Ijodiy ish

Ijodiy ish

Meliqo’ziyev azimjon

sotsialogiya

1.Sotsializatsiya-(umumlashtirish) jamiyat hayoti uchun uning haqiqiy a’zosi sifatida zarur hisoblangan ma’lum miqdordagi shartlarni o‘zlashtirishdan borat bo‘lib, bu funksiya idrok, tafakkur, nutq, so‘zlarni qo‘llanilishi, ohangi, imo-ishora va shama, tipik hodisalarga munosabat tarzi, shuningdek, talab va qadriyat yo‘nalishlari tizimini shakllantirish kabi andozaviy usullarning mustahkamlanishi bilan bog‘liqdir.

1.Hozirgi jamiyat hayotida quyidagi begonalashuv turlarini ajratib ko‘rsatish mumkin: 1. Iqtisodiy. 2. Siyosiy. 3. Madaniy. 4. Ijtimoiy. 5. Ruhiy. Bu begonalashuv turlari o‘zlarining ma’lum bir shakllariga egadirlar. Masalan, iqtisodiy begonalashuv uchta shaklga ega: 1. Faoliyatdan begonalashuv. 2. Faoliyat boshqaruvidan begonalashish. 3. Faoliyat natijalaridan begonalishish. Siyosiy begonalashish siyosiy hokimiyatdan begonalashishdan; madaniy begonalashish muloqatdan, insonlarning bir-biridan; psixologik begoralashuv o‘z-o‘zidan begonalashishdan iborat bo‘ladi. Begonalashuv jarayoni va tanazzul bir-birlariga bog‘liq hodisalardir.

2.Jamiyat — kishilarning tarixan qaror topgan hamkorlik faoliyatlari majmui. Jamiyatdagi hamma narsa (moddiy va maʼnaviy boyliklar, insonlar hayoti uchun zarur boʻlgan shart-sharoitlarni yaratish va boshqalar) muayyan faoliyat jarayonida amalga oshadi. Insonlar faoliyati va ular oʻrtasidagi ijtimoiy munosabatlar jamiyatning asosiy mazmunini tashkil etadi. Bular ishlab chiqarish, oilaviy, siyosiy, huquqiy, axloqiy, diniy, estetik faoliyatlari va ularga moye keluvchi munosabatlardir.

3.Sotsiologiya fani tizimida sotsial munosabatlar juda muhim o’rin tutadi. Chunki u orqali jamiyat a‘zolari bir-birlari bilan ma‘lum bir muomala va ijtimoiy hamkorlikka intiladilar. Sotsiologiya dagi bu maxsus soha o’zining o’ta dolzarbligi va muhimligi bilan boshqa muammo va masalalardan ajralib tursada, u hali mutaxassislar tomonidan to’liq ilmiy va sistemali ravishda o’rganilmagan hamda ilmiy adabiyotlarda yetarli darajada yoritilmagan.

4.Uning iqtisodiy mavzularga oid fikrlarini o'z ichiga olgan asosiy asarlari nikomaxovning etikasi va siyosati. Boylik orttirish va ehtiyojlarni qondirish usullarini ko'rib chiqqan aristotel iqtisodiy va xrematistikani ajratib ko'rsatdi. Iqtisodiyotning maqsadi sifatida hayot va maishiy, shuningdek davlat ehtiyojlari uchun zarur bo'lgan qiymatlarni olish. Bunday tadbirlar tabiiy va tabiiy sabablarga ko'ra zarur.

5.Konflikt (lot. Contlictue — ixtilof, toʻqnashish) — 1) qarshi tomonlar, fikrlar, kuchlar toʻqnashuvi; 2) adabiyot va sanʼatda — badiiy asar mohiyatida yotgan ziddiyat, personajlarning oʻzaro toʻqnashishi, ixtilofi. K. Epik asarlarga nisbatan qoʻllanadi, lirik asarlarda esa u kolliziya, kechinma, fikr oqimi tarzida namoyon boʻladi. K.Ning 3 xil koʻrinishi mavjud: asar qahramonlarining birbirlari bilan toʻqnashuvi, kurashi; shartsharoit, muhit bilan toʻqnashuv; oʻz-oʻzi bilan ichki kurash.

6.Me’yor - jamiyat a’zolari tomonidan qabul qilingan, ma’qullangan va ularga tushunarli bo`lgan til birliklari-ning nutq jarayonida qo`llanish holati va imkoniyatidir. Me’yor - tilning yashash shaklidir. Til va nutq tizimida me’yor o`ziga xos o`rniga ega. Til material sifatida nutq jarayonida xizmat qila boshlagan lahzalardanoq uni me’yorlashtirish jamiyat ehtiyojiga aylangan va me’yoriy muammolar kun tartibiga qo`yilgan.

7.Sotsial guruh tushunchasi, uning asosiy belgilari. Sotsiologiyada sotsial guruhlarga ajratish mezonlarining xilma-xilligi sotsial guruh turlari: katta va kichik, rasmiy va norasmiy, birlamchi va ikkilamchi, inguruh va autguruh, referent guruhlar va boshqalar. G’arb sotsiologiyasida kichik guruhlar nazariyasi: sotsiometriya, guruh o’zgaruvchanligi, psixoterapevtik va boshqalar sotsial guruhlarning shakllanishi, ishlashi va taraqqiy etishi qonunlarini tushuntiruvchi nazariyalar sifatida.

8.Sotiologiyaning asosiy vazifalaridan biri ijtimoiy hayot va ijtimoiy munosabatlarni o‘rganishidir. Sotsiologiya terminining o‘zi tarjima qilinganda «jamiyat haqidagi so‘z» ma'nosini anglatadi. Sotsiologiya fani insonni alohida emas, balki o‘zaro munosabatda bo‘lgan va o‘zaro aloqada bo‘lgan insonlarning faoliyatini, ularning bir-biri faoliyatlari mobaynidagi tasirini o‘rganadi.

9.Uning iqtisodiy mavzularga oid fikrlarini o'z ichiga olgan asosiy asarlari nikomaxovning etikasi va siyosati. Boylik orttirish va ehtiyojlarni qondirish usullarini ko'rib chiqqan aristotel iqtisodiy va xrematistikani ajratib ko'rsatdi. Iqtisodiyotning maqsadi sifatida hayot va maishiy, shuningdek davlat ehtiyojlari uchun zarur bo'lgan qiymatlarni olish.

10.Arxaik yoki ibtidoiy madaniyat- mavjud insoniyat madaniyatning ibtidosi va eng uzoq davom etgan davridir. Bu davr insoniyat tarixi umumiy ko‘lamining 99 foizini tashkil qilgan holda zamonaviy madaniyatga beqiyos ta’sirini ko‘rsatib kelmoqda. O‘sha vaqtda vujudga kelgan arxaik madaniyatning ayrim ko‘rinishlari bo‘lmish fikrlash tarzi, fe’l-atvor hozirga qadar yo‘qolgan emas.

KONT (comte) ogyust (1798.19.1, monpelye — 1857.5.9, parij) — fransuz faylasufi, pozitivizmning asosiy vakili. Sen-simonta kotiblik qilgan (1817—22). Tarix va sotsiologiyaga oid qarashlari sen-simonning kuchli taʼsirida boʻlgan. K. Har qanday metafizikani rad etgan. Pozitivizmga empirizm bilan mistitsizm orasidagi oʻrta yoʻl sifatida qaragan. K. Fikricha, fan mohiyatni emas, faqat hodisani biladi. Jamiyat taraqqiyotini belgilovchi insoniyat aqlzakovati evolyusiyasining 3 bosqichi (ilohiy, metafizik, pozitiv yoki ilmiy) nazariyasini ilgari surdi. Fanlar tasnifini ishlab chiqdi. K. "Sotsiologiya" tushunchasini ilk bor fanga kiritdi, u tufayli sotsiologiya muayyan ilmiy tizimdan joy oldi.

E’tiboringiz uchun raxmat