Ииновацион педагогика тушунчаси

Идентификация –
онгсиз равишда ўзини 
бошқа одам билан солиштириш ва ўзига ѐққан ҳиссиѐт сифатларини 
унга ўтказилишидир. Бу ўз индивидуаллигининг чегараларини 
кенгайтириш билан ўзини бошқа инсонга кўчириб қўйиши экан: агар 
инсон ўзининг менга бошқасини киритса, унинг фикр, ҳис ѐки 
ҳаракатларини олиб келади. Ўзини - «намуна» ўрнига қўйиб кўриб, 
ўзининг «мен» марказини умумий фазода жойлаштириб, у меҳрликни, 
эммоцияни, бошқасини ўзидек сезиш ва уни яхшироқ билиб олиши 
мумкин, аммо кечинмаларини тушунишини, умумий ҳис ва туйғулар
орқали 
индивидуалликларнинг 
«қўшилишини» 
англатади. 
Идентификация фақатгина ўзини бирортаси билан солиштирганда 
эмас, балки ўзини маълум бир бўлимга, синфга психологик тур
кўринишида ишлатади. Демак, ўқитувчилар, у ѐки бу педагогик 
оқимнинг давомчилари ўзининг ички дунѐсига улар томонидан ҳурмат 
қилинган 
инсонларнинг 
қадриятларини, 
ўзлаштиришларини 
киритадилар. Педагогик оқимга киришини ўз ҳурматини қадрлаш 
туйғусини шакллантиради, ўз ҳурматини оширади, чунки ўқитувчи 
ўзидан баланд, зўр ҳодисага қарашлигини сезади. Бу ўқитувчига кучли 
бўлиши орқали ҳимоясизликни ечишга ѐрдам беради. Идентификация 
ўзини тарбиялаш воситаси бўлади ва унинг асосини бошқа одамлар ҳис 
ва аҳволи билан эмоционал умумийлик сезишганидек эмоциядан 
иборат бўлади. 

---

117 
Ригидлаш 
– инглизча ―қаттиқ‖ деган маънони англатади. Бу 
ўзининг имкониятларида олди ва орқа амортизатори йўқ 
велосипед олд амартизатор анча енгил мустаҳкам қаттиқ вилка 
билан алмаштирилади. Бу эса велосипедни енгил бўлишига олиб 
келади ва уни мустаҳкамловчи қаттиқлик ҳисобига велосипед 
тезлиги ошади. Шунга қарамасдан велосипед фақат текис асфалт 
йўлдан юрлади. Ўйдин-чуқур ерларда ўтиши қийинлашади. 
Турли хил психологик ҳимояларни кўриб чиқиш шуни 
кўрсатадики, бири одамни тинчлантиради, қадриятлар тизимини 
ўзгартиради ва бу эса тизимга янгиланишни киритади, бошқалари эса 
янгиланишнинг инкор этишига ѐрдам беради ва ўз ички ―мен‖ини 
сақлаб қолади. Лекин, педагогик янгиланишларни ўзлаштиришни 
ижтимоий ҳимоясини яратувчи ижтимоий жамоага, педагогик жамиятга 
боғлиқ. Ижтимоий ҳимоя – бу жамиятда бор бўлган халқ усуллари, 
улар 
қарама-қаршилигида 
ва 
тушунмовчилигида 
туғилади. 
Антипедагогик тўсиқ – жамиятшунослик, психологик адабиѐтларда 
анъанавий ишлатиладиган тушунча. Психологик, ички шахсий тўсиқ 
ўқитувчининг индивидуал хусусиятларидан ва ўзи кирадиган 
жамоанинг ижтимоий-психологик белгиларидан келиб чиқади. 
Ташқи томондан бу тўсиқ айрим инновацияларга мос бўлган 
жамиятда вужудини тотал стереотипларни акс эттирган ҳимоялаш 
фикрларида «ҳа лекин...», кўриниши бўйича яралган бир неча 
педагогик стереотипларни ажратиш мумкин. Уларнинг кўпчилиги 
педагогик янгиланиш ҳолатларида ишлатилади. Қуйида бир нечтасини 
санаб чиқамиз: