Iii. T. Otaeoeb, m y m m h o b

248

---

X I б о б
С О К Л О М Т У Р М У Ш Т А Р З И Н И  
Ш А К Л Л А Н Т И Р И Ш Д А А Т М О С Ф Е Р А  
Х Д В О С И Н И Н Г А Х А М И Я Т И
1 1 .1 . А тм осф ера кавоси тутрисида туш унча
А тм осф ера \а в о с и е р н и н г устки к,исмини )фаб олган
газли к,ават булиб, у табиий ом иллардан бири \и со б л ан ад и . 
Атмосф ера кавоси таркибида ю кррида ай тганим издек, азот, 
оксиген, карб онат ан ги д р и д а, водород, азон, орган ва бош - 
к,а инерт газлар мавжуд.
М аъ л у м отл арга кура, е р н и н г усти даги \ а в о ц атл ам и
1500—2000 км ю кррига таркдлар экан . А тмосф ера \а в о с и - 
н и н г асосий массаси д ен ги з ю засидан 5 км ораликда стар 
экан . А тм осф ера хавоси куёш н и н г иссик, нурини узида сак,- 
лаб к,олади.
Атмосф ера хдвосининг и н со н учун э н г зарур эл ем е н та
оксигендир. О ксиген ин со н га, ун и н г мех,нат д ал и ш ж араё- 
нига, к о б и л и яти га, хдёт ф ао л и я ти га ум уман 
с о е л о м
тур- 
муш тарзига уз таъ сирини кхфсатувчи омилдир.
XX ва XXI аср ж и с м о н и й , кул м е \н а т н и и г акд и й м е \-
натга утиш и, ф аол \ар а к а тл а н и ш ж а р а ён л а р и н и н г тобора 
пасайиб б о р и ш и , ута куп и н ф о р м ац и о н х аб арл арн и н г куп а- 
й иш и , стресс х,олатларнинг тобора о рти ш и , куп ч и л и к и н - 
со н л ар н и н г табиатга к,изикиш и ку н дан -кун га п асай и б бо- 
раётгани билан характерли. Вах,оланки, и н с о н н и н г со таи - 
ги ва ун и н г муста х,камлигн ун и н г \а р а к а т ф аолли ги га ва 
табиий о м и лл ар н и н г соглом лаш тириш хусусиятларига бог- 
лик, э к а н л и г и и н с о н л а р г а куп а е р л а р д а н б уён м аъ л ум
булган.
249

---

К дцим дан м аъ л у м к и , о л и м л а р , таб и б л ар и н с о н н и н г
турли та ъ с и р л а р га ч и д а м л и л и г и н и о ш и р и ш д а т а б и и й - 
и к д и м и й о м и л л а р д а н ф о й д а л а н и ш зарурати б о р л и ги н и
б и лган лар. Э р а м и зн и н г б и р и н ч и 1000 й и ллиги о х и рл ар и - 
да яш аб иж од к и л га н н р ач -таб и б , ф ай л а с у ф о л и м Абу 
Али ибн С и н о у зи н и н г «Тиб к,онунлари» китоби да ай ти - 
ш и ч а, жуда куп к а с ал л и к л а р н и д авол аш да, та и а н и
c o f
- 
л и г и п и сакдаш да тоза х,авоии б ирорта д ори га ал м аш ти - 
риб булмайди деб, к,айта-к,айта ого\лантиради.