etgan (antigen, allergen va autoantigenlar) barcha tuzilmalar immunologik tizim nazorati tufayli 
aniqlanadi. Dori vositalarining foydasi bilan bir qatorda, zararli ta
ʼ
sirlari ham borligini 
inobatga oladigan bo
ʼ
lsak, xayvonlar to
ʼ
qimalari asosida ajratib olingan birikmalar dori 
vositalarini yaratish hozirgi immundavolovchi dori vositalariga bo
ʼ
lgan ehtiyojni qondirishda 
muhim ahamiyatga ega bo
ʼ
lib qolmoqda [8,12,15]. Har bir insonning kasalliklarga 
chidamliligi uning immun tizimi bilan bog
ʼ
liqligini inobatga olsak, birinchi navbatda sifatli 
hamda keng ta
ʼ
sir doirasiga ega immunstimullovchi dori vositalarini yaratishda turli peptid 
bog
ʼ
li mettalopeptidlarning ta'sirini o
ʼ
rganish dolzarb yo
ʼ
nalishlardan biri bo
ʼ
lib bormoqda. 
Shu asosda bunday dori vositalarining ham aynan immun tizimiga ta
ʼ
sirini o
ʼ
rganish bu 
dolzarb muammoni yechishda muhim o
ʼ
rin tutadi [5,9,11].
Tadqiqot maqsadi peptid bog
ʼ
lamiga ega bo
ʼ
lgan to
ʼ
qimali eritmalarning immun tizimi 
a
ʼ
zolariga ta
ʼ
siri , immun hujayralarining taloqdagi miqdoriy o
ʼ
zgarishi natijasini kuzatishdan 
iborat.
Tadqiqot vazifalari: 
- ikkilamchi immun tanqislik holatini hayvonlarda keltirib chiqarish va ularni turli 
immundavolovchi dori vositalari bilan davolash usullarini o
ʼ
rganish.
- hayvonlarda 
А
OK (antitana xosil kiluvchi hujayralar) xosil bo
ʼ
lish jarayonlarini 
o
ʼ
rganish.

---