Iii-qism To‘g‘ri t

Tashqi ilashmali evolventa profilli
g‘ildirak tishini yasash
1. chizmaning uzunlik masshtabi _l ni tanlaymiz. Bunda tishning chizmadagi balandligi h ф 50 bo’lishi kerak:
_l=h/h=0,01125/56,25=0,0002m/mm
bu masshtab 5:1 ga to‘g‘ri keladi. Bunda chizmaning barcha o‘lchamlari masshtab bo‘yicha 5 marta kattalashtiriladi.
2. G‘ildiraklarning O₄ va O₅ markazlari oralig‘ini (2-shakl) topamiz:
a_w=a_w/ _l=0,110/0,0002=550mm
3. O₄ va O₅ markazlar to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi, bu markazlardan
r₄=r₄/ _l=0,0375/0,0002=187.5

23

2-shakl

24

r₅=r₅/ _l=0,109/0,0002=545mm

radiuslar bilan bo‘lish aylanalari chiziladi.
4. Ikki aylananing urinish nuqtasi p dan P dan (ilashish qutbidan) bo‘lish aylanalariga urinma  chiziq o‘tkaziladi. U O₄ va O₅ markazlarni tutashtiruvchi chiziqqa tik bo‘ladi.
5. O₄ va O₅ markazlardan

r_B4= r_B4/ _l=0,035/0,0002=175
r_B5= r_B5/ _l=0,069/0,0002=345
radiuslar bilan aylanalar chiziladi.
6. Qutb nuqtasi P dan  urinmaga 20⁰ burchak ostida
asosiy aylanalarga umumiy bo‘lgan urinma chizig‘i N N o‘tkaziladi. Bu urinma chiziq asosiy aylanalar r_B4 va r_B5 da urinish nuqtalari A va B ni beradi. Bunda AB kesma nazariy ilashish chizig‘i bo‘ladi.
7. G‘ildirakning O₄ markazidan
r_a4= r_a4/ _l=0,0425/0,0002=212.5
radiusi bilan g’ildirak tishlarining botiqlari aylanasi,
r_f4= r_f4/ _l=0,00,0002=156
radiusi bilan esa g‘ildirak tishlarining botiqlari aylanasi
chiziladi.
8. Ilashish chizig‘i N N ni ikki g‘ildirakning asosiy
aylanalarida dumalatib, qutb nuqtasi P dan o‘tuvchi evolventa profili chiziladi.
Tish profili chizishning grafikaviy va grafoanalitik usullarini ko‘rib chiqamiz.