Ииновацион педагогика тушунчаси

Асосий маълумотлар
3-МАВЗУ: ПЕДАГОГИК ИННОВАЦИЯЛАРНИ 
ҲАЁТГА ТАТБИҚ ЭТИШНИНГ ТАШКИЛИЙ 
АСОСЛАРИ 

---

18 
1. Маълумки, дидактиканинг предметини ўргатиш, ўрганиш 
таълим мазмунини ташкил қилади. Бунда иштирок этаѐтган учта 
компонент бир-бирлари билан шундай узвий алоқадаки, улардан 
бирини эътибордан четда қолдириш мумкин эмас. Хўш, нимани 
нимадан бошлаш керак? Ишни ўрганиш ѐки ўргатишдан бошласак, 
табиий равишда савол туғилади: нимани (қандай мазмундаги ўқув 
материалини) ўрганмоқчисиз ѐки ўргатмоқчисиз? Ўргатиш ҳам, 
ўрганиш ҳам асосий мақсадга йўналтирилган таълим объекти ва охирги 
натижа маҳсули бўлмиш таълим мазмунига боғлиқ. 
Ҳар хил мазмун уни ўзлаштиришнинг ўзига хос усуллари билан 
фарқ қилганлиги учун ўрганишнинг қандай бўлиши унинг мазмунига 
боғлиқ, бу эса ўрганишни ташкил этувчи ўргатувчига боғлиқ. Шундай 
қилиб, дидактик тафаккур - бу ўрганиш, ўргатиш ва таълим 
мазмунининг доимий алоқалари, муносабатларини излаш, аниқлаш 
демакдир.
Ўқитувчи ўқувчини фаоллаштирадиган, ўзи ва ўрганувчи учун 
қулай бўлган йўлларни, усул ва услубларни, ўқитиш шакллари, метод 
ва воситаларни излайди, уларни такомиллаштиради. Шу боисдан ҳам 
«педагогик 
технология», 
«дидактик 
технология», 
«таълим 
технологияси» атамалари қаторидан «педагогик инновациялар» 
атамаси ҳам мустаҳкам ўрин олмоқда. 
Юқорида санаб ўтилган тарзда ўргатиш, ўрганишда таълим 
мазмуни асосий ўрин тутади. Шунинг учун ҳам, ўз олдимизга Давлат 
таълим стандартларини яратиш биринчи галдаги вазифа қилиб 
қўйилди. Бу вазифанинг уддасидан чиқдик. Давлат таълим 
стандартлари 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Вазирлар 
Маҳкамаси 
томонидан тасдиқланиб, ҳар бир таълим муассасаларига, ҳар бир 
ўқувчига етказилди. Эндиги вазифа шу стандартларни тезроқ ҳаѐтга 
татбиқ этиш механизмини яратишдан иборат. 
Бироқ, эътироф қилиш керакки, ҳали Республикамизда янги 
педагогик технологияларни, таълим инновацияларини тўплаш, улар 
ичидан фаолиятимизда энг кўп самара берадиганларини танлаш, 
тажриба-синовдан ўтказиш ва қўллаш- жорий этишни йўлга қўядиган 
тизим (механизм) шакллантирилмаган эди.
2. «Таълим тўғрисида»ги Қонун, «Кадрлар тайѐрлаш миллий 
дастури» талаблари асосида ишлаб чиқилган умумий таълим фанлари 
бўйича Давлат таълим стандартлари ишлаб чиқилиб, босқичма-босқич 
амалга оширишга киришилгандан кейин бу соҳадаги ишларни аниқ бир 
тизимга солиш, қўллаб - қувватлаш, янгиликларни жорий этишга 
етарли шарт-шароитлар яратадиган тузилмаларга бўлган эҳтиѐж яққол 

---

19 
кўзга ташланди. Чунки, Давлат таълим стандартлари ўқувчилар 
билимига қўйиладиган мажбурий минимал даража бўлиб, давр 
ўқувчиларга таълим стандартлари даражаси талабларидан ошириб 
билим, иқтидор ва кўникмалар беришни тақозо этади. Бу масалани 
ижобий ҳал қилиш илғор тажрибалар, янги педагогик технологияларни 
излаш, уларнинг дидактик имкониятларини синаб кўрган ҳолда 
амалиѐтга татбиқ этишга бўлган ҳаѐтий эҳтиѐжни ошириб юборди. 
Бундан келиб чиқадиган амалий ҳулоса - илғор таълимий янгиликларни 
аниқлаш, уларнинг жамғармаларини ташкил этиш, синаб кўриш, 
педагогик амалиѐтга жорий қилишнинг, илмий хулосаларини ишлаб 
чиқиш ва амалиѐтга татбиқ этиш тизимини яратиш масаласининг 
долзарблигини оширди. Ҳозирги кунда бу тизимни яратиш йўлида бир 
қатор изланишлар, саъй- ҳаракатлар бошлаб юборилган.
Жумладан, вазирлик, вилоят халқ таълими бошқармалари 
таркибида Давлат таълим стандартлари бошқармалари ва бўлимлари 
(мониторинги) ташкил этилган.