Iii hayot faoliyati xavfsizligi 48 xulos a 54 Foydalanilgan adabiyotlar 55 kiri sh

1.2 KONVERTOR FUTEROVKASI.
Kislorod-konvertorli futerovka ekspluatatsiyasi sharoiti qiyinroq bo’lib, juda qiyin sharoitlarda futerovka konvertorning silindr qismida va asosan shlakli belbog’ deb nomlanuvchi qismida olib boriladi. Bunday qismda futerovka vanna yuzasida kislorodli novlar ta’sirida hosil bo’ladigan shlak-metalli emulsiya bilan bog’lanadi.

"Severstal" OAJ Cherepovets metallurgiya korxonalarida konvertorning ikki qatlamli qoplamasi (A - mustahkamlovchi qatlam, B – ishchi qatlami) materiallardan tayyorlangan

1 -periklazxromit olovbardosh g’isht; 2-qum-periklazli refrakterlar; 3 -periklazli refrakterlar; 4- eritilgan periklaz bloklari; 5 - metall korpus; 6 - asbest yoki periklaz massasi; 7 - periklaz massasini to 'ldirdi

Futerovkaning chidamliligi odatda bir kapital ta’mirdan ikkinchisigacha bo’lgan orqaliqdagi eritishlar soni bilan o’lchanadi. Futerovka faolligi tizimli torkretirlashsiz 100 ta eritmagacha bo’lib, tizimli torkretirlash holatidan so’ng bir necha marotabaga ortadi. Konvertor futerovkasi uchun ishlatiladigan yuqori sifatli olovbardoshlar bahosi katta bo’lgani uchun olovbardosh g’ishtlar sarfini kamaytiruvchi yangi texnologiyalar qo’llab ko’rilmoqda.

6 5 4
Konverterni o'tkazish jarayonining umumiy sxemasi:
1 - qoplamani buzish; 2 - pastki qismini demontaj qilish; 3 – tananing pastki qismini qoplash; 4 - konvertor barabaning ishlatiluvchi qoplamasi; 5 - ustki konusning qoplamasi; 6- taglikni o'rnatish.
Shlakni kislorodli konvertorda puflab tozalash usuli ham keng tarqalgan. Bu usulda futerovka yuzasida shlakni puflash maqsadida azot katta bosim ostida konvertorning yuqoridagi kislorodli furmasi orqali puflanadi. Shlak olovbardoshni qoplab, soviydi, qotadi va futerovkaning ishchi maydoni uchun himoya bo’lgan mustahkam qatlam hosil qiladi. Qotgan shlakli qavat olovbardosh g’ishtlarning yeyilib ketish tezligini pasaytirish, agregatning ekspluatsiyali mustahkamligini oshirish va ekspluatatsiyali sarfni kamaytirish kabi xususiyatlarga ega. Puflash jarayoni konvertorda faqat shlak qolgan vaqtda, ya’ni po’latning to’liq chiqarilishidan keyin yoki konverterda po’lat va shlak bo’lganida olib boriladi. Bu ikki holatda ham puflash rejimi bir xil emas; hosil bo’ladigan futerovka zonalari ham turlicha.
Shlakni puflash texnologiyasi quyidagi bosqichlarni o’z ichiga oladi:
-eritmani konvertordan chiqarish;
-kondensatlash uchun qo’shimcha kiritish zaruriyatini baholash maqsadida shlak holatini vizual nazorat qilish;
-puflashdagi asosiy e’tibor qaratiladigan zonalarni aniqlash maqsadida konvertor futerovkasi holatini vizual nazorat qilish;
-yuklovchi va chiqaruvchi futerovka uchastkalariga qatlam yopish uchun konvertorning tebranishi;
-berilgan pozitsiya bo’yicha kislorodli furmani tushirish va azotli purkashni boshlash (azot sarfi shu furma uchun hisoblangan kislorod sarfiga teng);

-butun futerovka yuzasi uchun shlakli qatlam hosil qilish maqsadida qo’l bilan yoki EHM bilan boshqarishda furma holatini o’zgartirish;

-berilgan vaqt ichida operatsiyalarni kiritish;
-shlak qoldiqlarini shlak yig’uvchi kovshga chiqarish, shundan so’ng konvertorga keyingi eritish jarayoni uchun shixtani yuklash mumkin bo’ladi.
Shlak holati-purkash jarayoning juda muhim parametrlaridan biri. Agar shlak juda suyuq bo’lsa, u konvertor devorlari bo’ylab oqib tushadi. Amaliyotda purkash texnologiyasi qo’llaniladigan ko’plab konvertorli sexlarda so’nggi shlak tarkibiga MgO dan tashqari (uning shlakdagi optimal tarkibi 8-14% bo’lishi lozim) o’zgartirish kiritish talab etilmagan. Shlak tarkibini o’zgartiruvchilar sifatida ko’mir, ohaktosh, dolomit va magniy oksidi saqlovchi materiallar kabi qo’shimchalar kiritiladi. Agar eritma oxirgacha purkatilgan bo’lsa, shlakni sovutish uchun oddiy yoki dolomitlashgan ohaktosh qo’shiladi, bu esa shlak qayishqoqligini oshiradi va undagi temir oksidi miqdorini kamaytiradi.
Ta’riflangan futerovkani himoya qilish texnologiyasi yana bir ixchamlikka ega. Shlakni purkash natijasida konvertorli eritishning so’nggi bosqichlarida po’latni azot bilan legirlash imkoniyati paydo bo’ladi.
Purkash texnologiyasi kirib borgan deyarli barcha zavodlarda torkret-material sarfini oshirmasdan kampaniya vaqtini ikki marotaba oshirishga erishilgan. Bunda uning solishtirma sarfi ham sezilarli kamaygan.
Tajribalar ko’rsatishi bo’yicha, konvertor futerovkasining chidamliligi 5000-5500C eritmadan ortishi hozirda uning yillik unumdorligiga deyarli ta’sir etmaydi. Futerovkaning sutkasiga 30-40 ta eritma chiqarish chidamliligi-bu 4-6 oy tinimsiz ishlashi, ya’ni ko’rsatma bo’yicha konvertor korpusi, yordamchi qurilmalar va boshqalarni reviziyasining ma’lum vaqtda kechishidir.
Buyuk Britaniya va AQSH zavodlarida konvertor korpusini bug’latib sovutish yo’lga qo’yilgan. Bu usul HiVap (ing.high-shiddatli va vapouriza- bug’lanish) deb nomlangan. Bug’latishning sirli issiqligi (2287 kJ1kg) natijasida suvning ko’p sarflanishini chegaralashga erishilgan. HiVap usulda maxsus forsunkalar yordamida suvning ingichka va shiddatli tarqalishi va konvertor qobig’i yuzasining harorati 250-300°C (ba’zan amaliyotda 750°C ga bo’ladi) bo’lishi ta’minlanadi.
Shu yo’l orqali konvertor qobig’i va boshqa qismlarning qizib ketishi muammosi hal etiladi.
Konvertor futerovkasi uchun hozirda nisbatan arzon va yetarlicha chidamli bo’lgan smolodolomitli va smolodolomitomagnezitli olovbardoshlar keng tarqalgan. Olovbardoshlar ishlab chiqarishda qo’shiladigan smola (7-8%) (ularning yonishi natijasida) uglerodli bog’lam hosil qiladi va shu orqali yuqori chidamlilikka ega bo’lishadi. Bundan tashqari dolomit va magnezit donalari yuzasi uchun himoya qatlami bo’lib xizmat qiladi hamda olovbardoshlarni gidratatsiyaga chidamliligini oshiradi.

Qobiq qismini forsunli sovutuvchi konvertorning tashqi ko’rinishi.
Olovbardoshlarning yonishidan keyin hosil bo’luvchi koksli plyonkalar (koksli skelet deb ham ataladi) olovbardoshning fizik-kimyoviy va ekspluatatsion xossalarini ma’lum miqdorda aniqlab beradi. Konvertor ekspluatatsiyaga berilishidan avval futerovka 1100-1200°C da koksli qizdiriladi. Olovbardosh materialning har bir tarkibi uchun yorilishni oldini oluvchi optimal qilish va yonish rejimi belgilanadi. Olovbardosh uchun material tanlash masalasi texnik-iqtisodiy ko’rsatgichlarni hisobga olgan holda hal etiladi. Odatda futerovkani g’ishtdan tayyorlanadi, ba’zan esa yirik bloklardan ham tayyorlanadi. Yana ayrim hollarda kiydiriladigan va “quyiluvchan” futerovka tayyorlash mumkin. Futerovka bir necha qavatdan iborat:
1.Konvertor qobig’iga kiydiriuvchi va uni qizib ketishdan saqlovchi armaturali qavat. Bu qavat magnezixromatli yoki yongan dolomitli olovbardosh materialdan tayyorlanadi.
2.Metall, shlak va gazlar o’zaro ta’sirlashadigan ishchi qavat. Bu qavat periklazoshpinelidli yoki smolodolomitli g’ishtlardan tayyorlanadi.
3.Armaturali va ishchi qavat orasida joylashgan oraliq qavat. Oraliq qavat odatda smolodolomitli massadan tayyorlanadi. Ba’zan ikki qavatli futerovka bilan chegaralangan bo’ladi.
Konvertorning tubi ham bir necha qavatli bo’ladi: eng pastida shamotli g’ishtlar, so’ng bir necha qavatli magnezitli g’ishtlar va yuqorida esa smolo-dolomitli g’ishtlar.
Og’izlar futerovkasi uchun murakkab sharoitda ishlovchi yuqori chidamlilikka ega smolo-dolomitli yoki magnezitxromitli olovbardoshlar qo’llaniladi. Har bir korxonadan o’zining konvertor futerovkasi sistemasi ishlab chiqilgan bo’ladi. Futerovkaning ratsional qalinligiga ham tegishli hisoblanadi. Eritish jarayoni sharoitiga ko’ra har bir konvertordagi tajribaviy davr konvertorning tez ishdan chiquvchi qismlari ta’miridan keyingi o’zgarishlarni hisobga olgan holda belgilanadi.
Futerovka ta’miri uchun torkretirlash yoki shlakni purkashni qo’llash futerovkaning dastlabki qalinligini kamaytirish imkonini beradi. Konvertor kampaniyasi so’ngida (ta’mirlashdan oldin) uning qalinligi 100 mm ni tashkil etishi kerak deb hisoblanadi.
Futerovkaning chidamliligiga quyidagi texnologik faktorlar ta’sir ko’rsatadi:
1.Qattiq shixta yuklash tashkilotlari (yuklash vaqtida og’ir lomlarni shixtaga shikast etishi).
2.Eritishning harorat rejimi (metallning qizib ketishi va chiqadigan gazlar haroratining ortib borishi jarayonida futerovkaning ishdan chiqishi sezilarli tezlashadi, shlakda MgO miqdori ortadi).
3.Shlakli rejim ( shlak miqdori va suyuqlanib oqishi oshib borishi bilan buzilishi ham tezlashadi, shlakning oksidlanishi ortishi bilan uning tarkibida kremnizem miqdori ham ortadi).
4.Eritishlar davri orqalig’ida haroratning tebranishi.
5.Konvertor og’zida qavatlar hosil bo’lishi.
Olovbardoshlarni smolali bog’lamlarda qo’llashda yeyilish jarayonida olovbardoshlar yonishi natijasida hosil bo’ladigan grafit qatlamchalari yoki boshqa nomi koksli plyonkalar asosiy rolni bajaradi. Bu plyonkalar shlak bilan yaxshi yuvilmaydi va shlakni olovbardoshlar bilan ta’sirlashuviga to’sqinlik qiladi.
Chidamlilikning aniq ko’rsatgichlari olovbardoshlar tayyorlashda oxirgacha yonishi natijasida koksli qoldiq hosil qiluvchi smolalar qo’llashda olingan. Konvertor ishlab turgan holatdagi gazli atmosfera odatda qaytarivchi (gazlarda CO ko’p) hisoblanadi, ba’zan esa ish to’xtatilganda konvertor bo’shlig’idan havo kiradi va Stv + O2(havo) ^ SO2(G) jarayoni amalga oshadi. Shuning uchun ish ko’p vaqtga to’xtatilganda konvertor bo’shlig’ida qaytaruvchi atmosfera yaratilishi shart.
Koksli plyonkalarning oksidlanishida shlakning temir oksidlari bilan ham ta’sirlashuvini kuzatish mumkin. Futerovkaning yeyilish intensivligi eritish davomida o’zgarib boradi: u dastlabki (ohak erishga ulgurmagan bo’lib, shlakda SiO2 va FeO ko’p bo’ladi) hamda so’nggi (yuqori harorat va shlakning yuqori oksidlanishi) davrlarda maksimal darajada bo’ladi. Bu ikki davrning olib borilish vaqtini kamaytirish uchun qilinayotgan choralar futerovka chidamliligini oshirishga olib keladi.
1.3 FURMA KONSTRUKSIYASI VA PURKASH REJIMI.
Kislorodni yuqoridan uzatishga mo’ljallangan furma, kislorod uzatish uchun mo’ljallanganda zahira furma va ko’tarish va aralashtirish uchun mexanizmlarni o’z ichiga oluvchi moslamalar kompleksi murakkab tuzumga ega. Zamonaviy katta yukchi konvertor furmasining massasi (sovutish suvi va dastalar bilan birga) ~ 1,5 t. Furmani ko’taruvchi va aralashtiruvchi moslamalar konvertor ustidagi maxsus maydonchalarga o’rnatiladi. Kislorodli furmalar kislorodning kerakli intensivlikda uzatishni ta’minlashi kerak. Kislorod uzatilishining intensivligi odatda 5-6 m3 1(mint) ni tashkil etadi, ya’ni 350 t li konvertorga 1 minutda 1-1,5 MPa bosimda 2100 m3 gacha kislorod tushadi. Furmalar bir soploli (kam hajmlli konvertorlar uchun) yoki ko’p soploli (4-6 soploli, katta hajmli konvertorlar uchun) bo’lishi mumkin. Soplolar o’qi furma o’qiga nisbatan 15—20° burchak ostida joylashadi. Soplolarning konusliligi 8—10°. Soplolarning o’lchami, soni va ko’rinishi quyidagi momentlarga bog’liq:
1.Eritishning ayrim davrlarida kislorod oqimining metal vannasiga chuqurroq tushishini ta’minlash.
2.Eritishning ayrim davrlarida ba’zan aksincha oqim vannaning chuqur zonasiga emas,balki uning yuzasiga ta’sir ko’rsatishi lozim. Shu bilan birga ohakning shlakda erish jarayonini tezlashtirish uchun ham yuqoridagi amal qilinishi lozim.
3.Futerovkaning tez ishdan chiqishini oldini olish uchun kislorod oqimining vanna yuzasiga bo’lgan ta’siri metal yoki shlakning sachrashi bilan kuzatilmasligi shart (ya’ni boshqacha qilib aytganda “mayin” purkashni ta’minlash shart).
4.Furma konstruksiyasi eksplutatsiya uchun ishonchli bo’lib, imkoni boricha oddiy bo’lishi kerak.
Furma konstruksiyasini tanlash yuqorida keltirilgan talablarga bog’liq. Bir vaqtning o’zida eritish mobaynida turli konstruksiyaga ega ikkita furma qo’llash yoki navbatli qo’llash tajribalari shuni ko’rsatadiki, bu usul eritishga kirishni qiyinlashtiradi. Ma'lum bir effektga erishish uchun ikki yarusli furmalar qo’llaniladi (soplolarning ikkinchi yarusi vannadan chiquvchi uglerod oksidini yoqish uchun kerakli kislorodni uzatishga mo’ljallangan). Bunday furmalar yana “ikki konturli” yoki “ikki yarusli” deb ataladi.
Kislorod oqimining (oksidlovchining) vanna bilan o’zaro ta’siri hisobini nazariy isbotlashning imkoni bor. Masalan, aerodinamikada gaz oqimining gazli muhitga o’tishini va uning suyuqlikka urilishini hisoblashning oddiy usuli aniqlangan. Ammo bu analogiya purkashning faqatgina boshlang’ich momenti uchun xosdir. Boshlangich momentda soplolardan chiqadigan sovuq kislorod oqimi vanna yuzasiga tomon chiqadigan hamda tarkibi va harorati o’zgarib turadigan issiq gazlar bilan ta’sirlashadi. Kislorodning ma’lum bir qismi ajraluvchi gazlar bilan ta’sirlashib eritish changlari va uglerod monoksidini oksidlaydi (O2 + 2CO = 2CO2). Bunda oqim harorati va uning tarkibi o’zgaradi, hamda purkash momentida vanna yuzasining xarakteri ham o’zgaradi.
Oqimlar mexanik ta’siri va metallning aralashuvidan tashqari vanna yuzasida qalinligi tinimsiz o’zgarib turadigan shlakli qoplam hosil bo’ladi. Natijada esa oqimlar borib uriladigan muhitlar mo’rtlashadi. Uglerodning oksidlanishi jarayoning boshlanishi katta miqdorda gaz ajralib chiqishiga olib keladi; CO pufaklarining ajralish massasi vanna darajasini ko’taradi. Furmaning harakatsiz holati purkashning vannaga botgan furmada (oqimning chuqurlashgan rejimida) bo’lishiga olib keladi. Shunday qilib, purkash davomida quyidagilar o’zgaradi: 1) purkalish xarakteri va sharoit harorati (erkin oqim, chuqurlashgan oqim); 2) oqim ta’sir etuvchi muhit (mustahkam, mo’rt); 3) oqim tarkibi (kisloroddan tashqari oqim tarkibida turli nisbatlarda CO va CO2 lar bo’ladi); 4) vannadan chiqadigan va kislorod oqimiga qarama-qarshi harakatlanuvchi gazlar miqdori va h.k.
Shunday qilib, kislorod oqimining vanna bilan ta’sirlashuvi va furma konstruksiyasining hisobi nazariy o’rganilishi qiyinchiliklar bilan bog’liqdir. Bu masala laborayoriya sharoitida modellash yo’li bilan, sanoatda eksperemental yo’l va hisobotlar uchun emperik tenglama tuzish bilan hal etiladi.
V.I.Baptizmanskiy va V.B.Oxotskiylar ko’plab kuzatuvlari asosida vannaga yuqoridan kislorod uzatuvchi konvertorning quyidagi sxemasini taklif etishgan. Furma soplolari 1 orqali yuqoridan uzatiladigan kislorod oqimlari 2 vannaga 6 tushadi va birlamchi reaksion zonani tashkil qiladi 3. Oqimlarning tezligi birlamchi reaksion zonada o’qlardan chetgacha pasayib boradi. Odatiy tezligi 10-100 m1s bo’lib, dinamik bosim vektori oqim bo’ylab pastga yo’nalgan bo’ladi. Ikkilamchi reaksion zona 4 chegarasidan tashqarida reaksiya natijasida temir oksidlari va elementlar, ba’zan gazli hajmlar (pufaklar) 5 ajralib chiqadi. Har bir pufakcha vanna yuzasiga suzib chiqib yonidagi suyuq metallni itarib yuboradi. Bu esa reaksion zonada 10 m1s tezlikda harakatlanuvchi metal oqimlarini yuzaga keltiradi (bu yerda tezlik vektori gazli hajmlarga mos holda yuqoriga yo’nalgan).

Konvertor vannasining yuqoridan kislorod uzatilgandagi holati.
Gazli hajmlar metal vanna yuzasida parchalanadi va chayqalib to’lqinlar 8 hosil bo’ladi. Ko’piklangan shlak 7 to’lqinlar balandligini pasaytiradi va ular shlakli qavat chegarasidan chiqmasligi ham mumkin. Shunda metalning gaz oqimlari bilan konvertordan chiqarilib yuborishi minimal darajada bo’ladi. Shlakli fazada ko’piklar maydalanib o’lchami 0,1-10 mm va undan ham kattaroq bo’lgan tomchilar 9 hosil qiladi. Tomchilar massaga mos holda shlakda cho’kadi. Cho’kishi jarayonida tomchilar o’zaro koagullashishi yoki yangi ko’piklar bilan birlashib ketishi mumkin. Ularning shlakdagi miqdori uglerodning oksidlanish tezligi oshishi bilan ortib boradi; asosli shlakda 1,5-1,7 bo’lib, shlak qayishqoqligi esa unda 2CaO • SiO2 (ikki kalsiyli silikat) lar hosil bo’lishi bilan ortadi. Purkashning turli bosqichlarida korolkalar deb ataluvchi metal tomchilar miqdori shlak massasining 15% ni tashkil etadi. Shlakli faza korolkalar bilan shlako- metalli emulsiya hosil qiladi. Bundan tashqari reaksion zonaning harakat va aralashuv intensiv bo’ladigan sohasida shlak metallga qo’shiladi va metal-shlakli emulsiya hosil qiladi. Yuqori qismi purkash vaqtida shlakda bo’ladigan oksidlovchining oqimi oqimli nasos kabi metallni oxirigacha tortib oladi. Tajriba natijalariga ko’ra shlakning emulsiyadagi ulushi vannaning markazi tomon pastdan yuqoriga ortadi. Purkash to’xtatilgandan so’ng shlakdagi nisbatan yirik tomchilar suzib chiqadi; korolkalarning ko’p qismi shlakdan vannaga cho’kadi, ammo bir qismi muallaq holda qoladi. Cho’kish qancha to’liq bo’lsa, shlak qayishqoqligi shuncha past bo’ladi. Shlakda qoladigan korolkalar miqdori shlak massasining 1-10% ni tashkil etadi. Purkash mobaynida shlakni konvertordan orqaliq yuklashda metallni korolkalar holida yo’qotilishi 1%,so’nggi shlakda esa metall cho’kmaning 0,5% i.

Purkash vaqtida shlak bilan undagi muallaq korolkalar ta’sirlashuv yuzasi muhim hisoblanib, ular ko'p va katta bo’lmagan o’lchamda. Bu yuzada korolkalarda erigan uglerodning shlakdagi temir oksidi bilan reaksiyasi yuzaga kelishi mumkin [S] + (FeO) -> COr + Fe. Bunday holda uglerod monooksidi 0,01-1 sm o’lchamga ega pufakchalar holida ajraladi. Korolkalar soniga mos tushadigan pufakchalar 10 shlak qavatda yuzaga kelib reaksion zonadan chiquvchi gazlar bilan birga shlakning ko’piklanishiga olib keladi. Pufaklarning shlakda bo’lish muddati shlak o’lchami, qayishqoqligi va yuza xossalari bilan aniqlanadi. Ayniqsa asosliyligi ~2 bo’lgan shlaklar shiddatli ko’piklanadi.

Gazli hajmlar 5 reaksion zonalardan o’tib shlakning ko’piklanish balandligini oshiradi. Shlakning ko’piklanish qavati 30-50 martaga ko’piklanmagan shlak qalinligini oshirsa, vannaning tinch holidagi (konvertor cho’kmasiga bog’liq) darajasi
6m ga boradi. Bunda ko’piklangan shlako-metall emulsiya konvertor og’izga keladi. Ko’piklangan shlakda gazli hajmlarning parchalanishi natijasida shlak-metalli emulsiya ko’piklanishi kuzatiladi. Agar shlak-metalli emulsiya konvertor og’ziga yaqin kelgan bo’lsa, alohida ko’piklar konvertor og’iz orqali agregatdan tashqari chiqib ketadi. Bu holat shlak chiqindilar deb atalib, metallni korolkalar holida yo’qotilishi bilan borilib, ishchi holatni murakkablashuviga olib keladi.
Konvertor bo’rtma vannasi hajmi AV ning kattalashuvi uglerod oksidlanishi tezligiga vc va gazli hajmlarning vannada bo’lish muddatiga proporsionaldir: AV =kvsr. Vannaning purkalishi qancha shiddatli bo’lsa, bo’rtishi va chiqindi chiqishi shuncha ahamliyatli hisoblanadi.
Chiqindilarning hosil bo’lishi va ularning shiddatliligi bir qator faktorlarga bog’liq. Chiqndilar ko’pincha shlakning qayta oksidlanishida kuzatiladi. Agar temir oksidi miqdori jarayonning sovuq boshlanganligi (cho’yanning past harorati yoki yengil massali lomning shixtadagi sezilarli miqdori) ko’payishi sababli ko’payib ketgan bo’lsa, chiqindilar uglerodning shiddatli oksidlanishi vaqtida hosil bo’ladi. Agar shlakning oksidlanish xususiyati biror bir davrda furmaning ko’tarilishida mayin purkash natijasida oshib ketgan bo’lsa, temir oksidlarining sarflanish davrining boshida chiqindilar hosil bo’ladi. Uglerodsizlash reaksiyasining xossalari jarayonlarni boshqarish uchun texnologik usullarni qo’llashda alohida hisobga olinadi. Ular jumlasiga pulsli purkash, kislorodning siklik sarflanishi orqali pukash va h.k.lar kiradi. Jarayonning ratsional tashkil etilishi uchun konvertorning solishtirma hajmini va furmadagi soplolar sonini to’g’ri aniqlash eng muhim hisoblanadi. Soplolarning ko’p bo’lishi albatta purkash jarayonini intensivlashtiradi, ammo hozircha soplolar soni 6 dan oshishiga ruhsat berilmagan, chunki bunda sovish sharoiti yomonlashib, furmaning chidamliligi pasayishi ham mumkin.
Purkash mobaynida shlakda CaO miqdorining ortib borishi uning erish haroratining ortishiga olib keladi. Purkash boshidan o’rtasigacha uglerod oksidlanishi tezligi oshishi bilan shlakdagi temir oksidi miqdori kamayadi (qaytarilish natijasida). Qanchalik marganes purkashning boshlang’ich davrida oksidlansa, undagi shlak miqdori hamda marganes oksidi shuncha kamayadi. Ma’lumki, temir va marganes oksidlari shlakni suyultirib, uning erish haroratini sezilarli darajada pasaytiradi.
Keltirilgan faktorlarning bir vaqtda ta’sir etishi natijasida konvertorli shlakning erish harorati erish jarayoni mobaynida 1200° (boshida) dan 1600°C (oxirida) gacha ko’tarilib boradi va ba’zan esa erish harorati shlakning faktik haroratidan ham yuqori bo’lib ketadi. Bunday holat esa eritmadan birinchi navbatda ikki kalsiyli silikatning chiqib ketishiga olib keladi. Shlakli eritmada qattiq fazaning bo’lishi uning oquvchanligini pasaytiradi. Agar ta’riflangan holatlar davom etaversa, shlakning geterogenlik darajasi ortadi va shlak “iviydi” Ivish-bu shlakning faqatgina quyilishi emas, balki uning ko’piklanish xususiyatining yo’qolishidir, ya’ni shlak cho’kadi. Qayishqoq shlakda massa o’tkazuvchan jarayonlar sekinlashadi, ya’ni bu jarayonning kuzatilishi ma’qul emas. Konvertorga shixtali materiallar kiritilganda va shlakli fazaning sovutilishida ivish tezlashadi.
Ivigan shlak konvertor devorlariga ajraladigan gazlar oqimi bilan yuqoridan oqib tushuvchi yarim qotgan yoki qotgan massani namoyon qiladi. Bunda shlakning eng muhim himoya funksiyasi - to’lqinlanishga to’sqinlik qilish yo’qoladi. Agar konvertorning ichki balandligi uncha katta bo’lmasa, og’iz orqali ko’piklar konvertor qobig’iga otilib chiqishi,metallning yo’qotilishi va so’nggida konvertor qobig’ini qotib qolgan massalardan tozalash mumkin. Ko’piklar konvertor qobig’iga otilib chiqmasada, ulardan hosil bo’ladigan metal tomchilari gaz oqimlariga tushib qolishi va og’iz orqali chiqib ketishi ham mumkin. Bu metallarning yirik ko’piklaridan kichik bo’lib, jarayon o’z asoratini qoldiradi. Ko’piklangan shlakning normal sharoitida metalning ko’piklanib chiqib ketishi sezilarli emas, ammo ivigan shlakda esa purkashning har bir minuti uchun ~0,2 %.
Purkash davrida ivigan shlak bilan zararli qotishmalar (oltingugurt va fosfor) shlakdan metallga deyarli o’tmaydi.
Shunday qilib, ivigan shlakning nuqsonlarini bartaraf etish va metalning yo’qotilishini oldini olish purkash davrida hal etish kerak bo’lgan dolzarb texnologik masalalardan hisoblanadi. Ivishga qarshi samarali usul shlakni suyultiruvchi o’tkir kislotali shpat qo’shishdir. Shlak unda mavjud bo’lgan temir oksidlari miqodrini oshirish orqali suyultiriladi . To’rt soploli furmaning golovkasi ko’rsatilgan. Ishlash jarayonida furma tinimsiz suv bilan sovutilib turiladi. Qiyin vaziyatli sharoitlarda furmaning poynagi (golovkasi) ishga tushadi. Poynak odatda misdan (mis-birmuncha keng tarqalgan konstruksion material bo’lib, issiqlik o’tkazishi po’latga nisbatan 8 marta yuqori) tayyorlanadi
1.4 KONVERTORLI PO’LATNING KO’PCHISHI VA LEGIRLANISHI.
Konvertorli jarayonning ikki asosiy xossasi bo’lgan konvertorli po’latni ko’piklash va legirlash: 1) tinimsiz kislorod uzatish, ya’ni butun bir erish jarayoni davomida gazli fazaning oksidlovchi xarakteri; 2) yuqori aktivlikka ega bo’lgan temir oksidli shlakning massasi (metal masasining 13-15% i), ya’ni shlakning erish so’nggidagi yuqori oksidlanuvchanligi kabilar bilan aniqlanadi. Bunda shlak o’zida yetarlicha fosfor ham saqlashi mumkin. Agar choralar ko’rilmasa, oksidlanish vaqtida fosfor qisman qaytarilib, shlakdan metallga o’tib ketishi ham mumkin. Shu bilan birga ko’piklash va legirlash operatsiyalari bir qancha texnologik usullarni talab qiladi:
Eritmani chiqarishda so’nggi shlakni metallar bilan birga kovshga tushushini oldini olish choralarini qo’llash (bu usul ba’zan shlakning “kesilishi” deyiladi). Konvertorli shlakni kovshga tushurmaslikni oldini olishning bir necha usullari mavjud, masalan: eritmani chiqarishdan oldin asbest to’siq bilan letkani yopish; shlakni quyultirish maqsadida konvertorga dolomit bo’laklarini solish; shlakning letkaga kerakli vaqtda siqilgan havo uzatishda pnevmatik kesilishi va h.k. bu usullar shlakni kovshga tushmasligini butunlay ta’minlamaydi, ammo shlakning kovshga tushish miqdorini kamaytiradi. Shunday ekan bu muammoni hal etildi deb hisoblash mumkin emas.
Kovshda ko’piklantirish operatsiyasini olib borish. Ba’zi korxonalarda metallni purkash 0,05-0,07 % C gacha bo’lib, so’ng kovshga berilgan markadagi po’latni olish uchun uglerod qo’shiladi.
Bu usulning kamchiligi kovshga kiritilgan ugar (is gazi) ning tebranishi, po’latdagi uglerodning chiqarishga bog’liq bo’lgan o’zgarishi, shlakning kovshga tushgan miqdori va tarkibi, metal harorati va h.k.lardir. Afzalligi esa shundaki, kovshga kiritilgan uglerodning metallda erigan kislorod bilan qisman ta’sirlashuvi hisoblanadi.
Ma’lumki, uglerod qancha kam bo’lsa, po’latdagi kislorod shuncha ko’p bo’ladi. Uglerodning miqdori oshirilganda, ortiqcha hisoblangan kislorod uglerodning oksidlanishi uchun sarflanadi. Buni misol orqali tushuntiramiz.
Agar muvozanat nisbati deb [C] • [O]ravn = 0,0025 olinsa, 0,05 % C olish uchun [O]muvoz = 0,002510,05 = 0,05 %. 0,25% C saqlovchi po’lat uchun [O]ravn =
002510,25 = = 0,01 %. Ortiqcha kislorod miqdori esa 0,05-0,01 = 0,04%.
Bu ortiqcha misdor kovshga kiritilgan uglerodning oksidlanishiga sarflanadi. Uglerod oksidlanganda vannani aralashtiruvchi, metalldan gaz va nometall qo’shimchalarni chiqarish xususiyatiga ega CO ajraladi.
1.5 KISLOROD-KONVERTORLI PO’LATNING SIFATI.
Po’latning sifati ma’lum darajada kimyoviy tarkibi va qattiq qotishmalar, gazlar va nometall qo’shimchalar saqlashiga ko’ra aniqlanadi. Konvertorli po’lat ishlab chiqarishda asosiy e’tibor kam miqdorda gaz asosan azot gazini saqlovchi metal olishga qaratiladi.
Konvertorli po’latda azotning miqdori bir qator faktorlarga bog’liq: 1) shixtadagi azotning miqdori; 2) vannani purkashga ishlatiladigan kislorodning tozaligi; 3) konvertor bo’shlig’iga kislorodning so’rilishi. Kislorodning konvertor bo’shlig’iga so’rilishi o’z navbatida bir qator faktorlarga bog’liq bo’ladi:
1.Furmaning joylashuvi. Furmaning yuqorida joylashishi havo miqdorini oshiradi.
2.Og’izning kesimi. Og’iz o’lchami qancha katta bo’lsa, havoning so’rilishi shuncha ko’p miqdorda so’riladi.
3.Konvertorli gazlardan foydalanish metodlari. Bunda kislorodning tozaligi va eritishga kiritilishi katta ahamiyatga ega hisoblanadi.
Metall tarkibidagi azot miqdori cho’yanni konvertorga quyish momentida va purkashning ilk daqiqalaridayoq intensiv pasayadi, bu esa asosan shixtaning suyuq qismidan titan nitritlarining ajralishi bilan bog’liq bo’ladi. Keyinchalik esa uglerodning oksidlanishi tezlashishi bilan vannaning CO pufaklari bilan dezotatsiyalanishi hal qiluvchi bo’lib qoladi. Azotning miqdori vannadagi uglerodning konsentratsiyasi tahminan <1% bo’lganda minimal darajaga pasayadi. Uglerod 0,1% ga yetgandagi azotning minimal miqdori purkash tozaligiga deyarli bog’liq bo’lmay qoladi.
Metalldagi azotning miqdori uglerodning 0,1% gacha tushishida ortadi. Vannadagi uglerod konsentratsiyasi va uning oksidlanish tezligining pasayishi mobaynida metallga gazli fazadan azotning o’tish tezligi ortadi. Bunday holatda purkash tozaligi va atmosfera havosining so’rilishi katta ahamiyat kasb etadi. [S] = 0 ,1% dagi azotning minimal konsentratsiyasi shixtadagi azot miqdorini boshqarib turish va lom qismlarini qattiq cho’yan bilan almashtirishga bog’liq bo’ladi. Furmaning 1,5 m dan 1,9 m gacha pasaytirilishi yarim mahsulotdagi azot miqdorini o’rtacha 0,0015% ga pasayishini ta’minlaydi. Kuzatuvlar yana shuni ko’rsatadiki, tarkibida 0,004— 0,005 % N bo’lgan po’latni eritishda oddiy shixtada, ya’ni lomning normal miqdorida kislorod tarkibida azot miqdori 0,05 % dan iborat.
Purkashning so’nggi momentlarida metalldagi kislorod miqdori uglerod miqdoriga ko’ra aniqlanadi. Ammo purkash jarayonida vannaga kislorodning purkalishi intensiv bo’lganida metallning pereoksidlanishi ro’y berishi mumkin. Bu pereoksidlanish darajasi yuqori emas va odatda purkash to’xtatilgandan mahsulot chiqishigacha momentda metallning oksidlanishi uglerod miqdoriga mos holda pasayadi.
Konvertorli po’latda vodorod miqdori yuqori emas, chunki uning metallga tushishini ta’minlovchi manbalar chegaralangan. Vannaga shixtali materiallar bilan birga tushuvchi vodoroddan tashqari vodorodning asosiy manbayi kisloroddagi hamda konvertorga so’rilib ketuvchi havodagi namlik hisodblanadi.
1.6 OSTKI QISMIDAN PURKASH BILAN ISHLOVCHI KONVERTORLARNING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI.
Konvertor tubi orqali metallning ostidan yoki yonboshidan kislorod purkalganda massa almashinuvi vannani aralashtirish sharoiti va metallning shlak bilan aloqasi futerovkaning xizmat qilish muddati uzayishi kabi ko’rsatgichlar sezilarli darajada o’zgaradi. Yuqori qismidan purkovchi konvertorlardan ( furma orqali yuqoridan kislorod beruvchi) ostki qismidan purkovchi konvertorlar bir qancha kichik solishtirma hajm bilan farq qiladi (0,6-0,9 m 1g po’lat), sababi ostki qismidan kislorod purkalganda operatsiya teng boradi (asosan uglerodsizlantirishda), vannaning ayrim qismlarida metall oksidlanishidan kelib chiquvchi kuchli qaynab ketishlar ham birmuncha kamayadi. Tubning markaziy qismiga devorlardan belgilangan masofa uzoqligida kislorod beruvchi furmalar o’rnatiladi. Har bir furma ikkita bir biriga qaratib joylashtirilgan trubalardan iborat, ichki trubaga kislorod beriladi. Ichki va tashqi trubalar orasidagi bo’shliqdan himoyalovchi gaz yoki suyuq oqimi uzatiladi.
Ichki va tashqi quvurlar orqalig’idagi bo’shliqdan keluvchi uglevodorodlar, yuqori temperature ta’sirida parchalanadi . ( bunga ma’lum miqdorda sarf bo’ladi):

Konverterda kislorod purkovchi furma qurilmasining tuzilish sxemasi.

1.Tabiiy gaz (yoki boshqa himoyalovchi muxit) 2. Kislorod
Furma atrofidagi zonalar sovutilib turilishi tufayli, furmalar va ular birikib turuvchi ostki qism tez buzulishi oldi olinadi. Odatda, metandan tuzilgan tabiiy gaz sarfi kislorod sarfidan 6-7% ni propan sarfi esa 3.5% ni tashkil etadi. Uglevodorodlarning parchalanishidan xosil bo’lgan uglerod va vodorodning bir qismi yonib ketadi, qolgan bir qismi esa metallda eriydi. Vannadan erib ketgan H2 va Co gazlarda issiqlikning bir qismini olib ketadi. Issiqlik balansi taxlili shuni kursatadiki,
Furma maydonida C va H2 ning qisman yonishidan xosil bo’lgan issiqlik miqdori, Uglevodorodlarni parchalashga sarf bo’ladigan issiqlik miqdoridan kamdir. Shu sababli tubdan purkash usuli qullanilganda sovuutgichlarning (lom yoki Fe rudasi) kamroq qismi (2-3% ga) qullaniladi. Furma oldidagi kislorod bosimini aniqlashda va ichki quvurni moddalashtirishda 2 ta holat xisobga olinadi.
1.Himoyalovchi gaz va kislorodning yuqori turbulent oqim ostida aralashuvi furmaning chiqish joyida boradi va bunga furmaning bardoshlilik darajasi pastdir.
2.Kislorod va gazning ma’lum miqdorda sarflanishida metallik vanna orqali oqim kuzatish mumkin, bunda aralashtirish sharoiti va kislorodning o’zlashtirish darajasi yomonlashadi (o’zlashtirilib ulgurulmagan kislorod vanna orqali gaz fazasiga o’tib ketadi).
Ostki furmalar orqali vannaga faqat kislorod emas, balki inert gazni ( yoki azot) ham purkash mumkin. Ostki qismdan purkash jarayonida yuqori qismdan purkash jarayoniga nisbatan, uglerodning oksidlanishi, Mn va P oksidlanishi, shuningdek vannadagi oksidlanish reaksiyalari borishi chang ajralishi o’zgaradi, aralashish intensivligi keskin oshadi, gaz metall aloqa yuzasi kattalashadi (yuqoridan purkash bilan solishtirilganda 10-20 martagacha) Kislorod oqimi bilan metallga purkaluvchi ishqor zarrachalari qo’shimcha yuzani tashkil etadi. Bularning barchasi CO ning hosil bo’lishi va ajralishini yaxshilaydi, natijada uglerodsizlantirish tezligi oshadi. Vannaga kisloroddan tashqari H2, H2O va CO2 hosil qiluvchi uglevodorodlar kiradi, vannada hosil bo’lgan ko’pik CO ning kichik partsial bosimini xarakterlaydi.
PCO ni kamayishi bilan bir vaqtda CO ko’piklarini hosil bo’lishi vannada qayta oksidlantirish yuzaga keltiradi. Natijada tartarkibida <0,05 % C bo’lgan metall olinadi. Yuqoridan purkalishdagidek, uglerodning yuqori konsentratsiyasida, uglerodsizlantirish intensivligi oksidlantiruvchining yetkazilish tezligi bilan aniqlanadi. Bunday sharoitlarda vanna purkalayotgan kislorodning 100 % ini yutadi.
Uglerodning past konsentratsiyasida reaksiya o’rniga temir va temir oksidlarining oksidlanish darajasi pasayib ketadi, uglerod bilan tasirlashib ulgurmaganlari Shlak ko’rinishiga o’tadi. Bunga quyidagi usullar yordamida yo’l qo’ymaslik mumkin:
1.Kislorod uzatilish intensivligini kamaytirish
2.Purkalish darajasini me’yorlashtirish
3.Inert gaz va kislorodni aralashtirish
Yuqoridagi 2 ta usulni bajarish qiyin, uchinchisi amaliyotda qo’llanilmoqda. Kislorod azot yoki argon bilan aralashtiriladi
Uglerodsizlantirishda qulay sharoitda [O] + [S] = C0g, (FeO) + [S] = SOg + Fes reaksiyalarning kechishi, ostki qismidan purkashda shlak va metallning oksidlanishini kamaytiradi. Agar yuqori qismdan kislorod berilsa, butun erish jarayonidagi shlakda FeO konsentratsiyasi 15-20% dan kam bo’lmagan miqdomi tashkil qiladi, jarayon oxirida yana oshib boradi.
Ostki qismdan purkashda esa shlakdagi FeO miqdori 7% dan oshmaydi, uglerodning past konsentratsiyalarida 15­25% gacha oshadi.
Butun jarayonda O2 ni ostki qismdan purkalganda, shlak kam oksidlanadi.
Eritishning bu davrida fosforni ajratib olish nomuvofiqdir. Uglerod miqdori kam bo’lganda shlakning oksidlanish darajasi oshadi, fosfor ajralishi yaxshilanadi va fosfor intensiv holatda shlakda o’tadi. O’rta va yuqori uglerodli, kam fosfor saqlagan po’lat olishda yirik bo’lakli ohaklardan foydalanish murakkablik tug’diradi. Metall tarkibidagi uglerod miqdori kamayguncha purkash talab etiladi va keyin metal kovushga uglerodga to’yintiriladi. Tarkibida yuqori miqdorda fosfor saqlagan cho’yandan kam fosfor konsentratsiyasiga ega cho’yan olish uchun shlakni tortib olish zarur bo’ladi. Konvertorga kislorod va maydalangan ohak aralashmasi purkalishining birinchi daqiqasidan shlaka ajrala boshlaydi. Intensiv aralashtirish jarayonida 0,02-0,03 % fosfor chiqib ketadi,(shlak tarkibiga). Ammo, shlak chiqarilmasa >0,2% fosfor saqlagan cho’yandan, kam miqdorli fosfor saqlagan po’lat ohak va kislorod aralashmasi purkash bilan ham ajratib olib bo’lmaydi. Metal yuzasi va gaz aloqasi natijasida oltingugurt miqdori oshadi. Yuqori qismidan gaz fazasiga SO2 ko’rinishida purkalsa oltingugurt umumiy ajraladigan oltingugurtga nisbatan 10 % ko’p ajraladi. Ostki qismdan purkashda esa bu natija 2 barobarga oshadi. Ko’rinib turibdiki purkash qanchalik faol bo’lsa ajratib olish shunchalik yaxshilanadi. Kislorod bilan mayda yanchilgan ohak purkaganda, shlak tez ajraladi, bu desulfirizatsiya qilishda yaxshi natija beradi.
Po’latga yuqori qismdan kislorod purkash bilan, pastki qismdan kislorod purkash sharoitlari bir-biridan farqlanadi: muhim farqlari quyidagilardir:
1.Ostki qismdan purkash reaksion muhitda himoyalovchi gazlarning va ohakning sovutish xususiyati evaziga harorat yuqoridan purkashga nisbatan past bo’ladi
2.Yuqori qismdan purkashda atmosfera havosining ma’lum qismi kislorod bilan konvertor bo’shlig’iga so’riladi. Buning natijasida konvertor gaz fazasi tarkibida havo hosil bo’ladi. Natijada metal tarkibiga azot singadi. Kislorod bosimi qancha yuqori bo’lsa metallga shuncha ko’p miqdorda kislorod kiradi. Ostki qismdan purkashda kislorod bosimi qancha yuqori bo’lsa, metallning purkalishi bilan aloqasi shuncha kamayadi, atmosfera havosi konvertor bo’shlig’iga mutlaqo so’rilmaydi. Reaksion muhitda temperaturaning pasayishi, havo so’rilishining kamligi natijasida, yuqoridan purkashga nisbatan po’lat tarkibida azot miqdori kam bo’ladi. Odatda ostki qismdan purkash jarayoni yakunida azot miqdori 0,001-0,003% ni tashkil etadi. Miqdorning ba’zi o’zgarishlari vannaning sovutilishi va kislorodning tozalanish me’todlarini qo’llash orqali tushuntiriladi. Azotsiz toza po’lat olish, kislorodning tozaligi va tabiiy gaz tarkibidagi azot miqdoriga bog’liqdir. -99,8 % tozalikka ega kislorod va azot saqlamagan tabiiy gazdan foydalanish natijasida, jarayon yakunida <0,001 % azot saqlagan po’lat olish mumkin. Metall tarkibidagi vodorod miqdori bir vaqtda boruvchi ikki jarayon intensivligi orqali aniqlanadi. Gazlarning erishi va ularning CO ko’piklari yordamida chiqarilib tashlanadi. Furmalarni himoyalash uchun beriluvchi uglevodorodlarni parchalanishidan hosil bo’lgan vodorod qisman kislorod bilan oksidlanadi va suv parlarini hosil qiladi. Suv metall orqali o’tganda metallning vodorodlanishi kuzatiladi.

Shunday qilib, erish davrida metalning oksidlanishi past bo’lganda, ko’pikli muhitda pH2O parsial bosimi yuqori bo’lganda ,vodorod metalga intensiv o’tadi. Bundan tashqari vodorodning metal bilan bevosita aloqasi H2(gaz)-2[H]yuzaga keladi. Bir vaqtning o’zida CO ko’piklari yordamida vodorodsizlantirish boradi. Eritish tarkibida juda kam uglerod bo’lganda tugatilsa (masalan; yuqori fosforli cho’yanlar qayta ishlanganda) chiquvchi gazlarda CO kamayadi, shu bilan birga vodorod saqlovchi komponentlar (H2 va H2O) porsial bosimi bevosita oshadi. Bu holatda ajraluvchi gazlardagi H2 miqdori 20-30 % ni tashkil etishi mumkin. Bu holatda metal tarkibidagi vodorod miqdori sezilarli darajada oshadi. Kerakli choralar qo’llanilmasa vodorodning yuqori miqdori po’lat sifati yomonlashishiga olib keladi. Vodorod miqdorini kamaytirish uchun , metal tushirilishidan oldin bo’sh vannaga inert gaz qisqa muddat purkaladi. Bu shuningdek vannadagi oksidlanishni kamaytirishga ham qo’llaniladi. Vannaga qisqa muddat (-1 minutda) argon purkalishi metalldagi vodorod konsentratsiyasi yetarli darajada tushirishga yordam beradi .Ko’p hollarda vannaga va eritish yakunida qisqa muddatli purkashda arzon azotdan foydalaniladi. Kam uglerodli metalga qisqa muddat N2 purkalganda metall tarkibiga N2 o’tishi sezilmaydi.

Ostki qismdan purkovchi konvertorlarni eksplotatsiya qilishdan yig’ilgan tajribalar ,ushbu texnologiyaning quyidagi o’ziga xos xususiyatlarini ko’rsatadi; 1.Kislorod berilishining me’yorlashtirilganligi va yaxshi aralashtirish natijasida purkash juda yaxshi boradi .Temir rudasini sovutish uchun purkash 7-8 daqiqa, metal lomi va ruda uchun 10-12daqiqani tashkil etadi .Tubdan purkash olib borilganda jarayon tezroq kechadi. Ishlab chiqarish unumdorligi esa futerovkalarga bog’liq bo’ladi. Agar tubning bardoshliligi past bo’lsa ularni tamirlash uchun vaqt sarflanadi. 2.Yuqori qismdan purkashga nisbatan ,ostki qisimdan purkashda,suyuq po’lat chiqishi yuqoridir.
3.Eritishdagi issiqlik balansi yuqoridan va pastdan purkalishda farqlanadi. Yuqoridan purkalishda ,furmani sovutuvchi suv bilan malum miqdordagi issiqlik sarf bo’ladi.Shu bilan birga chiquvchi gazlardagi CO2 miqdori yuqori bo’ladi. Yuqoridan purkalishda ,pastki qismdan purkashga nisbatan issiqlik miqdori temir oksidlanishidan hosil bo’ladi.Ostki qisimdan purkalishda jarayon kamroq vaqt talab qiladi issiqlik sarfi kamayadi. Ostki qismdan purkalishida issiqlik sarfi yuqori bo’ladi, natijada metal lomini qayta ishlash miqdori kam .
4. Tubdan purkalishda eritilayotgan maxsulot changlari 5 marta kam ajraladi; chiquvchi gazlar tarkibi CO va H2 ning yuqori miqdorda ajralishi bilan farqlanadi. Gazlarning bunday tarkibaga xavfsizlik talablari qo’yiladi.
5.Ostki qismdan purkashda gazlar xarakteri konverterning mustahkamligini talab etadi. Bunday holda jarayonni boshqarish biroz murakkabdir.(temperaturani o’lchash metal namunasi olish ).
6.Ostki qismdan purkashni qo’llash uchun konverter konstruksiyasi va bino tuzilishiga o’zgartirish kiritilishi talab etiladi. Konverter balandligining diametriga aloqasi kamayadi. Binoda konverterga qo’shimcha mahsulotlar beruvchi transportlar o’rnatilishi talab etilmaydi. Bular sex balandligini kamaytirishga imkoniyat yaratib beradi.