Ииршишнивп ■l/fl w eb-dizflyn ■

Havolalar tuzishning maxsus hollari
Havolalar yordamida nafaqat boshqa HTML-hujjatni ochish, 
balki mavjud bir hujjat ichida ham ichki havolalarni q o ‘llash 
mumkin. Agar siz yaratayotgan sahifadagi matn haddan tashqari 
ko'p bo‘Isa va uni mavzu bo‘yicha boyish imkoni bo‘lmagan taqdirda 
siz sqhifa ichiga m a ’lum kalit so‘z!ardan foydalanib havolalar 
menyusini yaratishingiz mumkin. Bunday ichki havolalar menyusi 
sahifadagi matnni o ‘qish jarayonini tezlashtiradi va o ‘quvchi o ‘zi 
uchun kerakli m a’lumotni butun matn ichidan topib olishi oson 
kechadi.
Ichki havola tegining NAME atributi yordamida amalga 
oshiriladi;
— 
NAME — tegi tarkibida yoziladi va HTML-hujjatdagi 
matn tarkibidagi m a’lum kalit so‘zga boglanadi.
HTML-hujjatning biror-bir joyiga havola qilish uchun havola 
qilinayotgan nuqtani tegining N A M E atributi yordamida 
belgilab olish zarur. Masalan, sahifa yakunidan uning boshiga qaytish 
uchun HTML-hujjat boshlanishida quyidagi kodni yozamiz:
 .
So‘ngra sahifa yakunida matn yakun topgan joydan so‘ng mana 
bu kodni teramiz:
Yuqoriga qaytish
Agar siz sahifani brauzerda ochib «Yuqoriga qaytish» havolasi 
ustida kursorni bossangiz, brauzer yana matn boshiga «#Top of 
Page» nuqtasiga qaytadi. «#Top of Page» havola murojaat qilayotgan 
nuqta nomi. Teg kodlarini terishda xatolikka yo‘l qo'ysangiz, bu 
katta xatolik emas. Faqatgina havola ishlamaydi, xolos.
Shuningdek, ichki havolani boshqa H TM L fayldagi matnning 
biror-bir nuqtasiga ham bog‘lash m um kin. Aytaylik sayohat. 
HTM L Fransiya bo‘limiga murojaat qilish lozim. Buning uchun 
quyidagi usuldagi kod yoziladi:
Fransiyaga sayohat 
< /A > .
Yuqoridagi misoldan ko‘rinib turganidek, avval HTML-hujjat 
nomi (agar u boshqa papkada joylashgan b o isa, u holda faylga 
bo‘lgan y o i, papka nomi) kiritiladi va # simvolidan so‘ng havola 
murojaat qilayotgan nuqta nomi yoziladi.
114

---

Navbatdagi misolda HTML-teglar qaijday yozilganiga e ’tibor 
bering:
< H T M L >
< H E A D >
Yevropa bo‘ylab sayohat < /T lT L E >
< /H E A D >

Yevropa dal/latlari bo'ylab sayohat- 
dan olgan ta assu ro tla rim < /B X /P >
< P > < A H R E F = « # G e r m a n y » X B [ > G e r m a n i y a < / B > < /
A X / P >
 < B > I ta liy a |/B > < /A X /P >
< P > < A H R E F = « # F r e n c h » X B > F r a r |s i y a < / B X / A X / P >
< P > K irish < /P >
M atn M atn M a tn M atn M atn M a |n M atn M atn M atn
M atn
M atn M a tn M a tn M atn M atn M a tn M a tn M a tn M a tn
M atn< B R >
< P X B > < A N A M E = « G e rm a n y » > G |rm a n iy a < /A > < /B >
< /P >
< P> M atn M atn M atn Matn M atn M atn Matn M atn M atn 
M a tn < /P >
< P> M atn Matn Matn Matn Matn M atn Matn Matn M atn 
M a tn < /P >
< P X A H R E F = « # T o P o f P a g e » > Y iJo rig a < /A X /P >
< P X A N A M E = « I ta ly » X B > lta liy a < l'B X /A X /P >
< P> M atn M atn Matn Matn Matn Matn Matn Matn Matn 
M atn < /P >
M atn M atn Matn Matn Matn Matn Matn Matn Matn 
M atn < /P >
< P>Yu(|origa
< P> F r a n |i y a < /B > < / A X / P >
< P> M atn M atn Matn Matn Matn Matn Matn Matn M atn 
M atn < /P >
< P> M atn M atn M atn Matn Matn M atn M atn M atn Matn 
M atn < /P >
115

---

< A H R E F = « # T o p o f Page»>Yuqoriga
< /B O D Y >
< /H T M L >
Havolalarning qo‘shimcha imkoniyatlari
Havolalarni nafaqat HTML-fayl yoki hujjat ichidagi kalit so‘zga, 
balki FTP-serverlarda saqlanayotgan fayllar va E-mail (elektron 
pochta)ga ham o krnatish imkoniyati mavjud.
FTP-havoIalar
FTP-serverlarda saqlanadigan fayllarni yuklash uchun, FTP- 
havolalar tuziladi. FTP-serverlarda turli fayllar yoki dasturlar 
in te rn e t orqali yuklash u c h u n saqlanadi. A ytaylik, siz o ‘z 
sahifangizda biror-bir qiziqarli dastur, tasvir yoki musiqa haqida 
m a’lumot yozdingiz va uni yuklab olish uchun fayl saqlanayotgan 
FTP-server manzilini havolada ko‘rsatmoqchisiz. U holda fayl 
joylashgan FTP-serverda havola quyidagi tarzda ifodalanadi:
ftp://ftpsitenam e.com /program s/program .exe»> 
Faylni yuklash.