Ииршишнивп ■l/fl w eb-dizflyn ■

1.5.  Kompyuter  grafikasining  vositalari
K om pyuterda  tasvirlar  bilan  ishlash  ja ra y o n id a   tu rli-tu m a n  
vositalardan  foydalaniladi.  Shuningdek,  bu  vositalardan  foydala- 
nishda  kom pyuierning o ‘ziga  ham  talablar q o ‘yiladi.  Tasvirlar bilan 
ishlashga  m o ija lla n g a n   k o m p y u te rla r  b o sh q a   k o m p y u terlarg a 
qaraganda  kuchliroq  b o lis h i  zarur.  Eng  avvalo  uning  xotirasi  k o kp 
va qattiq disk sig'imi katta bo ‘lishi lozim.  C hunki grafik fayllarining 
o ic h a m la ri ju d a   katta  b o ‘ladi.  Bunday  kom pyuterlarning  operativ 
xotirasi  m in im u m   128  megabayt  b o ‘lishi  m um kin.  Agar  256  mega- 
bayt  va  u n d an   yuqori  xotira  o'rnatilsa  maqsadga  muvofiq  b o ‘ladi. 
Qattiq; d^skning  hajmi  20  gigabayt  atrofida  b o ‘lishi  m um kin.  Agar 
biiriirig diskimiz o'lcham i  5 gigabayt b o ls a , yangi rasm chizilgandan
16

---

keyin,  eskizlarini  olib  tashlashga  t o ‘g ‘ri  keladi.  K om pyuterlarda 
kompakt  disklarga  yozib  oluvchi  m oslam a  b o is a ,  illustratsiyalarni 
boshqa  kompyuterlarga  k o'chirish  qulay  bo‘ladi.
Protsessor zamonaviy va yetarlicha te z  bo'lishi  kerak.  Aks holda 
tasvirlarni  tahrirlashda  kom pyuter  ko ‘p  o ‘ylanib  turishi  m um kin.
H ar  qanday  kom pyuterda  m o n ito r  asosiy  k o m p o n en tlard an  
hisoblanadi.  17  dyuym dan  kichik  diagonalli  m onitorlar  eskirgan 
hisoblanadi.  Yaxshisi  19  dyuym li  m o n ito rla rd a n   fo y d alan g an  
m a’qul.
(Jo‘shimcha  vositalar.
  K om pyuter  grafikasida  ishlatiladigan  q o 'sh im ch a 
vositalardan  biri  bu  raqamli  fotokam era  hisoblanadi.  U lar oddiy  fotoapparat 
singari  ishlaydij  lekin  plvonka  o'rniga  tasvirni  eiektr  signallariga  aylantirib 
beruvchi  yorug’lik  sezuvchi  e lem en td an   foydalaniladi.  T asvir  signallari 
kodlanganidan  kcyin,  lilar  kam eraning  xotirasiga  joylashadi.  U ndan  keyin 
esa  xohiagan  paytda  kom pyuterga  yozib  olish  m um kin.  Shundan  kcyin  bu 
tasvirlar  xohiagan  grafik  m u h arrird a  qayta  ishlanadi  va  p rin terd a  chop
Bundan  tashqari,  siz  grafik  fayllarni  kom pakt  disklarga  yozib  olib. 
raqam li  k o ;rin ish d a  fotoalbom   tashkil  qilishingiz  m um kin.  A gar  sifatli 
fo to k am era   b o l s a .   sk a n c r  yoki  nusxa  k o 'c h iru v c h i  q u rilm a la r  kerak 
bo‘lmaydi.  Raqamli kam eralarni Agfa.  C anon.  Kodak, Olympus kabi firmalar 
ishlab  chiqaradi.  K om pyuter  grafikasi  uchun  yana  bir  zarur  vositalardan 
biri  bu  maxsus  pcroli  grafik  planshet  hisoblanadi.  Planshetga  grafik  pcro 
b ila n   x u d d i  q a la m d a   q o g 'o z g a   c h iz g a n d c k   c h iz ila d i.  Bu  e sa   rasm  
chizuvchilarga  katta  im koniyatlar  beradi.  Bu  planshetlarni  Wacom  firmasi 
ishlab  chiqaradi.  Grafik  peroda  istc'm ol  elem enti  va  birlashtiruvchi  kabel 
bo'lm aydi.  Pcro  oddiy  ruchkaga  o'xshaydi.  Grafik  pero  orqasiga  aylan- 
tirilib.  xuddi  o ‘chirg‘ich  bilan  o ‘chirgandek  o'chiriladi.
K om p y u terlarg a  ra sm lar  va  su ra tla rn i  kiritish  u c h u n   sk an erlard an  
foydalaniladi.  Yuqori  sifatli  skanerlarni  Agfa  va  UM A X   firm alari  ishlab 
chiqaradi.
Grafik  ishlam i  printersiz  tasavvur  qilish  m um kin.  Lekin  grafikani  qo- 
g‘ozga  chiqarish  u ch u n   lazer  p rin te rla rid a n   foydalangan  m a ’qul.  Lazer 
printerida  oq-qora  tasvirlar  va  xom aki  rasm lar  chop  qilinadi.  Lekin  chop 
qilingan  rasm lar  rangsiz  b o ‘lsa?  o ‘z  go‘zaliigini  yo‘qotadi.
Yuqori  sifatli  realistik  tasvirlarni  ch o p   qilish  uchun  fotografik  printer- 
lardan  foydalaniladi.  Fotoprinterlardan  eng  sifatlisi  Epson.  Stylus  p hoto- 
seriyasidagi  printerlar hisoblanadi.  Bu  printerlar
qilinadi.
fovdalaniladi.
17

---

Savol  va  topshiriqlar
1.  Raqamli fotokamera  va  skaner qanday  maqsadda  ishlatiladi ?
2.  Printerlar  haqida  та ’Iи mot  be ring.
3.  Grafik  pero  qanday  vazfani  bajaradi?