Ииршишнивп ■l/fl w eb-dizflyn ■

Oddiy jadvalla r tuzish
Jadval tuzish usullarini tu s h u n ib olish u c h u n dastavval eng 
oddiy jadvalni tuzishni o ‘rganam iz. Biz tu z m o q ch i b o ‘lgan jadval 
u chta u stu n d an iborat b o i a d i va h a r bir ustunda 3 d o n a katakchalar 
o ‘rin oladi. Jadvalning birinchi u stu n in i «M ahsulot», ikkinchisini 
esa — «Rangi». uchinchisini «N arhi» deb nom laym iz. Biz tuzgan 
jadval m a n a b u n d ay k o ‘rinishda b o i a d i (5.2-jadval):
5.2-ja d v a l
M ahsulot
Rangi
N arxi (so ‘ra)
Q alam
Q ora
100
Q a la m o ch g ich
Q ora
50 0
E n d i u s h b u j a d v a l n i t u z i s h d a q a n d a y H T M L - t e g l a r d a n
foydalanilganligini k o ‘rib chiqam iz:
< T A B L E >
< T R >
< T D > M a h s u l o t < / T D >
< T D > R an g i < / T D >
< T D > N a r x i ( c o 'm .) < / T D >
< / T R >
< T R >
< T D > Q a l a m < / T D >
< T D > Q o r a < / T D >
< T D > 1 0 0 < / T D >
< / T R >
< T R >
< T D > Q a la m o c h g ic h < /T D >
128

---

< T D > Q o r a < / T D >
< T D > 5 0 0 < /T D >
< / T R >
(q ato rn i o ch ish va yopish uch
< / T A B L E >
m arta tak ro rlan ad i)
Jadvalni o ch u v ch i teg
1-q a to rn i o ch u v ch i teg
1-jadval boMagini ochuvchi va yopuvchi teg
2-jadval boMagini ochuvchi va yopuvchi teg
3-jadval boMagini ochuvchi va yopuvchi teg
1 -q a to rn i yopuvchi teg
Jadvalni yopuvchi teg
M isolda ko ‘rinib turibdiki, jadvalni < T A B L E > va < /T A B L E >
teglari y o rd a m id a ochiladi va yopiladi. Q a to rla r u c h u n < T R > va 
< / T R > teglari q o ila n ila d i, < T D > va < / T D > teglari esa jadval 
ustunlarini (katakchalarini) belgilash u c h u n ishlatiladi.
Jadval chizish — H TM L leg atribut/ari
M u ra k k a b ja d v a lla r tu z ish n i b o s h la s h d a n avval < T A B L E > , 
< T R > va < T D > teglariga q isqacha ta sn if berib o 'ta m iz . M az k u r 
u c h ta teg b ilan q o ila n ila d ig a n bir xildagi atributlari m av ju d boMib. 
fa q a tg in a u la rn in g farqli to m o n i, u la rn in g t a ’sir d o ir a la r in in g
ch eg aralan ish id a.
B G C O LO R
— yordam ida jad v aln in g orq a fonida q a n d ay rang 
qoMIanilishi belgilanadi.
BACKGROUND 
— jadvaldagi boMakcha foni sifatida berilayot- 
gan tasv irjo y la sh g a n jo y va uning no m in i belgilash u c h u n ishlatiladi. 
A gar siz bu atributni < T A B L E > tegidan s o 'n g qoMlasangiz, u holda 
siz tanlagan tasvir jadvaldagi h a r bir kataklar foni sifatida qoMIaniladi. 
< T R > tegidan so ‘ng qoMlanilganda, m a z k u r q a to rd a joylashgan 
h a m m a k a tak c h alar u c h u n , < T D > tegidan so*ng qoM lanilganda 
esa a n iq b iro r katakchagacha fon o ‘rnatiladi.
W ID TH
— jadval eni (kengligi)ning oMchami u m u m iy jadval 
u c h u n xos. Bu atribut bilan jadvaldagi m a ’lum bir u s tu n c h a yoki 
b o ‘la k n i n g k e n g lig in i piksel y o h u d foiz o M c h a m id a b e lg ila sh
m u m k in . Bu atribut < T A B L E > yoki < T R > tegi bilan qoMlanilgan 
ta q d ird a h a m b ir xil k o ‘rinishdagi, y a ’ni siz bergan o ic h a m l a r n i 
hisobga olgan h o ld a jadval en in in g kengligini belgilaydi. S h u n i d o im
129

---

«FR O N T PAGE» D ASTURIDA W EB-SAHIFALAR
YARATISH
VI B O B
6.1. Front P ag e dasturi bilan tanishuv
Frontpage dasturi web-sahifalar, web-saytlar va w eb-uzellar 
yaratishga m oijallangan professional dastur hisoblanadi.
Microsoft Office 2007 da FrontPage dasturi o krniga Microsoft 
Expression Web kiritilgan. Microsoft Office 2010 paketida esa 
FrontPage dasturi o ‘rniga Microsoft Office Share Point Designer 
kiritilgan [55, 62].
FrontPage dasturining versiyalari:
1995 - Microsoft Front Page 1.1;
1997 - FrontPage 97 (2-versiya);
1997 — FrontPage Express 2.0;
1998 — M acintosh u ch u n Microsoft Front Page;
1998 - FrontPage 98 (3-versiya);
1999 - FrontPage 2000 (9-versiya)
2001 — Microsoft FrontPage 2002 (10-versiva);
2003 — Microsoft Office FrontPage 2003 ( 1 1-versiya).
FrontPage muharririda masterlar mavjud bulib. ular yordamida 
tezkorlik bilan web-sahifa va shuningdek web-saytlarning tizim - 
langan va dizaynga ega shablonlari yordam ida web-sayt, web- 
sah ifalar va w e b -u z e lla r y aratish m u m k in . U n d a n ta s h q a ri, 
FrontPage yordamida web-sahifa va web-saytlarni bo‘sh sahifa va 
b o ‘sh web-uzellar asosida yaratish mumkin.
F ro n tP ag e 2003 am aliy dasturi — bu tezkorlik bilan sayt 
yaratishga m o ija lla n g a n vizual H T M L -m u h a rrir hisoblanadi. 
H T M L tili w e b - m u h itid a g i asosiy d a stu riy til h is o b la n a d i. 
F ro n tP ag e y ordam ida saytning strukturasini yaratish, sahifani 
formatlash, interfaol vositalar bilan to ‘ldirish va internet tarm o - 
g‘idan serverga fayllarni yuklash mum kin.
Front Page yordam ida sayt yaratish uch u n H T M L n i o ‘rga- 
nishga zarurat qolmaydi. FrontPage dasturida kerakli web — sahifaga
138

---

m atnni kiritish, kerakli joyga rasm ni joylashtiriladi, xolos. Front 
Page dasturi yordam ida turli effektlar yaratish h a m m um kin. 
Odatda, bunday effektlarni yaratish u ch u n skriptlar yoki D H T M L
dasturlaridan foydalaniladi.
Sayt yoki web-uzel — bu w eb-sahifalar va fayllarni maqsadli 
bog‘langan m ajm uidir. F ro n tP ag e dastu rida m asterlar mavjud 
b o i i b , u lar yangi yaratilgan web-sahifa asosida sayt, shablonlar 
yoki u zellar yaratish im k o n in i beradi. F ro n tP a g e dasturining 
masteri va shablonlari turli tipdagi saytlarni yaratish imkonini 
beradi.
H ar bir saytda asosiy yoki uy sahifasi deb nom langan bitta 
sahifa mavjud bo'ladi. Uy sahifasi — birinchi web-sahifa bu saytga 
ta sh rif buyuruvchi birinchi du ch keladigan sahifa hisoblanadi. 
Navigatsiya va giperhavolalarni qoMlagan holda foydalanuvchi 
saytning boshqa sahifalariga 
0
‘tishi m um kin bo'ladi.
O datda, sayt web-serverda — kom pyuterda joylashgan b o ‘ladi. 
Bu kom pyuter sayt tashrif buyuruvchilarini web-sahifaga bog'lanish 
(tashrif buyurish) im konini beradi.
B u n d a n tash q ari, F ro n tP a g e fo y d ala n u v ch i k o m p y u terid ag i 
fayllar tizim i o rq ali b ev osita sayt y aratish im k o n in i beradi. 
Sayt ta y y o r b o vlg a n d a n k ey in esa W e b - s e r v e r d a u n i n a s h r 
q ilin ad ij
6.2. FrontPage amaliy dastur asosiy oynasi
FrontPage (П уск > П рограм м ы > FrontPage) dasturini ishga 
tushirgandan keyin ekranda dastur oynasi paydo bo'lad i. U nda 
yangi (y an_ sah _l.h tm ) sahifa tasvirlanadi. M asalalar maydonida 
Приступая к работе paneli joylashgan.
FrontPage amaliy dasturi oynasi quyidagi qismlardan tarkib 
topgan: sarlavha qatori, m enyu qatori, tahrirlash va formatlash 
uskunalar panellari, teglarni tez tanlash tugmasi (teglarni tahrirlash 
va kiritish uchun), sahifani tanlash vkladkasi yorliqlari (sahifalar 
o ‘rtasida o ‘tish uchu n ), ishchi oyna, qaysiki unda yangi sahifa 
ifodalanadi, chizish panellari, ko‘rish rejimlari tugmasi, 56 kbit/s 
tezlikda sahifani yuklash uchun kutiladigan vaqt indikatori, sahifa 
o ic h a m la ri indikatori, masalalar maydoni (6.1-rasm).
139

---

Menu
qatori
Sahifani
tanlash
T( hrirlash us-
kunalar paneli
Formatlash :is-
kunalar paneli
Tegni tezkor
tanlash
Тти N
m
P
otji
ясиоятам»» и » л Уад» 
Яншшшшаая